Sau tám thập kỷ xây dựng và phát triển đất nước, Việt Nam đã đạt được những bước tiến vượt bậc trong lĩnh vực công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Từ một quốc gia nông nghiệp truyền thống, Việt Nam đã chuyển mình mạnh mẽ trở thành một trong những nước tiên phong trong khu vực về ứng dụng công nghệ số vào quản lý nhà nước và phục vụ người dân.
Một trong những thành tựu nổi bật nhất trong hành trình chuyển đổi số của Việt Nam chính là việc xây dựng và triển khai thành công Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Nền tảng chuyển đổi số quốc gia
Trước đây, mỗi lần làm thủ tục hành chính hay giao dịch ngân hàng, chị Nguyễn Lan Hương (phường Láng, Hà Nội) lại chuẩn bị photo cả xấp giấy tờ: chứng minh nhân dân/căn cước công dân, hộ khẩu, giấy đăng ký xe…
Sau khi sử dụng ứng dụng VNeID, chị chỉ cần mang theo một chiếc điện thoại.
Chị Hương bày tỏ sự hài lòng: "Dùng VNeID, mình thấy nhiều việc trong đời sống trở nên tiện lợi hơn rất nhiều. Giờ chỉ cần mở ứng dụng, tất cả thông tin cá nhân, giấy tờ tích hợp đã có sẵn. Mình thấy rất gọn, chính xác, vừa tiết kiệm thời gian, vừa tránh rủi ro thất lạc giấy tờ".
Đây là một trong những lợi ích mà Hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã mang lại cho hàng triệu người dân Việt Nam.
"Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư ra đời với mục tiêu là một hệ thống thông tin lớn, cơ sở dữ liệu 'gốc' của toàn bộ công dân Việt Nam " - Trung tá Trần Duy Hiển, Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Dân cư thuộc Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an) nhấn mạnh.
Đây không chỉ đơn thuần là một cơ sở dữ liệu mà còn được ông Hiển ví như "nguồn lực quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số", đồng thời VNeID đóng vai trò là "công cụ để giao tiếp, phục vụ người dân và khai thác tối đa các giá trị từ Cơ sở dữ liệu quốc gia".
Theo thống kê từ Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, tính đến tháng 8/2025, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã kết nối với 15 bộ, ngành, 1 doanh nghiệp nhà nước (EVN), 3 doanh nghiệp viễn thông và 34 địa phương.
Sự kết nối toàn diện này đã tạo ra một mạng lưới thông tin liền mạch, giúp các cơ quan nhà nước có thể chia sẻ và khai thác dữ liệu một cách hiệu quả, loại bỏ tình trạng "chia cắt thông tin" từng tồn tại trong quá khứ.
Quy mô hoạt động của hệ thống này thể hiện rõ mức độ tin cậy và hiệu quả khi đã tiếp nhận hơn 2,1 tỷ yêu cầu để tra cứu, xác thực thông tin (tăng hơn 200 triệu yêu cầu so với cuối năm 2024). Trong đó có hơn 1,2 tỷ yêu cầu được xử lý thành công với thông tin chính xác.
VNeID - Biểu tượng của công dân số
Ứng dụng VNeID - Định danh điện tử quốc gia đã thành công trong việc số hóa các loại giấy tờ quan trọng của người dân, tạo ra một "ví điện tử" toàn diện cho mỗi công dân Việt Nam.
VNeID đưa 6 nhóm giấy tờ chính lên nền tảng điện tử, gồm: hơn 20,2 triệu giấy phép lái xe, gần 7,5 triệu đăng ký xe, hơn 26,4 triệu thẻ bảo hiểm y tế, cùng với hàng trăm nghìn giấy xác nhận tình trạng hôn nhân và phiếu lý lịch tư pháp.
VNeID cũng tích hợp thành công với 13 ngân hàng thương mại, cho phép người dân thực hiện các giao dịch tài chính một cách an toàn và tiện lợi.
Sự phát triển của VNeID không dừng lại ở việc số hóa giấy tờ mà đã mở rộng thành một hệ sinh thái dịch vụ số toàn diện. Ứng dụng đã tích hợp với nhiều lĩnh vực thiết yếu của đời sống như 2 dịch vụ về chứng thư số, 2 ví điện tử, 2 nhà thuốc, và 2 hãng hàng không cho phép mua vé và check-in trực tuyến.
Chị Nguyễn Kim Anh người dân phường Cầu Giấy, Hà Nội chia sẻ: "Tôi từng dùng thử VNeID khi đi nhận bưu phẩm, chỉ cần đưa căn cước điện tử trên ứng dụng là được xác nhận ngay, không mất công tìm thẻ cứng. Những thay đổi nhỏ thôi nhưng giúp người dân đỡ phiền phức rất nhiều".
