Đây là đợt trao trả cuối cùng trong năm 2025, dấu mốc kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Hoa Kỳ (1995–2025) và 40 năm hoạt động hỗn hợp đầu tiên tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích (1985–2025).
Tham dự buổi lễ có Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper; Giám đốc Cơ quan Kiểm kê tù binh/Người mất tích trong chiến tranh thuộc Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ (DPAA) Kelly McKeague; Thứ trưởng Quốc phòng, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến; Thứ trưởng Ngoại giao Đặng Hoàng Giang cùng đại diện Bộ Công an, Tùy viên Quốc phòng Hoa Kỳ tại Việt Nam và Văn phòng MIA Hoa Kỳ tại Hà Nội.
Tại buổi lễ, phía Việt Nam đã bàn giao cho phía Hoa Kỳ một hòm đựng hài cốt, được tìm thấy trên một đỉnh núi hiểm trở thuộc xã Trạm Tấu (tỉnh Lào Cai). Đây là kết quả nỗ lực tìm kiếm đơn phương của Việt Nam trong khuôn khổ đợt hoạt động lần thứ 161. Các chuyên gia Việt Nam và Hoa Kỳ đã giám định và kết luận hài cốt này có thể liên quan đến quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh, đề nghị đưa về Hawaii để tiếp tục phân tích.
Phát biểu tại buổi lễ, Đại sứ Marc Knapper, thay mặt Chính phủ Hoa Kỳ, bày tỏ lời cảm ơn trân trọng tới Chính phủ Việt Nam, các cơ quan hữu quan, chính quyền và người dân địa phương đã bền bỉ phối hợp trong hoạt động tìm kiếm, xác minh và hồi hương quân nhân Hoa Kỳ mất tích. Ông nhấn mạnh, nỗ lực nhân đạo này đã kéo dài suốt 40 năm qua, trong đó Việt Nam là quốc gia khởi xướng, đặt nền móng quan trọng cho sự phát triển toàn diện và sâu rộng của quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ ngày nay.
Giám đốc DPAA Kelly McKeague cũng bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với Chính phủ Việt Nam, Cơ quan Việt Nam tìm kiếm người mất tích, cùng chính quyền và nhân dân các địa phương về những nỗ lực bền bỉ trong công tác tìm kiếm MIA. Ông cho biết, trong tổng số 46 quốc gia mà DPAA hợp tác trên toàn thế giới, Việt Nam là một trong hai quốc gia duy nhất có khả năng thực hiện các đợt hoạt động đơn phương tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích.
Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Quốc phòng, Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến cho biết, sự kiện trao trả có ý nghĩa đặc biệt khi được tổ chức tại sân bay Gia Lâm – một địa điểm lịch sử, nơi từng diễn ra nhiều hoạt động quan trọng trong quan hệ hợp tác Việt Nam – Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh, nhìn lại 30 năm qua, hai quốc gia từ hai phía chiến tuyến đã cùng thực hiện một hành trình hàn gắn phi thường và kỳ diệu.
Theo Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến, vượt lên nỗi đau chiến tranh, Việt Nam và Hoa Kỳ đã lựa chọn con đường hòa giải, hợp tác trên tinh thần nhân đạo và nhân văn. Trong nhiều thập kỷ, Việt Nam đã hợp tác đầy đủ với phía Hoa Kỳ trong công tác tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích. Hơn 160 đợt tìm kiếm, khai quật đã được tiến hành, góp phần đưa hàng nghìn hài cốt và di vật quân nhân Hoa Kỳ trở về với gia đình.
Kết quả trao trả lần thứ 171 tiếp tục là minh chứng sinh động cho hiệu quả hợp tác Việt Nam – Hoa Kỳ trong vấn đề MIA, được Chính phủ, Quốc hội, các tổ chức cựu binh và thân nhân quân nhân Hoa Kỳ ghi nhận, đánh giá cao, coi đây là hình mẫu trong quan hệ hai nước, đóng góp tích cực vào tiến trình bình thường hóa và phát triển quan hệ song phương trong suốt 30 năm qua.
Thượng tướng Hoàng Xuân Chiến khẳng định, Việt Nam cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các hoạt động tìm kiếm quân nhân Mỹ mất tích, hướng tới kết thúc hoạt động này trong năm 2026. Đồng thời, ông đề nghị Hoa Kỳ tiếp tục ủng hộ việc duy trì và mở rộng các dự án hỗ trợ Việt Nam, bổ sung nguồn lực cho dự án xử lý ô nhiễm dioxin tại sân bay Biên Hòa, hỗ trợ người khuyết tật, nạn nhân chiến tranh, đẩy mạnh tìm kiếm, quy tập hài cốt bộ đội Việt Nam mất tin, mất tích và nâng cao năng lực giám định ADN.
Cũng tại buổi lễ, ông Lê Công Tiến, Giám đốc Cơ quan Việt Nam tìm kiếm người mất tích, chia sẻ rằng trong giai đoạn 2020–2021, khi đại dịch Covid-19 bùng phát khiến các hoạt động tìm kiếm hỗn hợp phải tạm dừng, Việt Nam là quốc gia duy nhất vẫn duy trì nỗ lực tìm kiếm MIA, với việc triển khai 12 đội tìm kiếm đơn phương, qua đó bàn giao cho phía Hoa Kỳ 4 bộ hài cốt. Dù các hiện trường đều nằm ở khu vực địa hình hiểm trở, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, các đội tìm kiếm đơn phương của Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, thể hiện năng lực và tính chuyên nghiệp của đội ngũ chuyên viên.
Theo ông Lê Công Tiến, kể từ khi thành lập năm 1973, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của ba Bộ: Ngoại giao, Quốc phòng và Công an, Cơ quan Việt Nam tìm kiếm người mất tích cùng các cơ quan liên quan, chính quyền và người dân nhiều địa phương đã phối hợp chặt chẽ với phía Hoa Kỳ trong hoạt động nhân đạo này. Kết quả, Việt Nam đã bàn giao gần 1.000 hòm đựng hài cốt, giúp xác định danh tính khoảng 740 quân nhân Hoa Kỳ mất tích trong chiến tranh tại Việt Nam.
