Bảo đảm nước sạch theo tiêu chí thủy lợi: Nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng nông thôn mới

Trong xây dựng nông thôn mới, tiêu chí thủy lợi, nước sạch giữ vai trò then chốt, trực tiếp nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo đảm an sinh cho người dân. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai, hàng nghìn công trình cấp nước tập trung ở nhiều địa phương đang xuống cấp, thiếu nguồn lực đầu tư, gặp khó khăn trong quản lý, vận hành.

Công trình thủy lợi, nơi cung cấp nguồn nước sạch cho sản xuất và sinh hoạt của người dân.
Công trình thủy lợi, nơi cung cấp nguồn nước sạch cho sản xuất và sinh hoạt của người dân.

Hoàn thiện quản lý để nâng cao hiệu quả công trình cấp nước

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lương Văn Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hiện nay cả nước có khoảng 18.000 công trình cấp nước tập trung, cung cấp nước sạch cho 55% dân số nông thôn. Tuy nhiên, khoảng 6.000 công trình (30%) có quy mô nhỏ, công nghệ đơn giản và chủ yếu do Ủy ban nhân dân xã hoặc cộng đồng quản lý nên không được bố trí vốn duy tu, bảo dưỡng, dẫn tới xuống cấp, hư hỏng.

z7270518837835-0228754a9c4cb889576a559317fde27a.jpg
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lương Văn Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường)

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lương Văn Anh nhấn mạnh: “Muốn nâng cao hiệu quả cấp nước nông thôn, cần hoàn thiện chức năng quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương, đồng thời ổn định mô hình đơn vị sự nghiệp theo hướng tinh gọn, phù hợp từng vùng.”

Theo đó, tại khu vực thuận lợi, các đơn vị sự nghiệp sẽ trực tiếp quản lý và vận hành công trình; còn ở vùng núi, vùng khó khăn, Nhà nước sẽ đặt hàng hoặc giao kế hoạch cho các đơn vị sự nghiệp triển khai, đồng thời có chính sách hỗ trợ vận hành đối với công trình giao cho cộng đồng quản lý.

Song song, Cục đang đẩy mạnh rà soát và hoàn thiện hệ thống quy định pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật liên quan cấp nước nông thôn. Những chính sách đặc thù hỗ trợ vùng khó khăn, vùng khan hiếm nước, miền núi, hải đảo cũng đang được xây dựng để bảo đảm người dân tiếp cận nước sạch với chi phí hợp lý.

“Chúng tôi nghiên cứu cơ chế tín dụng để thu hút doanh nghiệp đầu tư; đồng thời có lộ trình tính đúng, tính đủ giá nước nông thôn, nhưng vẫn bảo đảm chính sách hỗ trợ hộ nghèo,” ông cho biết.

Chất lượng nước sạch, yêu cầu then chốt cần giám sát chặt

Trong bối cảnh nhiều nguồn nước suy giảm, ô nhiễm và biến đổi khí hậu tác động ngày càng rõ nét, đảm bảo chất lượng nước sạch đạt chuẩn trở thành nhiệm vụ trọng yếu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lương Văn Anh khẳng định: “Chất lượng nước là yêu cầu bắt buộc. Mọi giải pháp về kỹ thuật, quản lý và vận hành đều phải hướng tới mục tiêu bảo đảm nước cung cấp đạt quy chuẩn theo quy định.”

Để duy trì chất lượng nước, Cục đã chỉ đạo các địa phương triển khai các nhiệm vụ theo Chiến lược Quốc gia cấp nước và vệ sinh nông thôn đến năm 2030; tăng cường đào tạo cán bộ kỹ thuật cho các công trình quy mô nhỏ; ứng dụng công nghệ giám sát chất lượng nước; xây dựng cơ sở dữ liệu, phần mềm quản lý vận hành mạng lưới cấp nước; và hướng dẫn lựa chọn công nghệ phù hợp từng vùng miền.

Việc duy trì chương trình tập huấn hằng năm cho các đơn vị cấp nước, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, là giải pháp giúp nâng cao năng lực vận hành và bảo đảm công trình hoạt động bền vững.

