Tiết lộ gây chấn động
Ngày 15-12 vừa qua, Reuters đăng tải một bài viết do phóng viên của hãng tin này thực hiện, trong đó có nội dung tố cáo hàng loạt sai phạm của Công ty J&J trong suốt nhiều năm qua. Trong bài, phóng viên của Reuters đã công bố nhiều tài liệu bí mật và mang tính nội bộ của J&J, cho thấy các sản phẩm của hãng này có khả năng gây bệnh ung thư buồng trứng. Ngoài ra, hãng còn bị tố cáo đã trả “hoa hồng” cho các nghiên cứu được thực hiện với dòng sản phẩm phấn rôm trẻ em của J&J, rồi sau đó thuê người viết bài đăng tải trên một số tạp chí nghiên cứu.
Tuy nhiên, đáng nói nhất là việc J&J phát hiện chất asbestos (amiăng) trong sản phẩm phấn rôm trẻ em của họ từ năm 1957 nhưng đã không công khai thông tin này. Theo tài liệu mật mà phóng viên của Reuters công bố, các phòng thí nghiệm tư vấn cho J&J trong giai đoạn 1957-1958 đã phát hiện chất asbestos có thể gây ung thư trong bột phấn rôm trẻ em của J&J.
Năm 1976, J&J khẳng định với Cơ quan Quản lý dược phẩm và thực phẩm (FDA) của Mỹ rằng không có chất asbestos trong “bất cứ mẫu sản phẩm” phấn rôm trẻ em nào trong thời điểm từ tháng 12-1972 đến tháng 10-1973. Tuy nhiên, đã có ít nhất ba thí nghiệm của ba đơn vị thực hiện khác nhau giai đoạn 1972-1975 tìm thấy hàm lượng asbestos khá cao trong bột phấn trẻ em của J&J. Các thông báo của chính công ty này và các phòng thí nghiệm bên ngoài khác cũng cho thấy các phát hiện tương tự vào đầu năm 2000.
Theo các chuyên gia, các loại asbestos, kể cả asbestos trắng (hay còn gọi là chrysotile) đều được khẳng định là có hại cho sức khỏe. Sau 40 năm nghiên cứu kể từ năm 1973, Cơ quan Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã có đủ bằng chứng thực nghiệm để xếp tất cả các loại asbestos vào Nhóm 1, là các chất gây ung thư ở người như ung thư phổi, ung thư trung biểu mô ác tính (màng phổi, màng bụng, màng tim), tràn dịch và dày màng phổi, ung thư thực quản, buồng trứng… Người tiếp xúc asbestos thường phát bệnh sau từ 20-30 năm kể từ khi sử dụng. Do đó, hiện một số nước đã cấm nhập khẩu, khai thác asbestos nhưng cũng tùy theo nền kinh tế và nhu cầu sử dụng.
Một trụ sở của J&J tại Mỹ. Ảnh: AP
Cú sốc với J&J
Trước thông tin của Reuters, hãng J&J đã phản ứng vô cùng dữ dội, cho rằng thông tin của Reuters là “một chiều, sai trái và có tính kích động”. Công ty cũng khẳng định phấn rôm của họ hoàn toàn không có chất asbestos và sẽ tiếp tục bảo vệ quan điểm sản phẩm của họ an toàn. Trong thông báo phát đi ngày 15-12, J&J khẳng định “hàng nghìn cuộc kiểm tra độc lập của các cơ quan quản lý và phòng thí nghiệm hàng đầu thế giới đã chứng minh phấn rôm trẻ em của chúng tôi chưa bao giờ chứa chất asbestos mà chỉ chứa bột talc”.