Việc tích hợp với các dịch vụ giúp người dân có trải nghiệm liền mạch, cho phép lưu dấu và truy vết rõ ràng.
Nền tảng của niềm tin số là bảo mật
Một trong những thách thức lớn nhất trong chuyển đổi số chính là vấn đề bảo mật thông tin và quyền riêng tư của người dân.
Trung tá Trần Duy Hiển khẳng định: "Đối với các đơn vị kết nối, chia sẻ, khai thác dữ liệu, người dân được kiểm soát thông tin mình được khai thác, xử lý. Các đơn vị kết nối bảo đảm đúng các quy định của Nghị định 69/2024/NĐ-CP về định danh và xác thực điện tử".
Ông cũng nhấn mạnh rằng "hệ thống bảo đảm các tiêu chuẩn về an ninh, an toàn, được rà soát bởi các đơn vị chuyên môn của Bộ Công an", thể hiện cam kết bảo vệ quyền lợi và thông tin cá nhân của người dân.
Theo Nghị định 69/2024/NĐ-CP, các đơn vị kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư phải bảo đảm các tiêu chuẩn bảo mật nghiêm ngặt. Người dân được quyền kiểm soát thông tin cá nhân của mình, quyết định việc chia sẻ dữ liệu với các dịch vụ khác nhau.
Công nghệ vì con người
Một điểm sáng trong quá trình chuyển đổi số của Việt Nam là sự chú trọng đến tính nhân văn. Nhận thức được thách thức mà người cao tuổi và những người ít am hiểu công nghệ có thể gặp phải, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội đã triển khai các điểm lưu động để hỗ trợ trực tiếp việc cấp tài khoản định danh.
Trung tá Trần Duy Hiển cho biết: "Đối với các nhóm người cao tuổi, người dân vùng sâu, vùng xa, nhóm yếu thế, Cục cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội cùng với các cơ quan địa phương hỗ trợ các điểm lưu động để đến thu nhận hồ sơ cấp tài khoản định danh tại nhà hoặc địa điểm thuận tiện".
Chính sách này thể hiện chính sách công nghệ vì con người của Việt Nam, bảo đảm rằng lợi ích của chuyển đổi số được chia sẻ công bằng cho tất cả các tầng lớp dân cư, bất kể độ tuổi hay trình độ công nghệ.
Chia sẻ về trải nghiệm lần đầu góp ý số, ông Trần Quốc Tuấn, cư dân tổ dân phố 27A, phường Giảng Võ, Hà Nội nói: “Trong đợt lấy ý kiến sửa đổi Hiến pháp vừa rồi, tôi được hướng dẫn góp ý trực tiếp qua VNeID. Ban đầu còn hơi bỡ ngỡ, nhưng làm vài bước là quen ngay. Cách này vừa nhanh, vừa chính xác, không cần viết phiếu giấy như trước”.
Trước đó, từ tháng 4/2025, Bộ Công an chính thức đưa các tin, bài, chuyên mục của Báo Nhân Dân lên ứng dụng VNeID, nhằm phục vụ người dân.
Thành công của Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và VNeID chỉ là bước đầu trong hành trình xây dựng Chính phủ số và xã hội số tại Việt Nam. Với nền tảng vững chắc đã được xây dựng, Việt Nam đang hướng tới việc mở rộng các dịch vụ số, tăng cường tích hợp với các lĩnh vực mới như giáo dục, y tế, và thương mại điện tử.
Tuy nhiên, để duy trì đà phát triển này, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ, nâng cao năng lực số của người dân, và không ngừng hoàn thiện khung pháp lý để bắt kịp với tốc độ phát triển của công nghệ.
Nhìn lại hành trình phát triển, Trung tá Trần Duy Hiển chia sẻ: "Việc triển khai Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ứng dụng VNeID đến nay có thể nói là một hành trình lịch sử, là những dấu ấn mới trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia".
Sau 80 năm xây dựng và phát triển, Việt Nam đã chứng minh khả năng không chỉ theo kịp mà còn dẫn đầu trong một số lĩnh vực công nghệ. Với hơn 2 tỷ giao dịch xử lý thành công, hàng chục triệu giấy tờ được số hóa và hệ sinh thái dịch vụ ngày càng phong phú, Việt Nam đang khẳng định vị trí của mình trên bản đồ công nghệ khu vực và thế giới.
Thành tựu này không chỉ thể hiện sự tiến bộ về mặt kỹ thuật mà còn phản ánh tinh thần đổi mới, sáng tạo và khát vọng vươn lên của dân tộc Việt Nam trong thời đại mới.