Nhiều khó khăn đòi hỏi cơ chế đặc thù cho giai đoạn 2026-2030

Trong quá trình thực hiện tiêu chí thủy lợi và nước sạch, nhiều địa phương gặp không ít thách thức. Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lương Văn Anh chỉ rõ 6 nhóm khó khăn nổi bật:

Thứ nhất, nguồn vốn đầu tư từ ngân sách trung ương cho công trình thủy lợi và nước sạch rất thấp so với nhu cầu, trong khi việc lồng ghép các nguồn vốn khác lại khó khăn do khác biệt cơ chế.

Thứ hai, hầu hết công trình ở miền núi, vùng sâu, vùng xa đã đầu tư từ lâu năm, nhiều hạng mục hư hỏng nặng vì chịu ảnh hưởng của thiên tai.

Thứ ba, suất đầu tư tại vùng khó khăn rất cao, lợi nhuận thấp khiến việc thu hút doanh nghiệp đầu tư hay huy động đóng góp của người dân gặp nhiều hạn chế.

Thứ tư, quy định về quản lý và quyết toán kinh phí bảo trì công trình còn thiếu cụ thể, khiến địa phương lúng túng.

Thứ năm, một số nơi chưa quan tâm đúng mức đến việc đánh giá tiêu chí thủy lợi, nước sạch; số liệu báo cáo còn chậm, thiếu chính xác.

Thứ sáu, năng lực quản lý, vận hành công trình thủy lợi nhỏ và cấp nước nông thôn còn hạn chế, đặc biệt với mô hình cộng đồng quản lý nhưng không có kinh phí đào tạo.

Để tháo gỡ các vướng mắc trên, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi đã phối hợp Văn phòng Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng báo cáo tổng kết giai đoạn 2021-2025 và đề xuất định hướng giai đoạn 2026-2030.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lương Văn Anh cho biết: “Chúng tôi đề xuất ưu tiên bố trí nguồn vốn đầu tư cho công trình thủy lợi và cấp nước nông thôn; đồng thời hoàn thiện cơ chế, chính sách và hướng dẫn thực hiện tiêu chí thủy lợi - nước sạch phù hợp thực tiễn địa phương.”

Việc lồng ghép cả ba chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi sẽ giúp huy động hiệu quả các nguồn lực, tránh dàn trải, trùng lặp.

Nước sạch không chỉ là nhu cầu thiết yếu của người dân mà còn là nền tảng cho phát triển sản xuất, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao chất lượng đời sống nông thôn. Những giải pháp về quản lý, đầu tư, hoàn thiện thể chế và áp dụng công nghệ hiện đại mà Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi đang triển khai sẽ góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả cấp nước nông thôn, hướng tới mục tiêu mọi người dân được tiếp cận nước sạch bền vững.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Lương Văn Anh khẳng định: “Cục sẽ tiếp tục phối hợp các bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp; bảo đảm tiêu chí thủy lợi và nước sạch không chỉ hoàn thành theo kế hoạch mà thực sự đi vào cuộc sống, nâng cao chất lượng nông thôn mới”.

Có thể bạn quan tâm

Nước sạch, tiêu chí quan trọng trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới.

Cấp thiết tăng cường đầu tư hạ tầng cung cấp nước sạch trong chương trình xây dựng nông thôn mới

Xây dựng nông thôn mới không chỉ là mục tiêu phát triển nông nghiệp, nông thôn mà còn là chiến lược nâng cao đời sống người dân, rút ngắn khoảng cách giữa thành thị và nông thôn. Trong đó, hạ tầng cấp nước sạch trở thành nhiệm vụ hàng đầu bảo đảm an sinh xã hội, phát triển khu vực nông thôn.

Lúa nếp nhung Tam Sơn vào vụ thu hoạch.

Dẻo thơm nếp nhung Tam Sơn

Những hạt gạo tròn mẩy màu trắng đục, khi nấu lên thành xôi hạt dẻo thơm, vị ngọt, khi nguội vẫn còn giữ được độ keo dính là đặc điểm nổi trội của giống nếp nhung Tam Sơn (phường Tam Sơn, tỉnh Bắc Ninh).

