Tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao, trên không gian mạng diễn ra ngày càng tinh vi, táo bạo, nhất là các băng nhóm tội phạm có “đại bản doanh” đặt ở nước ngoài, sử dụng nhiều kịch bản lừa đảo mới nhằm vào công dân Việt Nam. Với sự phối hợp chặt chẽ cùng lực lượng chức năng quốc tế, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an đã chỉ đạo, phối hợp với lực lượng Cảnh sát hình sự toàn quốc triệt phá nhiều chuyên án lớn, bắt giữ hàng trăm đối tượng.

Nhân kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân (19/8/1945-19/8/2025), Báo Nhân Dân đã có cuộc trao đổi với Đại tá Lê Khắc Sơn, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an về tình trạng tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng phổ biến và phức tạp; chỉ rõ phương thức, thủ đoạn mới của các đối tượng lừa đảo trên không gian mạng hiện nay; khuyến cáo người dân tránh bị lừa đảo, cũng như đề xuất giải pháp để nâng cao năng lực ứng phó toàn diện với loại tội phạm này trong thời gian tới, mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân.

Cục Cảnh sát hình sự triệt phá nhiều đường dây lừa đảo công nghệ cao xuyên biên giới

Phóng viên: Trong thời gian qua, Cục Cảnh sát hình sự (C02) đã triệt phá nhiều đường dây lừa đảo, trong đó có các vụ việc đối tượng sử dụng công nghệ cao, giả danh cơ quan Nhà nước hoặc lừa qua điện thoại để chiếm đoạt tài sản của người dân. Xin đồng chí chia sẻ một vài chuyên án điển hình mà Cục đã phối hợp phá án thành công, đặc biệt là các vụ có yếu tố xuyên biên giới?

Đại tá Lê Khắc Sơn: Những năm gần đây, các loại tội phạm truyền thống, kể cả băng nhóm có tổ chức, đã được lực lượng Công an nói chung và Cảnh sát hình sự nói riêng, đấu tranh, trấn áp quyết liệt, đã kiềm chế, kéo giảm rõ rệt số vụ phạm pháp hình sự, giảm mức độ nguy hiểm, tạo sự yên tâm trong nhân dân. Tuy nhiên, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao, lợi dụng không gian mạng để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt là các tổ chức lừa đảo đặt trụ sở tại nước ngoài (Lào, Campuchia, Philippines…) đã triệt để sử dụng công nghệ cao, lợi dụng không gian mạng, núp bóng doanh nghiệp để điều hành, thực hiện hành vi phạm tội nhằm vào công dân Việt Nam ở trong nước. Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, cả nước xảy ra hơn 2.000 vụ lừa đảo công nghệ cao, chiếm khoảng 56% tổng số vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại ước tính khoảng 3.500 tỷ đồng.

Tội phạm lừa đảo thường sử dụng phương thức, thủ đoạn giả mạo, giả danh các cơ quan, tổ chức gọi điện thoại, nhắn tin cho bị hại, đưa bị hại vào các kịch bản lừa đảo khác nhau để chiếm đoạt tài sản như: Giả danh công an gọi điện thoại, “video call” đe dọa có liên quan đến đường dây tội phạm; giả danh công an, cơ quan thuế, điện lực… lừa cài đặt các ứng dụng dịch vụ công để chiếm quyền điều khiển thiết bị; giả mạo công an (A05), luật sư, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước… lấy lại tiền bị lừa; giả mạo quân đội nhờ đặt hàng hộ (bên thứ 3); giả mạo các doanh nghiệp, tập đoàn lớn dụ dỗ đầu tư lấy lãi suất cao hoặc lừa đảo tuyển dụng; giả mạo shipper giao hàng; giả mạo thương hiệu bán tour du lịch, vé giá rẻ, phòng khách sạn; giả mạo các tổ chức uy tín đăng ký trại hè, khóa tu mùa hè; giả mạo các trường đại học lừa đảo đăng ký du học, tuyển sinh, nhập học…

Ngoài ra, một số phương thức, thủ đoạn như: kết bạn, làm quen, nói chuyện tình cảm, yêu đương sau đó rủ rê, lôi kéo đầu tư vào các app chứng khoán, tiền ảo; sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) chỉnh sửa video, hình ảnh, ghép vào các video “nóng” để lừa đảo, tống tiền; tạo lập các sàn giao dịch chứng khoán, tiền ảo, sàn thương mại điện tử lôi kéo đầu tư theo hình thức đa cấp… vẫn thường xuyên xảy ra.

