Xây dựng hệ thống đê điều thích ứng với biến đổi khí hậu

Trải qua nhiều thế kỷ, hệ thống đê điều nước ta đã khẳng định được vai trò trong việc bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu, thiên tai ngày càng diễn biến phức tạp, công tác xây dựng, tu bổ hệ thống đê điều cũng cần được quan tâm xứng tầm với sự phát triển.
Thi công xây lắp đê tả sông Lèn, xã Yến Sơn, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa.
Thi công xây lắp đê tả sông Lèn, xã Yến Sơn, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa.

Bài 1: Nhiều tuyến đê hư hỏng, xuống cấp

Có thể khẳng định, đê điều là hệ thống công trình quan trọng trước bão, lũ, bảo vệ an toàn tính mạng người dân. Tuy nhiên, qua thời gian, một số tuyến đê đã xuống cấp, bị lấn chiếm, đe dọa an toàn đê điều và đời sống người dân.

Để phát huy hiệu quả của hệ thống đê điều trước thách thức của biến đổi khí hậu, trước mắt và lâu dài cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của cả hệ thống chính trị cho việc đầu tư, xây dựng, tu bổ và xử lý các sai phạm trong lĩnh vực đê điều.

Tiềm ẩn nguy cơ sự cố trong mùa mưa bão

Trưởng phòng Quản lý đê điều, Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai Trần Công Tuyên cho biết, cả nước hiện có hệ thống đê điều quy mô lớn, với tổng số hơn 9.708km đê, trong đó 2.776km đê từ cấp III đến cấp đặc biệt, cùng số lượng khổng lồ các công trình trên tuyến, với hơn 1.035km kè bảo vệ đê, 1.563 cống dưới đê, 632 kho, bãi vật tư dự trữ phòng, chống lụt, bão, 1.405 điếm canh đê… có nhiệm vụ bảo vệ diện tích lớn, dân số đông và nhiều khu vực trung tâm kinh tế, chính trị quan trọng của đất nước.

Hệ thống đê điều được xác định chống lũ, bão một cách triệt để, tập trung chủ yếu ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Ngoài ra, vùng Đồng bằng sông Cửu Long còn có khoảng 45.508km đê bao, bờ bao các loại.

Tuy nhiên, do hệ thống đê lớn, hình thành từ lâu, chủ yếu đắp bằng đất, dưới tác động của thiên tai nên thường xuyên bị hư hỏng, xuống cấp, còn nhiều xung yếu.

Trên các tuyến đê từ cấp III trở lên, hiện nay còn tồn tại khoảng 300 trọng điểm xung yếu; 269,7km đê thiếu cao trình; 298,8km đê mảnh, nhỏ; 184,6km đê xảy ra đùn sủi, thẩm lậu khi có lũ; 354 cống và 223,1km kè hư hỏng. Ngoài ra, trong đợt lũ đặc biệt lớn sau bão số 3 (Yagi) năm 2024 đã xảy ra 805 sự cố đê điều.

Những ngày này, trên đoạn đê tả Lèn dài 2,8km, thuộc xã Yến Sơn, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa, dưới ánh nắng chói chang, gay gắt đầu hè, 25 công nhân cùng các phương tiện cơ giới như máy lu, máy đào, ô-tô tải cùng đang khẩn trương thi công hạng mục tường bao trên đê phía sông.

Kỹ sư Lê Văn Lâm, cán bộ kỹ thuật Công ty Trường Tuấn cho biết: Người lao động thực hiện đúng thiết kế, bảo đảm kỹ thuật thi công, duy trì chế độ bảo dưỡng khối lượng bê-tông mới đổ, phun nước giảm bụi.

Là thành phố công nghiệp ven biển, Hải Phòng hằng năm chịu nhiều tác động bất lợi của thiên tai, bão lũ và nước biển dâng.

Sau ảnh hưởng của bão số 3 (Yagi), hệ thống đê điều, kè cống trên địa bàn thành phố đã bộc lộ không ít hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến công tác phòng, chống thiên tai và tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại cho sản xuất, đời sống nhân dân.

Một đoạn đê biển Cát Hải, thành phố Hải Phòng.

Một đoạn đê biển Cát Hải, thành phố Hải Phòng.

Hiện, toàn thành phố có 24 tuyến đê, với tổng chiều dài hơn 416km, 91,74km kè và 386 cống dưới đê, chỉ có khoảng 241 cống bảo đảm an toàn, còn lại có tới 94 cống xếp vào diện kém an toàn và xung yếu, cần được đầu tư cải tạo, xây dựng mới.

Đặc biệt, tại các địa phương ven sông, ven biển như Vĩnh Bảo, Tiên Lãng, An Lão và Thủy Nguyên, hệ thống cống xuống cấp trầm trọng. Nhiều cống đã xuất hiện tình trạng rò rỉ, sạt lở, tiềm ẩn nguy cơ sự cố trong mùa mưa bão, đe dọa trực tiếp đến an toàn đê điều và đời sống người dân.

