Công an tỉnh Tuyên Quang và hành trình tìm tên cho các liệt sĩ
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng nhiều liệt sĩ đến nay vẫn chưa được xác định danh tính, chưa được trở về với gia đình. Chính vì thế, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ luôn được xác định là nhiệm vụ chính trị quan trọng, là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân được các cấp, các ngành không ngừng nỗ lực thực hiện; thể hiện truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc ta.
Nỗi day dứt còn lại sau chiến tranh
Đến nay, cả nước vẫn còn khoảng 200.000 hài cốt liệt sĩ chưa được quy tập, nằm rải rác ở các tỉnh phía nam, nước bạn Lào và Campuchia. Ngoài ra, còn hơn 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được quy tập và an táng tại các nghĩa trang nhưng thiếu thông tin.
Số liệu thống kê cho thấy, tỉnh Tuyên Quang hiện có 3.964 phần mộ liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an và xác định rõ trách nhiệm trong công tác tìm kiếm, xác định danh tính liệt sĩ, Công an tỉnh đã chủ động, tích cực phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan; Ủy ban nhân dân và Công an các xã để rà soát, thu thập phiếu khảo sát thông tin về liệt sĩ, thân nhân và người hưởng trợ cấp của liệt sĩ. Đồng thời, lực lượng công an tiến hành kiểm tra, phúc tra kết quả, tổ chức triển khai thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định danh tính. Đến nay, toàn tỉnh đã thu nhận được 158 mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính.
Đến nay, cả nước vẫn còn khoảng 200.000 hài cốt liệt sĩ chưa được quy tập, nằm rải rác ở các tỉnh phía nam, nước bạn Lào và Campuchia. Ngoài ra, còn hơn 300.000 hài cốt liệt sĩ đã được quy tập và an táng tại các nghĩa trang nhưng thiếu thông tin.
Những người mẹ già và khát vọng tìm con
Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Nhớn, sinh năm 1920, hiện đang sinh sống tại tổ 9, phường An Tường, là mẹ đẻ của liệt sĩ Nguyễn Văn Chung. Năm nay, mẹ đã bước sang tuổi 105.
Mấy chục năm kể từ ngày người con trai duy nhất lên đường ra chiến trận, rồi hy sinh anh dũng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, mẹ vẫn chưa một lần được biết nơi con nằm lại.
Bao mùa xuân đã qua, lòng mẹ vẫn khắc khoải một ước nguyện tìm được mộ phần của con trai. Thông qua chương trình thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính, cán bộ Công an tỉnh Tuyên Quang đã đến tận nhà, thu nhận mẫu ADN của mẹ. Từ đó, mở ra một hy vọng ở một nơi nào đó, con trai mẹ liệt sĩ Nguyễn Văn Chung, sẽ được tìm thấy để được đoàn tụ với mẹ.
Quy trình lấy mẫu ADN thân nhân liệt sĩ được thực hiện bảo đảm theo đúng quy định, đúng đối tượng.
Quy trình lấy mẫu ADN thân nhân liệt sĩ được thực hiện bảo đảm theo đúng quy định, đúng đối tượng.
Còn mẹ Vàng Thị Xúa, ở xã Lũng Cú, là mẹ đẻ của liệt sĩ Sùng Mý Xá, người chiến sĩ đã hy sinh năm 1979 tại chiến trường Cao Bằng, nhưng đến nay phần mộ của người lính ấy vẫn chưa được xác định. Ở tuổi 92, sức khỏe yếu, đôi mắt đã mờ, đôi tay run run, mẹ Xúa vẫn luôn đau đáu nỗi mong mỏi tìm được phần mộ của con trai mình.
“Tôi chỉ mong trước khi nhắm mắt, tìm được phần mộ của con trai, để thắp cho con nén hương, gọi con về với gia đình”.
Mẹ Vàng Thị Xúa
Xã Lũng Cú, mẹ đẻ của liệt sĩ Sùng Mý Xá.
Ngôi nhà của mẹ Xúa nằm ở vùng sâu, vùng xa, đường xá đi lại khó khăn. Vì tuổi cao, mẹ không thể tự di chuyển quãng đường dài để đến địa điểm triển khai thu thập mẫu ADN. Thấu hiểu hoàn cảnh đó, lực lượng Công an tỉnh Tuyên Quang đã cử tổ công tác lưu động, phối hợp các đơn vị liên quan, vượt qua quãng đường đèo dốc mới đến được nhà mẹ, để hỗ trợ, hướng dẫn mẹ từng quy trình, thủ tục lấy mẫu.
Trong ánh mắt đục mờ của người mẹ già, xen lẫn niềm xúc động và hy vọng, mẹ Xúa bày tỏ: “Tôi chỉ mong trước khi nhắm mắt, tìm được phần mộ của con trai, để thắp cho con nén hương, gọi con về với gia đình”.
Khó khăn khi thu nhận mẫu ADN thân nhân liệt sĩ
Đại úy Nguyễn Ngọc Thanh Tùng, Phó Đội trưởng Đội Hướng dẫn đăng ký, quản lý cư trú; cấp, quản lý căn cước, Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh Tuyên Quang cho biết, công tác thu nhận mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ được thực hiện theo quy trình chặt chẽ. Thân nhân liệt sĩ được tư vấn, kê khai thông tin, đối chiếu giấy tờ; xác thực vân tay, xác thực khuôn mặt, sau đó mới tiến hành lấy mẫu máu. Toàn bộ mẫu thu được sẽ được gửi về Trung tâm ADN quốc gia để phục vụ đối chiếu, giám định với hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính. Tất cả các mẫu ADN đã thu nhận đều được tích hợp dữ liệu vào Hệ thống Cơ sở dữ liệu căn cước để phục vụ đối sánh, xác minh, tìm kiếm thông tin liệt sĩ bảo đảm khai thác dữ liệu công dân đồng bộ, hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí và theo đúng quy định của pháp luật.