Thành viên HTX cây ăn quả đặc sản và nuôi trồng thủy sản Quyết Thắng, xã Tân Hưng trao đổi kinh nghiệm canh tác theo quy trình VietGAP.

Phát huy vai trò kinh tế tập thể trong xây dựng nông thôn mới

Những năm gần đây, xã Tân Hưng, tỉnh Hưng Yên đã trở thành điểm sáng trong phát triển kinh tế tập thể. Từ các mô hình sản xuất nông nghiệp gắn với chuỗi giá trị, nhiều hợp tác xã đã khẳng định vai trò là “bà đỡ” của nông dân, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập và xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu.

Cụm công nghiệp Ngũ Lão-Nghĩa Dân tỉnh Hưng Yên đẩy nhanh tiến độ thi công hạ tầng kỹ thuật thu hút đầu tư.

Chuyển biến tích cực trong quản lý đất đai

Những năm qua, công tác quản lý đất đai tại xã Lương Bằng, tỉnh Hưng Yên có nhiều chuyển biến tích cực, dần đi vào nề nếp. Điều này đã góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế- xã hội tại địa phương.

Nông dân xã Triệu Việt Vương, tỉnh Hưng Yên chuyển sang trồng cam cho thu nhập cao.

Chú trọng kinh tế hộ gia đình

Những năm qua, Hội Nông dân xã Triệu Việt Vương (tỉnh Hưng Yên) đã khẳng định vai trò nòng cốt trong phong trào xây dựng nông thôn mới, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân.

Mô hình sản xuất hàu giống tại xã ven biển Hải Xuân, tỉnh Ninh Bình đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Điểm tựa vững chắc cho người dân ven biển

Thời gian qua, nhờ được hướng dẫn, tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, người dân vùng ven biển tỉnh Ninh Bình đã mạnh dạn đầu tư sản xuất, khai thác, nuôi trồng thuỷ hải sản.

Những mô hình chuyển đổi cây trồng hiệu quả mang lại giá trị kinh tế cao tại xã Khánh Hội.

Phát huy hiệu quả mô hình nông thôn mới

Xã mới Khánh Hội (tỉnh Ninh Bình) xuất phát điểm là một xã thuần nông, còn nhiều khó khăn trong phát triển. Nhưng với cách làm đồng bộ, quyết liệt, lấy người dân làm trung tâm, địa phương đang phát huy hiệu quả nông thôn mới, từng bước khẳng định vị thế trong diện mạo tỉnh Ninh Bình hiện đại.

Khung cảnh bình yên tại một vùng nông thôn thuộc xã Long Hưng, tỉnh Hưng Yên.

Phát triển kinh tế tại các vùng nông thôn mới

Trong lộ trình xây dựng nông thôn mới hiện nay, để duy trì bền vững các tiêu chí đã đạt được, nhiều xã của tỉnh Hưng Yên xác định tập trung phát triển kinh tế ổn định, tạo nguồn thu bằng những giải pháp căn cơ, lâu dài.

Công an xã Phú Thái ra quân cao điểm thực hiện mô hình “Xã không ma túy” năm 2025.

Phú Thái xây dựng nông thôn mới giàu mạnh

Trong xây dựng và phát triển nông thôn, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Phú Thái, thành phố Hải Phòng lần thứ nhất (nhiệm kỳ 2025-2030) xác định mục tiêu: Phát huy tiềm năng, lợi thế, nguồn lực, tạo bước đột phá để phát triển nhanh, bền vững, phấn đấu trở thành xã nông thôn mới kiểu mẫu vào năm 2030.

Trung tâm hành chính công xã Nam Xang tập trung giải quyết kịp thời các thủ tục hành chính phục vụ người dân.

Tháo gỡ vướng mắc lĩnh vực nông nghiệp và môi trường

Sau 2 tháng triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, mặc dù còn gặp một số khó khăn, song ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh Ninh Bình đã đạt được những kết quả tích cực. Sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản phát triển ổn định, chuyển dịch tích cực theo hướng sản xuất hàng hóa, cho hiệu quả kinh tế cao hơn.

