BÁO ĐỘNG CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, kết quả quan trắc trong nhiều năm cũng như các nghiên cứu của các cơ quan chức năng ghi nhận, ô nhiễm không khí tại khu vực Thành phố Hồ Chí Minh chủ yếu liên quan đến bụi. Trong đó, một số thời điểm nồng độ bụi tổng và bụi mịn (PM10 và PM2.5 - loại bụi có kích thước nhỏ hơn 2,5um, nhỏ hơn 1/30 sợi tóc) tại một số vị trí giao thông vượt quy chuẩn. Các nghiên cứu cũng chỉ ra, tùy vào mật độ giao thông và các yếu tố khí tượng, chất lượng không khí cũng có sự thay đổi trong ngày và có xu hướng biến đổi theo mùa. Vào mùa khô, mức độ ô nhiễm có xu hướng cao hơn mùa mưa, nồng độ bụi mịn PM2.5 trong không khí có xu hướng đạt mức cao nhất vào đầu và cuối mỗi năm. Kết quả quan trắc còn cho thấy, trong quý I và quý II năm nay, thành phố có hơn 65 ngày ô nhiễm không khí ở mức 194 so với chỉ số chất lượng không khí (mức trung bình là từ 50-100). Một thống kê đáng báo động, Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị đứng thứ 4 trong danh sách các thành phố lớn ô nhiễm không khí nhất của thế giới.
Bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh, Phó Chi cục trưởng Bảo vệ Môi trường, Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Các nguồn chính là tác nhân gây ô nhiễm không khí gồm: Hoạt động giao thông vận tải, hoạt động sản xuất công nghiệp, hoạt động xây dựng, hoạt động nông nghiệp, dân sinh (đốt sinh khối, đốt rác không kiểm soát…). Trong đó, hoạt động giao thông đường bộ được xác định là nguồn chính khi phát sinh khoảng 63% tổng lượng phát thải PM2.5 (thống kê trước sáp nhập). Kết quả quan trắc từ 2020 đến nay cho thấy, một số thời điểm nồng độ bụi tổng và bụi mịn tại các vị trí có mật độ giao thông cao, vượt ngưỡng cho phép từ 1,5-2 lần. Các chuyên gia y tế cũng cảnh báo, tình trạng ô nhiễm không khí gây nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng. Theo đó, khi hít các chất độc hại trong môi trường không khí bị ô nhiễm, cơ thể sẽ có cơ chế thanh lọc, đào thải nhưng khi quá trình này nếu tiếp xúc thường xuyên và lâu dài, nhất là bụi mịn thì khả năng thải độc của cơ thể sẽ bị quá tải, dẫn đến những nguy cơ tổn hại về sức khỏe, sức đề kháng. Trong đó, các dạng bệnh lý dễ mắc nhất là bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi và các bệnh lý khác như tim mạch, hen phế quản, nhiễm trùng đường hô hấp,...
NHIỀU GIẢI PHÁP CẤP BÁCH
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, mặc dù các cơ quan đã có nhiều nỗ lực triển khai các giải pháp cải thiện chất lượng không khí song công tác quản lý chất lượng môi trường vẫn còn một số hạn chế khi thành phố chưa triển khai được các trạm quan trắc liên tục tự động. Điều này ảnh hưởng đến công tác giám sát, dự báo, cảnh báo chất lượng không khí của thành phố. Công tác giám sát, xử lý vi phạm đối với các vi phạm về đốt phụ phẩm nông nghiệp, đốt rác không đúng quy định, bụi từ các công trình xây dựng, bụi cuốn từ mặt đường… vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập.
Trong bối cảnh mật độ phương tiện ngày càng đông, cộng với các diễn biến bất thường của thời tiết, thì việc tăng cường kiểm soát chặt chẽ, hạn chế đến mức thấp nhất các nguồn phát thải nhằm bảo đảm chất lượng không khí nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng là hết sức quan trọng. Xác định ô nhiễm không khí là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng, Thành phố Hồ Chí Minh đã triển khai công tác kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí gắn với chương trình Giảm ô nhiễm môi trường, giai đoạn 2020-2030 nhằm hoàn thành chỉ tiêu giảm ô nhiễm không khí, nhất là trong lĩnh vực giao thông. Song song đó, công tác kiểm soát ô nhiễm không khí được thành phố triển khai đồng bộ với các giải pháp cắt thải khí nhà kính; ứng phó với biến đổi khí hậu; phát triển công viên và cây xanh công cộng, giai đoạn 2020-2030;…
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ về các giải pháp toàn diện và cấp bách để xử lý ô nhiễm môi trường không khí tại các thành phố lớn, Thành phố Hồ Chí Minh đang tập trung các nguồn lực triển khai quyết liệt, đồng bộ và hiệu quả các giải pháp từ chính sách quản lý, quy hoạch, kỹ thuật và truyền thông với sự tham gia của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội nhằm giảm ô nhiễm môi trường không khí, bảo đảm chất lượng không khí. Theo đó, thành phố thực hiện các quy hoạch chung theo hướng xanh, bền vững, trong đó chú trọng bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên cùng với phát triển các đô thị sinh thái, phát triển các vành đai xanh, xây dựng hành lang xanh dọc sông Sài Gòn, phát triển công viên cây xanh, không gian xanh trong đô thị.
Thành phố dành nguồn lực tài chính và tập trung tháo gỡ các rào cản, vướng mắc để kịp thời triển khai các dự án đầu tư nâng cao năng lực quan trắc môi trường phục vụ công tác dự báo, cảnh báo và ứng phó tình trạng ô nhiễm không khí. Đồng thời, thành phố tăng cường kiểm soát ô nhiễm không khí trong lĩnh vực giao thông thông qua các giải pháp như: Đầu tư phát triển hạ tầng giao thông công cộng; tăng cường kiểm soát phát thải của phương tiện giao thông cơ giới; Triển khai đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông theo các lộ trình chuyển đổi và chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện vận tải hành khách công cộng sang xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh. Thành phố cũng triển khai các giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu phát thải khí thải, kiểm soát hiệu quả bụi, khí thải phát sinh từ hoạt động xây dựng, nông nghiệp, dân sinh, trong đó có sự tham gia của cộng đồng. Với sự phát triển của công nghệ hiện nay, thành phố cũng lên kế hoạch nghiên cứu ứng dụng mô hình trí tuệ nhân tạo phục vụ công tác dự báo, cảnh báo ô nhiễm không khí. Song song đó là tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế trong triển khai các chương trình, dự án giảm ô nhiễm không khí.
