Vĩnh biệt nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ

Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ qua đời hồi 5 giờ sáng 6/7/2023 tại nhà riêng (quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh), hưởng thọ 75 tuổi. Lâm Thị Mỹ Dạ từng là cán bộ Ty Văn hóa Quảng Bình, sau đó làm phóng viên, biên tập viên Tạp chí Sông Hương, là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa III, Ủy viên Hội đồng thơ Hội Nhà văn Việt Nam khóa V.

Lâm Thị Mỹ Dạ là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Cũng như Xuân Quỳnh, Ý Nhi, Phan Thị Thanh Nhàn… Lâm Thị Mỹ Dạ để lại một phong cách thơ đặc sắc, độc đáo thể hiện qua những tác phẩm mang đậm dấu ấn cá nhân, được sáng tác trong một thời kỳ với những biến động dữ dội của lịch sử dân tộc.

Sinh năm 1949 tại vùng đất lửa Lệ Thủy (Quảng Bình), Lâm Thị Mỹ Dạ "vào đời" cũng là bước vào sự nghiệp văn chương khi cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ lan rộng trên toàn đất nước.

Lâm Thị Mỹ Dạ là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. Cũng như Xuân Quỳnh, Ý Nhi, Phan Thị Thanh Nhàn… Lâm Thị Mỹ Dạ để lại một phong cách thơ đặc sắc, độc đáo thể hiện qua những tác phẩm mang đậm dấu ấn cá nhân, được sáng tác trong một thời kỳ với những biến động dữ dội của lịch sử dân tộc.

Như một phép thử của tồn tại, chiến tranh càng ác liệt, bom đạn càng tàn khốc…, con người tinh thần càng phải rắn rỏi, tâm hồn càng phải tráng kiện, tươi xanh.

Từ trong bom đạn, thơ Lâm Thị Mỹ Dạ là tiếng họa mi lảnh lót hôm qua bom nổ trước thềm/ sáng ra trời vẫn ngọt mềm tiếng chim; là hạt sương trong trẻo trái tim như hạt sương/ trong chiếc lá của hạnh phúc; là vạt cỏ xanh non buổi sớm hồn xanh như cỏ/ hồn đầy nụ xanh; là ánh trăng lãng mạn đêm chiến tranh ánh trăng tan vào hoa cau/ nồi cơm sôi có tiếng cơn mưa; là khoảng trời đã nằm yên trong đất…/ những vì sao ngời chói lung linh (Khoảng trời, hố bom)…

Một hiện thực chiến tranh dữ dội với "những điều trông thấy" đã được "mềm hóa", "xanh hóa", "mờ hóa" bởi những câu thơ đầy biểu cảm như thể để vượt qua, vượt lên theo quy luật "tiếng hát át tiếng bom" trong ý thức của mỗi con người, của cả dân tộc. Lâm Thị Mỹ Dạ đã "mỹ lệ hóa" hiện thực theo ý nghĩa mỹ học tích cực nhất của từ này. Thơ chị là tiếng hát của người trong cuộc trên một dải đất đang trải qua những ngày tàn khốc nhất của chiến tranh, vì vậy có sức lay động trái tim người đọc, củng cố niềm tin của họ về một chiến thắng tất yếu mà toàn dân tộc hướng đến.

Nhưng không phải chất tươi xanh hồn nhiên vượt trội trong thơ Lâm Thị Mỹ Dạ phản chiếu tất cả những ánh sáng trong tâm hồn chị. Thế giới nội tâm của Lâm Thị Mỹ Dạ không hề giản đơn.

Chị có một quá khứ "tuổi nhỏ" không mấy suôn sẻ Có nỗi buồn như tro/ Hoang lạnh cả một đời thiếu nữ…/ Em chết trong nỗi buồn/ Chết như từng giọt sương/ Trong xứ sở anh/ Em bị lạc/ Xứ sở hiếm hoi niềm vui/ Khô thắt đến nao lòng (Tặng nỗi buồn riêng); có một "tuổi lớn" không mấy nhẹ nhõm Bao vết thương trái tim sẹo chai lỳ/ Tưởng là vậy, tưởng là mình gan góc/ Nào đâu ngờ nước mắt cạn đêm nay (Viết về câu trả lời của con), Trên đôi vai bình yên/ mà bão giông nghiêng ngửa/ em quặn mình như rễ giữa đất im (Cho anh tựa vào em).

Luôn trung thực với ngòi bút của mình, Lâm Thị Mỹ Dạ ghi lại những khoảnh khắc tâm trạng riêng tư của chị như để minh chứng cho cuộc đời trên trần thế không mấy hạnh phúc mà chị trải qua.