Cục Cảnh sát hình sự phối hợp tiếp nhận các đối tượng nghi vấn hoạt động tại các tổ chức lừa đảo bị Campuchia trục xuất tháng 7/2025.

Cục Cảnh sát hình sự phối hợp tiếp nhận các đối tượng nghi vấn hoạt động tại các tổ chức lừa đảo bị Campuchia trục xuất tháng 7/2025.

Thời gian vừa qua, Cục Cảnh sát hình sự đã phối hợp, hướng dẫn, chỉ đạo Công an các địa phương đấu tranh triệt phá nhiều băng nhóm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Điển hình như:

Tháng 8/2024, Cục Cảnh sát hình sự phối hợp Công an tỉnh Hà Tĩnh và lực lượng chức năng của Lào, Campuchia, Philippines triệt phá băng nhóm do các đối tượng người Việt Nam câu kết với các đối tượng người Trung Quốc hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại đặc khu kinh tế Tam giác vàng, tỉnh Bokeo (Lào), bắt 155 đối tượng; đến nay đã mở rộng triệt phá, bắt giữ thêm 56 đối tượng ở Philippines, Campuchia.

Tháng 12/2024, Cục Cảnh sát hình sự phối hợp Công an tỉnh Lai Châu và lực lượng chức năng của Campuchia triệt phá băng nhóm do Dương Văn Thạnh (sinh năm 1986, quê ở Thái Nguyên) cầm đầu hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại Campuchia, bắt 18 đối tượng.

Tháng 3/2025, Cục Cảnh sát hình sự phối hợp Công an các đơn vị, địa phương và lực lượng chức năng của Trung Quốc triệt phá băng nhóm do đối tượng người Trung Quốc cầm đầu hoạt động với thủ đoạn sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) ghép hình ảnh nhạy cảm, đe dọa cưỡng đoạt tài sản và rửa tiền; Cục Cảnh sát hình sự đã bắt, khởi tố 1 đối tượng người Việt Nam về tội rửa tiền; cung cấp tài liệu, đề nghị phía Trung Quốc bắt, xử lý 9 đối tượng người Trung Quốc có liên quan.

Gần đây nhất, vào tháng 7/2025, Cục Cảnh sát hình sự phối hợp Công an tỉnh Điện Biên và Bộ An ninh Lào bắt giữ 44 đối tượng người Việt Nam, 15 đối tượng người Trung Quốc hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản tại đặc khu kinh tế Tam giác vàng, tỉnh Bokeo (Lào). Đến nay đã khởi tố 58 bị can, ước tính có khoảng 7.000 nạn nhân với số tiền chiếm đoạt từ tháng 1/2025 đến tháng 7/2025 lên đến 200 tỷ đồng (gần 10 triệu USD).

Đối với công dân Việt Nam phạm tội ở nước ngoài khi được bàn giao về nước, lực lượng chức năng vẫn tiếp tục điều tra, phân loại và xử lý theo pháp luật Việt Nam, đặc biệt là với những đối tượng sang nước ngoài để làm thuê cho các dịch vụ lừa đảo, rửa tiền.

Những kết quả trên cho thấy quyết tâm của lực lượng Công an Việt Nam trong đấu tranh với tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là các đường dây tội phạm xuyên biên giới, góp phần bảo đảm an ninh, trật tự và sự bình yên cho người dân.

Hình ảnh tuyển dụng của các tổ chức lừa đảo bên Campuchia. (Ảnh do Cục C02 cung cấp)

Hình ảnh tuyển dụng của các tổ chức lừa đảo bên Campuchia. (Ảnh do Cục C02 cung cấp)

Hình ảnh tuyển dụng của các tổ chức lừa đảo bên Campuchia. (Ảnh do Cục C02 cung cấp)

Hình ảnh tuyển dụng của các tổ chức lừa đảo bên Campuchia. (Ảnh do Cục C02 cung cấp)

Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, cả nước xảy ra hơn 2.000 vụ lừa đảo công nghệ cao, chiếm khoảng 56% tổng số vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, gây thiệt hại ước tính khoảng 3.500 tỷ đồng.

