AFP cho hay, phần lớn nạn nhân của vụ thảm sát vừa qua ở khu Cite Soleil, Thủ đô Port-au-Prince đều hơn 60 tuổi và bị sát hại khi đang thực hành tôn giáo. Đây là khu dân cư đông đúc cạnh cảng Port-au-Prince, cũng là một trong những khu vực nghèo và bạo lực nhất ở Haiti. Các băng nhóm vũ trang kiểm soát chặt chẽ khu vực này, hạn chế sử dụng điện thoại di động, ngăn cản người dân chia sẻ thông tin về vụ thảm sát. Vài ngày sau đó, một băng nhóm vũ trang đã sát hại 20 người, trong đó có nhiều trẻ em vào ban đêm.
Giới chức Haiti đang phải vật lộn để triệt phá các băng nhóm vũ trang ở Thủ đô Port-au-Prince và một số tỉnh khu vực lân cận. Bạo lực gia tăng và việc băng nhóm vũ trang nắm quyền kiểm soát phần lớn Thủ đô, khiến người dân hoảng loạn và buộc phải tháo chạy khỏi nơi ở.
Theo Reuters, sau thời gian liên tiếp diễn ra các vụ thảm sát dân thường, Chính phủ Haiti đã thông qua một kế hoạch hành động quyết liệt nhằm đối phó với tình trạng bất ổn đang đe dọa quốc gia này. “Mục tiêu chính của kế hoạch là diệt trừ cướp bóc và tội phạm dưới mọi hình thức, khôi phục bầu không khí hòa bình và ổn định trên khắp đất nước, bảo đảm quyền tự do đi lại của người và hàng hóa, đặc biệt là ở các khu vực quan trọng, bao gồm cả khu vực Thủ đô Port-au-Prince”, thông cáo của Chính phủ Haiti nêu rõ.
Hôm 11/12, Thủ tướng Alix Didier Fils-Aime đã chủ trì “cuộc họp chiến lược” của Hội đồng cấp cao Cảnh sát quốc gia (CSPN) để soạn thảo kế hoạch hành động nêu trên. Tuy vậy, các cuộc tấn công liên quan băng đảng đã bùng phát trở lại kể từ tháng 10 vừa qua, khi ít nhất 115 người đã bị sát hại ở thị trấn Pont-Sonde giáp Port-au-Prince. Cuộc khủng hoảng an ninh này cũng chỉ ra những lỗ hổng nghiêm trọng với chiến lược an ninh công cộng của đất nước, đặt ra lo ngại về mất kiểm soát bạo lực.
Haiti hiện không có cơ quan lập pháp vì không tổ chức bầu cử kể từ năm 2016, nên các nhóm tội phạm đã lợi dụng khoảng trống chính trị để mở rộng lãnh thổ chiếm đóng. Lực lượng thực thi pháp luật của Haiti đang trong tình trạng thiếu hụt nguồn lực, số lượng và vũ khí so các nhóm tội phạm, không thể chiếm lại những diện tích trong tay băng đảng kiểm soát. An ninh tiếp tục xấu đi đáng báo động ở Thủ đô và các vùng nông thôn ở miền trung và miền nam Haiti. Từ năm 2022, chính phủ nước này đã yêu cầu hỗ trợ an ninh quốc tế cho cảnh sát địa phương.
Vào tháng 10/2023, Hội đồng Bảo an LHQ đã thông qua một nghị quyết cho phép một Phái bộ Hỗ trợ an ninh đa quốc gia (MSS) tới Haiti. Sau các cuộc đàm phán kéo dài, Chính phủ Kenya đã đồng ý dẫn đầu việc triển khai hỗ trợ Cảnh sát quốc gia Haiti (HNP) giải quyết tình trạng bạo lực băng đảng và tái lập an ninh. Tuy nhiên, hoạt động này mới chỉ được triển khai một phần và đang bị đình trệ do nguồn lực hạn chế.
Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) phụ trách chính sách đối ngoại và an ninh Kaja Kallas nhấn mạnh, tình trạng bạo lực liên quan băng đảng tại Thủ đô Port-au-Prince đang ngày càng tồi tệ, đồng thời kêu gọi áp dụng các biện pháp quyết liệt để giải quyết cuộc khủng hoảng. Theo bà Kallas, giải pháp hiện nay là triển khai đầy đủ MSS để khôi phục luật pháp và bảo vệ người dân Haiti trước những hành vi ngày càng tàn bạo. Đại diện cấp cao của EU khẳng định cam kết của khối này tiếp tục huy động “tất cả công cụ sẵn có, gồm các biện pháp trừng phạt có mục tiêu chống lại những kẻ chịu trách nhiệm về những hành vi sai trái, nhằm giúp khôi phục hòa bình, ổn định, dân chủ và an ninh ở Haiti”.