Kể từ khi còn là thiếu nữ, chị đã có nhiều thơ in báo. Chị đã để lại hơn một chục tập thơ: Trái tim sinh nở (1974); Bài thơ không năm tháng (1983); Hái tuổi em đầy tay (1990); Đề tặng một giấc mơ (1999); Cốm non (2005); Hồn đầy hoa cúc dại (2007); Thơ tình Lâm Thị Mỹ Dạ (2008)…

Chị cũng từng đoạt giải Nhất cuộc thi thơ báo Văn Nghệ năm 1973, giải thưởng Hội Nhà văn năm 1983, Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2007.

Hơn chục năm cuối đời là một giai đoạn cơ cực của Lâm Thị Mỹ Dạ, khi phải gồng mình chăm sóc cho người bạn đời - nhà thơ Hoàng Phủ Ngọc Tường - ốm liệt giường. Nhưng cứ vài hôm một lần chị lại gọi điện, những câu chuyện không đầu không cuối. Giọng Lệ Thủy ríu rít trong trẻo, không hề chen tiếng thở dài, cho dù chị đang rất mệt mỏi.

Rồi đến lượt chị, căn bệnh Alzheimer quái ác ập đến lấy đi trí khôn của chị, cướp đi tâm hồn đầy hoa cúc dại của chị. Cho đến một ngày không còn nghe tiếng chị gọi, và cũng không bao giờ nghe chị trả lời nữa…

Vậy là đã khép lại một vòng đời đủ vui buồn, một sinh mệnh đủ gian nan, một tâm hồn thi ca nhiều cung bậc. Với thi ca, Lâm Thị Mỹ Dạ đã lao động hết mình.

Kể từ khi còn là thiếu nữ, chị đã có nhiều thơ in báo. Chị đã để lại hơn một chục tập thơ: Trái tim sinh nở (1974); Bài thơ không năm tháng (1983); Hái tuổi em đầy tay (1990); Đề tặng một giấc mơ (1999); Cốm non (2005); Hồn đầy hoa cúc dại (2007); Thơ tình Lâm Thị Mỹ Dạ (2008)…

Chị cũng từng đoạt giải Nhất cuộc thi thơ báo Văn Nghệ năm 1973, giải thưởng Hội Nhà văn năm 1983, Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2007.

Nhưng trên hết, thơ chị đã đến với người đọc, ở lại trong tâm trí họ, trở thành nỗi buồn vui của họ, đặc biệt là những người cùng thời với chị. Đó là hạnh phúc của một người cầm bút.

Xin vĩnh biệt chị, nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ!

Ngày 6 tháng 7 năm 2023.

Có thể bạn quan tâm

Một chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô tại Sa Pa. (Ảnh LỮ MAI)

Điểm đến vùng cao và nghệ thuật thực cảnh

Sa Pa (Lào Cai) vừa biểu diễn thành công hai chương trình nghệ thuật thực cảnh quy mô lớn với sự tham gia của đông đảo nhân dân các dân tộc cùng diễn viên chuyên nghiệp, bồi đắp thêm hệ sinh thái du lịch văn hóa cộng đồng ở vùng cao.

Các bạn trẻ hào hứng xem phim "Tổ quốc trong tim: The concert film"

Lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước trong các thế hệ

Tổ quốc trong tim: The Concert Film" đã chính thức phát hành rộng rãi, tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với công chúng. Tác phẩm điện ảnh âm nhạc này chinh phục khán giả không chỉ bằng chất lượng nghệ thuật, mà còn bằng khả năng truyền tải cảm xúc thiêng liêng về Tổ quốc, khơi dậy sâu sắc niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội phát động Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2024. (Ảnh: QUỲNH NGUYỄN)

Thủ đô Hà Nội được UNESCO công nhận là thành viên “Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu”

Sau quá trình xét duyệt hồ sơ với nhiều tiêu chí rất cao, ngày 4/12, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức công bố 72 thành phố của 46 quốc gia được công nhận là thành viên Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, trong đó có Thủ đô Hà Nội của Việt Nam.

Rie Qudan ký tặng sách cho độc giả Hà Nội.

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan: AI và hành trình sáng tác văn học

Rie Qudan là một trong những tác giả trẻ của Nhật Bản sử dụng AI trong công việc sáng tác của mình. Với cô, AI có nhiều tác dụng hữu ích trong nhiều công đoạn của người viết văn, nhưng không thể nào thay thế được khát vọng viết, cảm xúc và những rung động từ trái tim con người.