Với sự phối hợp chặt chẽ cùng lực lượng chức năng quốc tế, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an đã chỉ đạo, phối hợp với lực lượng Cảnh sát hình sự toàn quốc triệt phá nhiều chuyên án lớn, bắt giữ hàng trăm đối tượng.

Đại tá Lê Khắc Sơn

Tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao, trên không gian mạng diễn ra ngày càng tinh vi, táo bạo, nhất là các băng nhóm tội phạm có “đại bản doanh” đặt ở nước ngoài, sử dụng nhiều kịch bản lừa đảo mới nhằm vào công dân Việt Nam.

Tội phạm công nghệ cao thay kịch bản liên tục, dụ dỗ người Việt sang Campuchia lừa đảo

Phóng viên: Qua công tác điều tra, đồng chí đánh giá như thế nào về phương thức, thủ đoạn mới của các đối tượng lừa đảo sử dụng công nghệ cao hiện nay? Đặc biệt là các thủ đoạn dụ dỗ, lôi kéo người Việt sang các nước Đông Nam Á làm việc trong các "công ty ma", sau đó bị ép tham gia hoạt động lừa đảo?

Đại tá Lê Khắc Sơn: Qua công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản, chúng tôi nhận thấy phương thức, thủ đoạn lừa đảo sử dụng công nghệ cao, trên không gian mạng hầu như không mới, đều là những phương thức, thủ đoạn đã được tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Tuy nhiên, các đối tượng lừa đảo thường xuyên thay đổi kịch bản lừa đảo cho phù hợp đối với mỗi bị hại mà chúng tiếp cận được, đánh đúng vào tâm lý, sự thiếu cảnh giác của bị hại.

Đồng thời, các đối tượng lừa đảo cũng thường xuyên sửa đổi, cập nhật kịch bản lừa đảo cho phù hợp với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước để người dân tin tưởng, dễ dàng sập bẫy như: Sau khi triển khai sáp nhập các đơn vị hành chính, các đối tượng lừa đảo liền có kịch bản gọi điện thoại cho người dân đề nghị đổi căn cước công dân, cập nhật dữ liệu thông tin theo địa danh mới để lừa đảo cài app chiếm quyền điều khiển thiết bị; hoặc khi Bộ Chính trị có chủ trương miễn học phí cho học sinh, các đối tượng lừa đảo cũng xây dựng ngay kịch bản lừa đảo người dân đăng ký miễn học phí cho con, hoàn tiền học phí để lấy thông tin và tạo ra nhiều lý do khác để phụ huynh chuyển tiền…

Đối với các thủ đoạn dụ dỗ, lôi kéo người Việt Nam sang các nước Đông Nam Á tham gia vào các “công ty ma” hoạt động lừa đảo: Các đối tượng thường sử dụng các tài khoản mạng xã hội giả mạo, đăng tin tức tuyển dụng trong hầu hết các hội, nhóm; chúng thường vẽ ra viễn cảnh công việc nhàn hạ, lương cao, chế độ đãi ngộ tốt, sẵn sàng chi trả trước các khoản tiền hỗ trợ di chuyển, ăn uống… Đối tượng chúng nhắm đến thường là những người không có công việc ổn định, khó khăn về tài chính, muốn “đánh cuộc” để có tiền trang trải cuộc sống. Hoặc chúng sử dụng chính những người Việt đang làm cho các “công ty ma” để lôi kéo bạn bè, người thân cùng tham gia. 

Tuy nhiên, khi công dân Việt Nam sang làm việc thì thường bị ép về chỉ tiêu, bị quản lý chặt chẽ, nhiều trường hợp còn bị đánh đập, tra tấn, thậm chí có trường hợp còn bị giết…

Cũng có một số ít trường hợp bị lừa sang các nước Đông Nam Á sau đó bị ép tham gia vào hoạt động lừa đảo, các trường hợp này thường bị người quen, bạn quen qua mạng rủ đi chơi, du lịch hoặc rủ sang làm việc trong các công ty, tập đoàn lớn nhưng sau khi ra nước ngoài thì bị mua bán vào các công ty lừa đảo.