Xử lý nghiêm vi phạm

Chia sẻ về tình hình vi phạm pháp luật về đê điều, Trưởng phòng Quản lý đê điều Trần Công Tuyên cho biết, tình hình vi phạm pháp luật về đê điều còn diễn biến phức tạp.

Theo số liệu thống kê và báo cáo của các địa phương, chỉ tính trên phạm vi 21 tỉnh, thành phố có đê từ cấp III đến cấp đặc biệt thì tổng số vụ vi phạm pháp luật về đê điều từ năm 2011 đến tháng 4/2025 là 11.932 vụ, đã xử lý được 3.866 vụ (32,4%), còn tồn đọng 8.066 vụ (67,6%).

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng vi phạm lớn, chậm được giải quyết, xử lý, một phần do nhận thức của một bộ phận người dân, cán bộ lãnh đạo chính quyền các cấp cho rằng các hồ chứa thủy điện hiện nay đã đủ năng lực cắt lũ, bảo đảm an toàn cho hệ thống đê điều và khu vực hạ du, sẽ không có lũ lớn. Từ đó sinh ra tâm lý chủ quan, xem nhẹ vai trò của hệ thống đê điều.

Mặt khác, lực lượng trực tiếp quản lý đê ở các địa phương còn mỏng, chưa đáp ứng theo quy định, năng lực kinh nghiệm còn hạn chế. Thậm chí có địa phương còn chưa thành lập được lực lượng quản lý đê để tổ chức quản lý, hay chưa quy định cụ thể, chế độ, chính sách cho các lực lượng tham gia quản lý, hộ đê.

Ngoài ra, sự quan tâm, dành nguồn lực cho công tác đầu tư tu bổ, nâng cấp, duy tu bảo dưỡng đê điều còn hạn chế so với nhu cầu, chưa tương xứng với quy mô của hệ thống đê điều...

Thêm vào đó, một số địa phương, việc cấp phép xây dựng công trình ở bãi sông chưa tuân thủ các quy định của Luật Đê điều, dẫn đến việc xử lý, giải tỏa vi phạm khi công trình đã được địa phương cấp phép là rất khó khăn; một số nơi còn xảy ra tình trạng đùn đẩy, né tránh dẫn đến việc xử lý không dứt điểm, gây khiếu kiện kéo dài.

Ngay tại thành phố Hà Nội, tình hình vi phạm pháp luật đê điều cũng diễn biến phức tạp, nhất là khu vực bãi sông. Theo thống kê, từ đầu năm đến nay, trên địa bàn thành phố phát sinh hàng chục vụ vi phạm pháp luật đê điều.

Để bảo đảm an toàn công trình phòng chống lũ, thành phố đã yêu cầu các hạt quản lý đê thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng chuyên trách quản lý đê điều; thường xuyên bám sát địa bàn quản lý, chủ động phối hợp với chính quyền địa phương trong kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn, thiết lập hồ sơ, kiến nghị xử lý vi phạm theo thẩm quyền, quy định pháp luật...

Có thể bạn quan tâm

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu trước 31/1/2026, hoàn thành xây mới, tái định cư cho những hộ có nhà bị lũ cuốn trôi, sập đổ hoàn toàn. (Ảnh: VGP)

Ý kiến cử tri

Đợt mưa lũ lịch sử xảy ra hồi tháng 7 vừa qua, bản Cửa Rào 2 có 12 gia đình bị thiệt hại nhà ở, có năm hộ đã được Bộ Công an hỗ trợ xây dựng nhà ở. Cuộc sống của các gia đình hiện rất khó khăn.

Chiến sĩ Trung đoàn bộ binh 812 giúp đồng bào Chăm ở thôn Lâm Giang (xã Hàm Thuận Bắc) dọn bùn.

Sớm ổn định cuộc sống người dân vùng ngập

Sau hơn một ngày chìm trong “biển nước”, các địa phương phía đông tỉnh Lâm Đồng đang khẩn trương hỗ trợ người dân dọn dẹp nhà cửa, vệ sinh môi trường, khôi phục sản xuất, ổn định cuộc sống. Các lực lượng bộ đội, công an, chính quyền địa phương cùng tình nguyện viên có mặt tại những vùng ảnh hưởng nặng.

Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng.

Xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân đạt hiệu quả cao

Chiều 5/12, Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng, nhằm giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chuyên đề trọng tâm, cấp bách cuối năm 2025; kiểm điểm tự đánh giá xếp loại chất lượng của Ban Thường vụ Đảng ủy xã năm 2025.

Các đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Lương Quốc Đoàn (lần lượt thứ nhất và ba từ trái sang) trao giải A Giải báo chí và giải A Cuộc thi viết cho các tác giả, đại diện nhóm tác giả tiêu biểu.

Trao giải báo chí về "tam nông" tặng 34 tác phẩm xuất sắc

Năm nay, Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn ghi nhận kỷ lục về số lượng tác phẩm dự thi với gần 1.900 bài gửi. Từ đây, Ban tổ chức đã đánh giá, lựa chọn và tìm ra hai giải A, bốn giải B, sáu giải C, mười giải Khuyến khích và 12 giải chuyên đề. Báo Nhân Dân có một tác phẩm giành giải chuyên đề.

