Sáng 19/5, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn-Pleiku.
Đề xuất áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho dự án
Về phạm vi đầu tư, dự án có điểm đầu tại Quốc lộ 19B thuộc địa phận thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định; điểm cuối tại đường Hồ Chí Minh thuộc địa phận thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai.
Tổng chiều dài toàn tuyến khoảng 125km; trong đó 40km qua địa phận tỉnh Bình Định (thị xã An Nhơn và huyện Tây Sơn), 85km qua địa phận tỉnh Gia Lai (thị xã An Khê, huyện Đắk Pơ, huyện Mang Yang, huyện Đắk Đoa và thành phố Pleiku).
Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)
Dự án có quy mô 4 làn xe, có làn dừng khẩn cấp liên tục, bề rộng nền đường là 24,75m; đáp ứng tiêu chuẩn đường cao tốc cấp 100, tương ứng với vận tốc thiết kế Vtk = 100km/giờ.
Về phương án thiết kế sơ bộ, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, hướng tuyến cao tốc Quy Nhơn-Pleiku được nghiên cứu lựa chọn bảo đảm ngắn nhất, thẳng nhất có thể.
Đồng thời, đáp ứng các nguyên tắc: phù hợp với các quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt; bảo đảm các yêu cầu kỹ thuật của tuyến đường; phù hợp với điều kiện tự nhiên của khu vực nghiên cứu; hạn chế đi qua các khu vực nhạy cảm về môi trường tự nhiên, xã hội, đất quốc phòng; hạn chế khối lượng giải phóng mặt bằng; bảo đảm kết nối thuận lợi với các trung tâm đô thị, khu chức năng quan trọng.
Tổng diện tích đất chiếm dụng sơ bộ khoảng 942,15ha, gồm: đất trồng lúa khoảng 189,92ha (trong đó đất lúa trồng lúa nước từ 2 vụ trở lên khoảng 181,31ha); đất lâm nghiệp khoảng 257,35ha (trong đó đất rừng phòng hộ đầu nguồn khoảng 94ha); các loại đất khác theo quy định của pháp luật đất đai khoảng 494,88ha.
Chính phủ đề xuất đầu tư dự án theo hình thức đầu tư công, với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 43.734 tỷ đồng. Nguồn vốn này dự kiến đến từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách nhà nước năm 2024, nguồn ngân sách trung ương và địa phương giai đoạn 2021-2025 và giai đoạn 2026-2030.
Dự án bắt đầu thực hiện từ năm 2025, dự kiến hoàn thành năm 2029, được chia thành 2 dự án thành phần, gồm: Dự án thành phần 1: đoạn tuyến nằm trên địa phận tỉnh Bình Định; Dự án thành phần 2: đoạn tuyến nằm trên địa phận tỉnh Gia Lai.
Quang cảnh phiên họp ở hội trường sáng 19/5. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)
Chính phủ kiến nghị Quốc hội quyết định chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng rừng khoảng 257,35ha sang mục đích khác để thực hiện dự án; giao Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm xác định số liệu chính xác để thực hiện công tác chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác theo quy định.
Đồng thời, đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt đã được Quốc hội quyết định cho một số dự án đường bộ cao tốc, dự án đường sắt để thực hiện thành công và sớm hoàn thành toàn bộ dự án như tiến độ dự kiến.
Phân chia dự án thành phần phù hợp với chủ trương sáp nhập tỉnh
Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất sự cần thiết đầu tư dự án với những lý do đã được nêu tại Tờ trình của Chính phủ; tuy nhiên, có ý kiến đề nghị bổ sung, làm rõ hơn tính cấp thiết của dự án, khi tuyến Quốc lộ 19 kết nối từ tỉnh Gia Lai xuống tỉnh Bình Định mới được đầu tư nâng cấp, cải tạo và cần thuyết minh rõ hơn hiệu quả của việc sớm đầu tư tuyến cao tốc này.
Có ý kiến đề nghị cần thu thập đầy đủ số liệu dự báo về lưu lượng xe trên tuyến để phản ánh đầy đủ thực trạng và kết quả dự báo nhu cầu vận tải trong khu vực dự kiến xây dựng dự án; làm rõ cơ sở tính toán tỷ lệ phân bổ lưu lượng giao thông giữa tuyến cao tốc và Quốc lộ 19.
Bên cạnh đó, Chính phủ đề xuất phân chia dự án thành 2 dự án thành phần, gồm: dự án thành phần 1 (Km0+000 - Km40+000) và dự án thành phần 2 (Km40+000 - Km125+000) theo địa giới hành chính của tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi, thực hiện chủ trương sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, dự kiến tỉnh Bình Định và tỉnh Gia Lai sẽ sáp nhập thành tỉnh Gia Lai, khi đó dự án sẽ nằm trọn trong địa bàn một tỉnh.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. (Ảnh: THỦY NGUYÊN)
Do vậy, đề nghị nghiên cứu phương án phân chia dự án thành phần phù hợp với chủ trương sáp nhập tỉnh, năng lực quản lý của địa phương, yêu cầu kỹ thuật của dự án nhằm bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, hiệu quả của toàn bộ dự án.
Về sơ bộ tổng mức đầu tư, cơ quan thẩm tra cho rằng, việc xây dựng chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chi phí đầu tư xây dựng của dự án mới ở bước sơ bộ và dựa trên giá đất hiện hành. Vì vậy, đề nghị cần rà soát, tính toán các chi phí kỹ lưỡng bảo đảm không làm tăng tổng mức đầu tư, dẫn đến phải điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.
Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, tối ưu hướng tuyến của dự án để giảm thiểu nhu cầu chuyển đổi sử dụng đất rừng phòng hộ đầu nguồn, đất rừng sản xuất lớn, đất trồng lúa và quan tâm có chính sách đền bù hợp lý, thỏa đáng, tạo sinh kế cho người dân, doanh nghiệp chịu ảnh hưởng của việc thu hồi đất phục vụ dự án.
Đối với đề xuất áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi cho biết, một số chính sách đã được điều chỉnh so với các chính sách tương tự được áp dụng cho một số dự án thời gian qua. Chẳng hạn như Chính sách 7, Chính phủ đề xuất các tiểu dự án giải phóng mặt bằng được áp dụng cơ chế về mỏ vật liệu, trong khi các dự án trước đây chỉ cho phép áp dụng đối với các hạng mục xây dựng chính của dự án... Do đó, đề nghị thuyết minh làm rõ hơn việc điều chỉnh một số chính sách này.
