Bảo tồn ngôn ngữ đồng bào dân tộc La Ha

Đồng bào La Ha là một trong những dân tộc thiểu số rất ít người sinh sống ở tỉnh Sơn La, trong đó nhiều nhất ở huyện Mường La. Trước nguy cơ tiếng nói và chữ viết của dân tộc La Ha đang dần bị mai một, Sơn La đã có nhiều chương trình, chính sách để bảo tồn.
Một buổi sinh hoạt văn nghệ của đồng bào dân tộc La Ha, bản Kẻ, xã Ngọc Chiến, huyện Mường La (Sơn La).
Một buổi sinh hoạt văn nghệ của đồng bào dân tộc La Ha, bản Kẻ, xã Ngọc Chiến, huyện Mường La (Sơn La).

Những năm qua, tỉnh Sơn La đã thực hiện hiệu quả các chương trình, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó có Quyết định số 2086/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án hỗ trợ phát triển kinh tế-xã hội các dân tộc thiểu số rất ít người giai đoạn 2016-2025. Tại huyện Mường La, đồng bào dân tộc La Ha sinh sống ở 17 bản, thuộc 10 xã trong huyện với gần 1.100 hộ, hơn 5.300 nhân khẩu, chiếm gần 5% số dân toàn huyện. Dân tộc La Ha có nhiều nét văn hóa truyền thống, như: Lễ hội dâng hoa Măng và Pang A, lễ mừng cơm mới, điệu múa Tăng Bu...

Do vậy, để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa này, Sơn La đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan phối hợp huyện Mường La đẩy mạnh nghiên cứu phục dựng các lễ hội, trang phục, trong đó có ngôn ngữ của đồng bào dân tộc La Ha.

Qua khảo sát tại Mường La cho thấy, đồng bào dân tộc La Ha đang cư trú dọc ven sông, ven suối, sườn đồi thành những bản riêng rẽ hoặc xen lẫn với đồng bào dân tộc Thái, Khơ Mú. Trong đó, chỉ có bốn bản: Nà Tạy, Pá Hát (xã Pi Toong), Huổi Ban (Mường Trai) và bản Huổi Liếng (Nặm Păm) duy trì tốt tiếng La Ha; năm bản có ít người biết nói và tám bản còn lại người La Ha không biết nói tiếng dân tộc mình.

Nguyên nhân người dân tộc La Ha không biết tiếng dân tộc mình là do các bản của đồng bào La Ha sống phân tán hay xen kẽ với đồng bào dân tộc Thái. Trải qua nhiều năm, họ đã không còn giữ được tiếng nói của dân tộc mình và dần bị ảnh hưởng bởi văn hóa, phong tục tập quán, đặc biệt là ngôn ngữ, tiếng nói của dân tộc Thái.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La, để bảo tồn tiếng nói của dân tộc La Ha trên địa bàn tỉnh nói chung và huyện Mường La nói riêng, năm 2020, từ đề án phát triển kinh tế-xã hội dân tộc La Ha giai đoạn 2017-2025 trên địa bàn Sơn La, trong đó có phần dạy tiếng La Ha, tỉnh đã giao cho huyện Mường La phối hợp mở các lớp học ngôn ngữ cho đồng bào dân tộc La Ha tại các bản trong huyện.

Ông Quàng Văn Hóa, bản Nà Tạy, xã Pi Toong (huyện Mường La) là người đầu tiên tham gia dạy tiếng La Ha, chia sẻ: Tôi được huyện cử tham gia đứng lớp dạy tiếng dân tộc mình cho người dân La Ha tại các bản của xã Chiềng Lao. Nội dung về sinh hoạt hằng ngày, các vật dụng trong gia đình, mối quan hệ trong gia đình bằng tiếng La Ha. Người dân rất hào hứng học và tiếp thu được khoảng 80% lượng kiến thức. Tuy nhiên, để bà con duy trì và tiếp tục truyền đạt tiếng nói của dân tộc mình cho chính những thành viên trong gia đình thì cần có thêm những lớp học như thế này.