Trao giải "Vinh danh người truyền lửa" cho 15 cá nhân xuất sắc.

Vinh danh những “Người truyền lửa” vì cống hiến, đóng góp thiết thực cho cộng đồng

Những cá nhân tiêu biểu nhất của giải thưởng “Vinh danh Người truyền lửa” đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng đều có chung một tinh thần luôn nỗ lực không ngừng vì những điều tốt đẹp. Câu chuyện họ mang theo đã truyền cảm hứng, góp phần bồi đắp niềm tin, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Anh Lương Minh Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Đắk Lắk trao tặng Bằng khen của Ban Chấp hành Tỉnh đoàn Đắk Lắk cho anh Nguyễn Văn Minh.

Tặng Bằng khen cho anh Nguyễn Văn Minh vì đã có hành động dũng cảm cứu người trong mưa lũ

Hành động dũng cảm của anh Nguyễn Văn Minh không chỉ hỗ trợ lực lượng chức năng kịp thời đưa người dân ở vùng lũ đến nơi an toàn, anh còn có tinh thần trách nhiệm, xả thân vì cộng đồng, là tấm gương điển hình về người tốt, việc tốt để đoàn viên, thanh niên trong và ngoài tỉnh học tập, rèn luyện.

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; điều tra làm rõ nguyên nhân, khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, Thành phố Hồ Chí Minh … là một số tin tức đáng chú ý ngày 5/12.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Công điện số 236/CĐ-TTg ngày 5/12/2025, yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý vụ cháy xảy ra lúc 4 giờ 37 cùng ngày tại số 227 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh (TP Hồ Chí Minh), khiến bốn người thiệt mạng và hai người bị thương. 

Dự án "Mắt sáng cộng đồng" bố trí các xe phẫu thuật lưu động đạt chuẩn bệnh viện để hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng xa.

Dự án "Mắt sáng cộng đồng": Mỗi đôi mắt sáng trở lại là một cuộc đời lần nữa mở ra

Hơn 10 năm về trước, đoàn bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế DND không quản ngại khó khăn, đến Quỳnh Nhai (Sơn La) để tiến hành thay thủy tinh thể cho hơn 100 người cao tuổi. "Đó là những ngày trời rét căm, chúng tôi 'mang' cả phòng mổ lên núi, với mong muốn đem ánh sáng trở lại cho bà con vùng cao", bác sĩ Quỳnh hồi tưởng.

Thành phố Đà Nẵng họp triển khai "chiến dịch Quang Trung".

Đà Nẵng tăng tốc triển khai "chiến dịch Quang Trung"

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng yêu cầu việc sửa chữa và xây dựng lại nhà cửa phải bảo đảm tiêu chí an toàn, bền vững, không để tình trạng nhà làm xong 2-3 năm đã hư hỏng. Tại các địa bàn khó khăn chưa triển khai được phải có phương án tạm thời cho dân ngay.

Phối cảnh cầu vượt trực thông trên tuyến đường Cổ Linh.

Làm cầu vượt trực thông dài hàng trăm mét giải quyết ùn tắc đường Cổ Linh

Do lưu lượng phương tiện lớn, đường Cổ Linh (Hà Nội) luôn trong tình trạng ùn tắc, mất trật tự an toàn giao thông, là “điểm nghẽn” phát triển kinh tế-xã hội của khu vực. Dù mới đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng phường Long Biên đã chủ động đề xuất giải pháp giải quyết căn cơ tình trạng này.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Hồ Văn Niên cùng lãnh đạo các ban, sở, ngành của tỉnh và địa phương thực hiện nghi thức khởi công xây dựng nhà mới cho gia đình bà Hồ Thị Hương, ở xã Tây Trà.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu sớm hoàn thành việc xây mới và sửa chữa nhà cho người dân vùng bão lũ

Sáng 5/12, tại buổi lễ trao kinh phí hỗ trợ cho các gia đình có nhà bị hư hỏng do mưa lũ ở xã Tây Trà, đồng chí Hồ Văn Niên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu địa phương huy động tối đa nguồn lực, sớm hoàn thành việc xây mới, sửa chữa nhà, để các gia đình nhanh chóng ổn định chỗ ở, an cư, lạc nghiệp.

Văn phòng Làng trẻ em SOS Việt Nam.

Cần giải quyết tốt các vấn đề đặt ra khi chuyển các Làng SOS về địa phương quản lý

Gần 40 năm qua, với sự hỗ trợ của Làng trẻ em SOS quốc tế và các nhà tài trợ, Việt Nam có hơn 7.000 trẻ em, thanh, thiếu niên được nuôi dưỡng tại 17 cơ sở. Hiện nay, do nhiều nguyên nhân, nhiều Làng trẻ SOS cơ sở bị dừng nguồn tài trợ dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.