Từ ngày 14 đến 17/7, lực lượng chức năng Campuchia bắt giữ hơn 1.000 nghi phạm liên quan lừa đảo trực tuyến. (Ảnh: Bộ Thông tin Campuchia)

Từ ngày 14 đến 17/7, lực lượng chức năng Campuchia bắt giữ hơn 1.000 nghi phạm liên quan lừa đảo trực tuyến. (Ảnh: Bộ Thông tin Campuchia)

Tổng cộng có 161 công dân được phía Campuchia bàn giao ngày 19/7. (Ảnh: ĐINH TRƯỜNG)

Tổng cộng có 161 công dân được phía Campuchia bàn giao ngày 19/7. (Ảnh: ĐINH TRƯỜNG)

Xóa tư duy “việc nhẹ, lương cao” để tránh bẫy lừa xuất ngoại

Phóng viên: Để ngăn chặn loại tội phạm này, đồng chí có khuyến cáo gì đối với người dân để tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi hiện nay?

Đại tá Lê Khắc Sơn: Theo tôi, khi người lao động có nhu cầu đi tìm việc, muốn “xuất ngoại”, làm việc ở nước ngoài cần đặc biệt chú ý:

Thứ nhất, khi người dân đi tìm việc là không nên tin vào những thông tin tuyển dụng phóng đại hay mô tả công việc không rõ ràng. Hãy đặt nghi vấn trước những thông tin việc nhẹ, lương cao. Bên cạnh đó, cần tìm hiểu kỹ về phương thức xuất cảnh, nếu xuất cảnh bằng con đường tiểu ngạch, xuất cảnh trái phép thì đều có nguy cơ cao bị lừa đảo, mua bán người.

Thứ hai, người lao động hãy đến các trung tâm giới thiệu việc làm chính thống để được tư vấn, hỗ trợ, giới thiệu đến các công ty được cấp phép. Tốt nhất là tìm việc ở các kênh chính thống như hội chợ việc làm, sàn giao dịch việc làm hoặc trực tiếp tại các công ty có uy tín, đủ tư cách pháp nhân và được phép đưa người đi lao động ở nước ngoài. Bởi chỉ có đơn vị sử dụng lao động có đăng ký kinh doanh mới có quyền đăng tuyển tìm kiếm người lao động. Ngoài ra, tổ chức giới thiệu việc làm phải có giấy phép, có trụ sở hoạt động rõ ràng.

Thứ ba, khi xác lập các giao dịch có thu tiền đều phải có chứng từ (phiếu thu), có đóng dấu và phải nắm rõ chủ thể sử dụng lao động là ai. Người dân nên nhớ, các thông tin đăng tải trên mạng xã hội đều không được kiểm chứng, vì vậy cần phải tìm hiểu thật kỹ trước khi tham gia và phải có giao kết bằng văn bản rõ ràng.

Thứ tư, người lao động nên tập trung đầu tư kiến thức, ngoại ngữ và kỹ năng sống. Thay đổi nhận thức, xóa bỏ tư duy "việc nhẹ, lương cao" để có thể hòa nhập và thích nghi được với bất kỳ môi trường nào.

Thứ năm, cảnh giác, không cung cấp những thông tin liên quan đến giấy tờ tùy thân dưới dạng ảnh, file pdf trên không gian mạng vì các thông tin này có thể bị đối tượng lợi dụng để chiếm đoạt các tài khoản điện tử.

Thứ sáu, người lao động có nhu cầu đi làm việc tại nước ngoài cần liên hệ trực tiếp với doanh nghiệp đưa lao động đi nước ngoài được cấp phép và tuyệt đối không thông qua trung gian. Có thể tìm hiểu thông tin tuyển dụng lao động tại các đơn vị có giấy phép đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài qua địa chỉ của Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ Nội vụ) hoặc cơ quan quản lý lao động tại địa phương.

Trong trường hợp phát hiện bị lừa đảo lao động sang nước ngoài hoặc bị cơ quan nước ngoài bắt giữ thì trước hết cần liên hệ ngay về gia đình để họ trình báo với cơ quan chức năng, tìm cách liên hệ với Đại sứ quán Việt Nam ở nước sở tại để tiến hành các thủ tục bảo hộ công dân về nước. Sau khi về nước thì người lao động phải trình báo sự việc với cơ quan chức năng địa phương để có hướng giải quyết tùy vào tính chất vụ việc.

20 hình thức lừa đảo qua mạng xã hội và điện thoại.

20 hình thức lừa đảo qua mạng xã hội và điện thoại.