Chia sẻ về những khó khăn trong quá trình thu nhận các mẫu ADN, Đại úy Lê Hoa Mai, Cán bộ Đội Hướng dẫn đăng ký, quản lý cư trú; cấp, quản lý căn cước, Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an tỉnh Tuyên Quang cho biết, một số thân nhân hoặc người hưởng trợ cấp liệt sĩ đã cao tuổi, trí nhớ không minh mẫn hoặc chưa hiểu rõ quy trình đến kê khai thông tin chưa đầy đủ, thiếu chính xác. Khi kiểm tra, phúc tra, thông tin có sự thay đổi nên phải thu thập bổ sung, điều chỉnh số liệu.
Ngoài ra, nhiều mẹ liệt sĩ và thân nhân tuổi cao, sức khỏe yếu, không thể đến địa điểm thu thập mẫu, trong khi thời gian thực hiện ngắn và tỷ lệ triển khai lưu động chưa bao phủ được hết các xã vùng sâu, vùng xa. Một số trường hợp các mẹ liệt sĩ tuổi cao nên gặp khó khăn khi lấy dấu vân tay, xác thực sinh trắc học mất nhiều thời gian để tích hợp dữ liệu ADN vào thẻ căn cước. Đặc biệt, vẫn còn nhiều liệt sĩ chưa xác định được danh tính nhưng lại không có nhân thân theo họ ngoại để lấy mẫu ADN đối chứng.
Thân nhân liệt sĩ được tư vấn, kê khai thông tin, đối chiếu giấy tờ; xác thực vân tay, xác thực khuôn mặt, sau đó mới tiến hành lấy mẫu máu. Toàn bộ mẫu thu được sẽ được gửi về Trung tâm ADN quốc gia để phục vụ đối chiếu, giám định với hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính.
Cán bộ Công an tỉnh Tuyên Quang hỗ trợ thân nhân liệt sĩ thực hiện lấy dấu vân tay để phục vụ đối sánh.Cán bộ Công an tỉnh Tuyên Quang hỗ trợ thân nhân liệt sĩ thực hiện lấy dấu vân tay để phục vụ đối sánh.
Cán bộ Công an tỉnh Tuyên Quang hỗ trợ thân nhân liệt sĩ thực hiện lấy dấu vân tay để phục vụ đối sánh.Cán bộ Công an tỉnh Tuyên Quang hỗ trợ thân nhân liệt sĩ thực hiện lấy dấu vân tay để phục vụ đối sánh.
Kết nối quá khứ và hiện tại bằng công nghệ và trái tim
Hoạt động thu nhận mẫu ADN cho thân nhân liệt sĩ chưa xác định được danh tính là một trong nỗ lực cụ thể hóa chính sách "Đền ơn đáp nghĩa" của Đảng, Nhà nước. Phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu đi đầu trong triển khai thực hiện Đề án 06 của Chính phủ, Công an tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện hành trình đi tìm lại tên cho các anh hùng liệt sĩ.
Hành trình được khởi tạo bởi một nền tảng hiện đại và bài bản là Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, là Đề án 06 của Chính phủ. Hành trình nối lại quá khứ và hiện tại bằng công nghệ và trái tim, đúng như tinh thần Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị hiện đại hóa lực lượng Công an nhân dân, lấy dữ liệu làm trung tâm, lấy nhân dân làm mục tiêu phục vụ.
Đại tá Đỗ Tiến Dũng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Tuyên Quang cho biết, thời gian tới, Công an tỉnh tiếp tục chỉ đạo lực lượng Công an cơ sở cập nhật thông tin liệt sĩ, thân nhân, người hưởng trợ cấp liệt sĩ và thân nhân liệt sĩ theo họ ngoại (còn sống) trên hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư bảo đảm đúng, đủ, chính xác phục vụ triển khai thu nhận ADN. Tiếp tục có phương án phối hợp Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công ty thu mẫu và các đơn vị liên quan để tổ chức thu mẫu cho thân nhân liệt sĩ chưa xác định danh tính khi có thông báo lộ trình thu mẫu tiếp theo.
Lãnh đạo Công an tỉnh Tuyên Quang tặng quà mẹ liệt sĩ sau quá trình thực hiện các thủ tục, quy trình thu nhận mẫu ADN.
Lãnh đạo Công an tỉnh Tuyên Quang tặng quà mẹ liệt sĩ sau quá trình thực hiện các thủ tục, quy trình thu nhận mẫu ADN.
Cùng với đó, kiện toàn Đoàn kiểm tra, phúc tra các cấp và tiếp tục thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, phúc tra công tác triển khai bảo đảm theo đúng quy định; yêu cầu thực hiện khảo sát bổ sung, khảo sát lại đối với những khảo sát chưa đạt yêu cầu, chưa đúng, đủ thông tin theo quy định.
Dù hành trình này vẫn sẽ còn nhiều gian nan nhưng với tinh thần trách nhiệm và lòng biết ơn, lực lượng Công an tỉnh Tuyên Quang sẽ tiếp tục rà soát, mở rộng triển khai các đợt thu nhận mẫu tiếp theo, thắp sáng thêm niềm tin và hy vọng đưa các anh sẽ trở về. Đó là sự tri ân sâu sắc đối với những người con đã hy sinh thân mình để bảo vệ Tổ quốc.
Ngày xuất bản: 13/8/2025
Tổ chức sản xuất: HỒNG MINH-KIỀU HƯƠNG
Bài và ảnh: HẢI CHUNG-ĐỨC THẮNG
Trình bày: ĐĂNG NGUYÊN-NGÂN ANH