Một luật sư đại diện J&J cũng nhận xét rằng kết quả điều tra từ phía Reuters là “sai lệch và gây hiểu lầm”. Trên trang web, J&J thậm chí đã đăng tải bài “Năm sự thật cần biết về độ an toàn của talc”, trong đó nhấn mạnh FDA từng chứng nhận phấn rôm trẻ em của họ là an toàn. Theo các chuyên gia về y tế, bột talc là khoáng chất được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp mỹ phẩm để tăng khả năng hấp thụ ẩm, giảm ma sát, ngăn hiện tượng đóng thành bánh của sản phẩm. Ở dạng tự nhiên, talc đôi khi chứa asbestos, loại chất gây ung thư trong và chung quanh vùng phổi nếu hít vào. Tuy nhiên tại Mỹ, tất cả sản phẩm chứa talc đã không còn asbestos từ những năm 1970.
Các chuyên gia cho rằng, trên thực tế, mối liên hệ giữa ung thư buồng trứng và talc còn chưa rõ ràng. Còn theo tài liệu từ những năm 60 ở thế kỷ trước của FDA, mối liên hệ tiềm năng giữa bột talc và ung thư buồng trứng còn “rất mơ hồ”. Một vài nghiên cứu cho thấy phụ nữ sử dụng bột talc có nguy cơ bị ung thư, số khác lại khẳng định mối nguy này không tồn tại. Do đó, sự tranh cãi trong những ngày qua về sản phẩm của J&J trong dư luận là khá gay gắt.
Những tranh cãi về việc này còn chưa có hồi kết, song J&J đã liên tục nhận “trái đắng” trong những ngày qua. Theo đó, thị trường chứng khoán lập tức có phản ứng với thông tin bất lợi cho J&J. Bloomberg cho biết, ngay sau khi bài báo của Reuters được đăng tải, trong ngày 15-12, cổ phiếu của J&J đã lao dốc 10%. Đây là mức sụt giảm lớn nhất kể từ năm 2002, đã “thổi bay” tới 49 tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường của J&J.
Không chỉ vậy, công ty này đang đối mặt khoảng 11.000 vụ kiện liên quan cáo buộc sản phẩm phấn rôm của họ gây ung thư. Hồi tháng 7 vừa qua, J&J bị một bồi thẩm đoàn ở bang Missouri (Mỹ) buộc bồi thường tới 4,7 tỷ USD cho một nhóm 22 phụ nữ khẳng định họ bị ung thư buồng trứng sau khi dùng phấn rôm của công ty. Trả lời phỏng vấn của The New York Times, bà Krystal Kim (53 tuổi), một trong những người đệ đơn kiện J&J cho biết bà muốn sản phẩm phấn rôm Baby Powder bị rút khỏi kệ hoặc phải được dán nhãn cảnh báo.
Ngoài vụ kiện ở Missouri, trong năm nay J&J còn liên tiếp thua hai vụ kiện khác tại bang California và New Jersey. Bên nguyên là những người bị u trung biểu mô, một loại ung thư có gắn liền với asbestos. Năm 2016, J&J đã bị buộc phải bồi thường 72 triệu USD cho gia đình của một người đã chết vì bệnh ung thư buồng trứng. Người phụ nữ này đã sử dụng bột talc của J&J trong vòng 50 năm và cáo buộc sản phẩm của công ty đã gây căn bệnh này cho mình. Đại diện của J&J sau đó cũng đã ra tuyên bố bày tỏ sự thất vọng về phán quyết trên, đồng thời khẳng định sản phẩm của công ty hoàn toàn an toàn.
Giám đốc Công ty luật Maurice Blackburn, bà Theodora Ahilas, là một chuyên gia về chất asbestos cho rằng chính những tố cáo của Reuters nhằm vào J&J vừa qua đã khiến hàng loạt người tuyên bố kiện hãng này. Không chỉ tại Mỹ, một số công ty luật tại Australia cho biết đang xem xét việc kiện J&J khi nhiều người tại quốc gia này được cho là mắc ung thư sau khi sử dụng sản phẩm của hãng. Bà Ahilas cũng nhận định, những báo cáo này liên quan asbestos trong phấn rôm trẻ em là điều rất đáng quan ngại và các nhà quản lý cần phải có những cuộc điều tra nghiêm ngặt nhằm làm sáng tỏ vụ việc trên, bảo đảm sức khỏe cho người tiêu dùng.