Sản phẩm trà hoa vàng của xã Ba Chẽ ngày càng nhận được sự tin yêu của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh.

Đa dạng hóa, nâng cao giá trị sản phẩm OCOP

Sau hơn 10 năm triển khai Chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm (OCOP), Quảng Ninh đã khẳng định được vị thế và chất lượng các sản phẩm OCOP. Cùng với đó, tỉnh nỗ lực xây dựng, phát triển thương hiệu các sản phẩm OCOP 5 sao xứng tầm quốc gia và vươn ra thị trường quốc tế.

Ban Chấp hành Đảng bộ xã Hợp Lý ra mắt Đại hội.

Nâng tầm cán bộ thông qua công tác tổ chức đại hội đảng

Thời gian qua, tại Phú Thọ, đại hội đảng bộ các cấp được tổ chức đã thể hiện sự đổi mới về tư duy, khẳng định và khơi thông tinh thần tiên phong, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, điều kiện tiên quyết để phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn mới.

Khu vui chơi, thể thao thôn Lương Xá, xã Hiệp Cường, tỉnh Hưng Yên.

Điểm sáng mô hình thôn “thông minh” Lương Xá

Nhờ sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, sự đồng thuận và hưởng ứng của người dân, thôn Lương Xá, xã Hiệp Cường, tỉnh Hưng Yên bước đầu xây dựng thành công mô hình thôn "thông minh”; trở thành điểm sáng trong quá trình chuyển đổi số ở nông thôn, là hình mẫu trong xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn tỉnh.

Những sản phẩm thủ công từ cói, bèo, dây giấy của Nghệ nhân Ưu tú Phạm Thị Ngắn (thứ 2 từ trái sang).

Nâng tầm sản phẩm thủ công mỹ nghệ của địa phương

Từ miền quê nghèo với nghề đan lát truyền thống đang trên đà mai một, bà Phạm Thị Ngắn ở thôn Trung Tiến, xã Tiền Hải (tỉnh Hưng Yên) đã tìm được hướng đi riêng trong phát triển các sản phẩm thủ công trở thành sản phẩm tiêu biểu, sản phẩm chủ lực OCOP 4 sao, được khách hàng trong nước và quốc tế ưa chuộng.

“Dân vận khéo” trong xây dựng nông thôn mới

“Dân vận khéo” trong xây dựng nông thôn mới

Những năm qua, tỉnh Ninh Bình đã triển khai mạnh mẽ, quyết liệt, hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Nhờ đó, diện mạo nông thôn có nhiều khởi sắc; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội giữ vững, ổn định; đời sống vật chất tinh thần của người dân được cải thiện.

Đại diện chính quyền địa phương tặng quà gia đình bà Phạm Thị Thoa (ở xã Lạc Phượng) được hỗ trợ xây nhà mới.

Hiện thực hóa ước mơ “an cư lạc nghiệp”

Việc hoàn thành Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát tại Hải Dương (cũ) vượt tiến độ hơn 2 tháng so với mục tiêu của Chính phủ và trước thời điểm sáp nhập tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng là minh chứng rõ nét cho sự nỗ lực, tinh thần đoàn kết, ý chí vượt khó và xây dựng cộng đồng vững mạnh.

 Nông dân huyện Khoái Châu có thu nhập cao nhờ chuyển đổi sang trồng cam.

Khoái Châu đầu tư xây dựng nền nông nghiệp hiện đại

Những năm gần đây, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên đã có bước chuyển mình ấn tượng trong phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao và nâng cao chuỗi giá trị tạo ra những thay đổi thực chất, bền vững về hiệu quả sản xuất và thu nhập cao cho nông dân.

Các mô hình nuôi thủy sản hiệu quả được nhân rộng tại Kim Sơn. (Ảnh ANH TUẤN)

Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới

Ngày 31/5/2025, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định công nhận Ninh Bình hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (NTM), đánh dấu chặng đường mới khi tỉnh chuẩn bị bước vào giai đoạn đổi thay lịch sử: Sáp nhập cùng hai tỉnh Nam Định và Hà Nam, hình thành tỉnh Ninh Bình mới.