Đến bản Lọng Bong, xã Hua Trai, cách trung tâm xã khoảng 7km trên con đường rải cấp phối gồ ghề đá. Đây là bản khá biệt lập, vẫn những ngôi nhà sàn quen thuộc và nói toàn tiếng Thái, khiến cho người lần đầu đến sẽ lầm tưởng đây là một bản người Thái. Tiếp chúng tôi trong căn nhà sàn, Bí thư Chi bộ bản Lọng Bong Cà Văn Sinh cho biết: Bản có gần 100 hộ với hơn 400 nhân khẩu. Tuy là bản dân tộc La Ha, nhưng hầu hết người dân trong bản đều không biết tiếng của dân tộc mình, mà chỉ nói tiếng dân tộc Thái.

Sau khi huyện mở lớp dạy tiếng La Ha trong bản, mỗi hộ cử một người tham gia lớp học, sau đó về truyền lại cho các thành viên trong gia đình. Rất mong có những lớp dạy ngôn ngữ như vậy để người dân trong bản biết nói và duy trì được ngôn ngữ của dân tộc mình. Chia sẻ về trải nghiệm sau khi được tham gia lớp học tiếng La Ha, chị Quàng Thị Biên, bản Lọng Bong, nói: Từ khi sinh ra chúng tôi chỉ nói tiếng Thái.

Được tham gia lớp học, chúng tôi đã được nói tiếng của dân tộc mình, hiểu thêm về phong tục tập quán, cội nguồn dân tộc và thấy ngôn ngữ dân tộc mình rất riêng biệt. Trước đây, với những câu nói giao tiếp trong sinh hoạt thường dùng tiếng dân tộc Thái, thì nay chúng tôi đã có thể giao tiếp bằng chính tiếng La Ha. Thí dụ như: Uống nước tiếng Thái là “cin nặm” còn tiếng La Ha là “láng úng” hay ăn cơm tiếng Thái là “cin khẩu” còn tiếng La Ha là “lắng mạ”…

Chính sách đối với đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, đồng bào dân tộc La Ha nói riêng đang được tỉnh Sơn La lồng ghép vào đề án tổng thể phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 theo Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội ■

Có thể bạn quan tâm

Em bé gửi gắm điều ước lên Cây Hạnh phúc.

Lan tỏa yêu thương, sẻ chia từ “Cây Hạnh phúc” tại Ngày hội Việt Nam hạnh phúc 2025

Là một trong 13 không gian trải nghiệm của Ngày hội Việt Nam hạnh phúc 2025, khu vực “Cây Hạnh phúc-Nơi điều ước thành hiện thực” là điểm dừng chân đặc biệt thu hút đông đảo người dân và du khách. Không khí nơi đây như chậm lại, để mỗi người có thể dành khoảnh khắc suy ngẫm về điều khiến bản thân cảm thấy hạnh phúc.

Du khách thích thú xem "cá lóc bay" ở làng du lịch cộng đồng cồn Sơn.

Đặc sắc Lễ hội Văn hóa sông nước Cần Thơ và các sản phẩm du lịch đặc thù thu hút du khách

Sau sáp nhập, thành phố Cần Thơ mở ra không gian phát triển mới, với hệ sinh thái đa dạng và nét văn hóa độc đáo. Để phát triển du lịch, Cần Thơ tổ chức các lễ hội quy mô lớn đặc trưng vùng sông nước; chủ động liên kết các doanh nghiệp, đơn vị lữ hành, điểm du lịch… phát triển các sản phẩm mới, đặc thù nhằm thu hút du khách.

Một chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô tại Sa Pa. (Ảnh LỮ MAI)

Điểm đến vùng cao và nghệ thuật thực cảnh

Sa Pa (Lào Cai) vừa biểu diễn thành công hai chương trình nghệ thuật thực cảnh quy mô lớn với sự tham gia của đông đảo nhân dân các dân tộc cùng diễn viên chuyên nghiệp, bồi đắp thêm hệ sinh thái du lịch văn hóa cộng đồng ở vùng cao.

Các bạn trẻ hào hứng xem phim "Tổ quốc trong tim: The concert film"

Lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước trong các thế hệ

Tổ quốc trong tim: The Concert Film" đã chính thức phát hành rộng rãi, tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với công chúng. Tác phẩm điện ảnh âm nhạc này chinh phục khán giả không chỉ bằng chất lượng nghệ thuật, mà còn bằng khả năng truyền tải cảm xúc thiêng liêng về Tổ quốc, khơi dậy sâu sắc niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.