Ngoài ra, để tránh trở thành nạn nhân của các đối tượng lừa đảo, Tôi xin nhắc lại một số khuyến cáo như sau:

1. Các cơ quan Nhà nước, nhất là lực lượng Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án không làm việc qua điện thoại, “video call”. Khi nhận được các cuộc gọi tương tự, người dân nên trao đổi với người thân hoặc liên hệ với Công an xã, phường, Cảnh sát khu vực để được tư vấn, hướng dẫn xử lý.

2. Luôn cảnh giác trước những lời kêu gọi đầu tư, góp vốn, đa phần những lợi nhuận “phi thực tế”, những lời mời chào, dụ dỗ “việc nhẹ lương cao” đều là lừa đảo. Không nên đầu tư “tiền ảo” khi không có kiến thức sâu về lĩnh vực này.

3. Phải xác nhận kỹ thông tin trước mỗi giao dịch chuyển tiền; không truy cập vào các đường link, địa chỉ website lạ; không tải các app ngoài các kho ứng dụng chính thống đã được kiểm duyệt.

4. Không cung cấp, chia sẻ thông tin cá nhân, địa chỉ, số điện thoại, căn cước công dân, tài khoản ngân hàng, mã OTP… cho người lạ; cài đặt và nâng cấp bảo mật cho thiết bị mà mình sử dụng.

5. Trường hợp có nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì kịp thời tố cáo đến cơ quan Công an nơi gần nhất để được tiếp nhận và hướng dẫn giải quyết, đồng thời chủ động lưu giữ các nội dung trao đổi giữa mình và đối tượng lừa đảo để cung cấp cho cơ quan Công an phục vụ công tác điều tra (chụp ảnh lại các nội dung tin nhắn, ghi âm cuộc gọi, sao kê chuyển tiền…).

Cục Cảnh sát hình sự phối hợp Công an tỉnh Điện Biên triệt phá nhóm lừa đảo tại Lào tháng 7/2025.

Cục Cảnh sát hình sự phối hợp Công an tỉnh Điện Biên triệt phá nhóm lừa đảo tại Lào tháng 7/2025.

Huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong phòng, chống tội phạm

Phóng viên: Trước tình trạng tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp, có xu hướng hình thành “làng nghề”, “tập đoàn” hoạt động lừa đảo, Cục Cảnh sát hình sự có những định hướng hay đề xuất giải pháp nào để nâng cao năng lực ứng phó toàn diện với loại tội phạm này trong thời gian tới, thưa ông?

Đại tá Lê Khắc Sơn: Trước tình hình tội phạm lừa đảo diễn biến phức tạp, Cục Cảnh sát hình sự đã tiếp tục tham mưu Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 139/CĐ-TTg ngày 23/12/2024 về tăng cường phòng ngừa, xử lý hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao, trên không gian mạng; Công điện số 29/CĐ-TTg ngày 3/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh công tác phòng ngừa, xử lý hoạt động sử dụng công nghệ cao trên không gian mạng để lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhằm huy động sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong công tác phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Các tang vật bị lực lượng chức năng thu giữ.

Các tang vật bị lực lượng chức năng thu giữ.

Bộ Công an đã chỉ đạo các đơn vị trong lực lượng Công an nhân dân thực hiện nhiều giải pháp như: Xây dựng trung tâm phòng, chống lừa đảo chiếm đoạt tài sản; triển khai cao điểm tấn công trấn áp tội phạm sử dụng công nghệ cao, trên không gian mạng; đối sánh, làm sạch dữ liệu thuê bao di động, tài khoản ngân hàng; đề xuất nghiên cứu khung pháp lý đối với tiền ảo tại Việt Nam; đề xuất nhiều giải pháp hợp tác quốc tế với các nước trên thế giới và trong khu vực trong phòng chống tội phạm, nhất là lừa đảo trực tuyến, đánh bạc trên không gian mạng, mua bán người.

Đồng thời, Cục Cảnh sát hình sự chỉ đạo lực lượng Cảnh sát hình sự toàn quốc nắm chắc diễn biến hoạt động của tội phạm lừa đảo; triển khai các cao điểm tấn công trấn áp trong hệ lực lượng hình sự; phối hợp điều tra, triệt phá nhiều đường dây, băng nhóm tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Ngày xuất bản: Tháng 8/2025
Chỉ đạo sản xuất:
Hoàng Nhật - Hồng Vân
Nội dung: Hà Minh - Lê Đức
Trình bày: Diệc Dương
Ảnh: Báo Nhân Dân; Cục Cảnh sát hình sự