Trường Khương Hạ: Hàng loạt sai phạm tài chính và nghịch lý giáo viên “gánh nợ” cho lãnh đạo

Hàng loạt sai phạm kéo dài nhiều năm

Theo kết quả kiểm tra của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, Trường Tiểu học, Trung học cơ sở, Trung học phổ thông Khương Hạ đã mắc nhiều sai phạm có tính hệ thống, kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính minh bạch tài chính và quyền lợi người lao động.

Cụ thể, đối với khoản thu dạy thêm, học thêm và câu lạc bộ, đoàn kiểm tra chỉ ra: “Nhà trường tổ chức dạy thêm, học thêm không đúng theo quy định tại Điều 5 Thông tư số 17/2012/TT-BGDĐT: Không có đơn của học sinh; không có kế hoạch tổ chức dạy thêm, học thêm; tổ chức biên chế lớp học thêm theo lớp chính khóa; giáo viên dạy bộ môn theo chương trình chính khóa đồng thời dạy lớp học thêm".

“Thực hiện thu, chi tiền dạy thêm, học thêm không đúng quy định tại Quyết định số 22/2013/QĐ-UBND. Việc thu, chi chưa được theo dõi đầy đủ, trung thực trên sổ sách kế toán, báo cáo tài chính chính xác theo thực tế phát sinh tại nhà trường”.

Mức thu thực tế hai năm gần đây vượt xa quy định: 20.000 đồng/tiết/học sinh đối với THCS và 17.500 đồng/tiết/học sinh đối với THPT, trong khi mức tối đa quy định chỉ là 7.000 đồng/tiết/học sinh.

Từ chênh lệch này, Sở kết luận việc tổ chức dạy thêm, học thêm tại Trường Khương Hạ là “không đúng quy định”, đồng thời yêu cầu nhà trường hoàn trả cho người học số tiền đã thu trái phép cùng các biện pháp khắc phục khác.

Trong hợp tác kinh doanh, đoàn kiểm tra chỉ rõ: nhà trường hợp tác với doanh nghiệp để tổ chức câu lạc bộ, cho thuê phòng học và khuôn viên với mục đích kinh doanh nhưng không công khai tài chính theo Thông tư 36/2018/TT-BGDĐT. Công đoàn, Hội đồng sư phạm và các bộ phận chức năng không được cung cấp đầy đủ thông tin về quyết toán và kế hoạch thu chi.

Ngoài ra, nhiều hoạt động thu chi từ câu lạc bộ, dịch vụ học thêm, học nâng cao không được đưa vào hệ thống kế toán, dẫn đến “sử dụng nguồn thu không rõ ràng, không đúng mục đích, vi phạm Luật Kế toán và quy định quản lý tài sản công”.

Về quy mô tài chính, số tiền cần hoàn trả hoặc nộp lại ngân sách rất lớn. Báo cáo nêu:

“Tổng số tiền thu từ việc cho Công ty Trường Hải thuê phòng và từ dịch vụ trông giữ ô-tô với tổng số tiền thu được trong 3 năm là 1.825.000.000 đồng… Lãnh đạo nhà trường, tổ bảo vệ và một số cá nhân liên quan không trung thực trong việc cung cấp thông tin, không cung cấp đủ hồ sơ liên quan”.

Trách nhiệm chính thuộc về Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng phụ trách cơ sở vật chất, kế toán và tổ bảo vệ.

Đáng chú ý, giáo viên chủ nhiệm trực tiếp thu tiền từ học sinh nộp cho thủ quỹ bằng tiền mặt hoặc chuyển vào tài khoản cá nhân của thủ quỹ, dẫn tới tình trạng sổ kế toán tiền mặt âm, vi phạm nguyên tắc quản lý thu học phí.

Kết luận của Sở nêu yêu cầu: “Tổ chức kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm của Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng và các cá nhân liên quan; khắc phục toàn bộ hậu quả về tài chính, chấm dứt các hợp đồng vi phạm pháp luật”.

Truy trách nhiệm lãnh đạo nhưng giáo viên bị trừ lương

Điều đáng nói, dù trách nhiệm đã được chỉ rõ thuộc về Ban Giám hiệu, nhưng tháng 7/2025, trường Khương Hạ lại thông báo trừ lương hơn 110 giáo viên, gồm lương dạy thừa giờ và tiền phúc lợi, kéo dài từ 12–24 tháng.

Việc này diễn ra dù không có Nghị quyết của Hội đồng sư phạm, không có thỏa thuận cá nhân, và đặc biệt là không hề được nêu trong văn bản phê duyệt quỹ lương quý III/2025 của Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội.

Cô Hồ Thị Xuân Thu giáo viên nhà trường phản ánh: “Lương quý III/2025 của tôi được Sở phê duyệt là 12,932 triệu đồng, sau khi trừ bảo hiểm còn 11,8 triệu. Nhưng thực tế chỉ nhận hơn 7 triệu, thiếu gần 4 triệu đồng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống giáo viên, trong khi lỗi sai không phải do chúng tôi”.

Một giáo viên khác cho biết bị trừ hơn 2,3 triệu đồng và lo lắng: “Việc khấu trừ không chỉ ảnh hưởng thu nhập mà còn khiến chúng tôi mất niềm tin, uy tín trong môi trường giáo dục”.

Ba tổ chuyên môn đã họp, lập biên bản và kiến nghị Ban Giám hiệu đối thoại công khai, yêu cầu trả lại đủ lương cơ bản tháng 7/2025 và thanh toán tiền dạy thừa giờ năm học 2024-2025 cho giáo viên của trường.

“Chúng tôi không sai phạm, không thể bị buộc gánh hậu quả thay cho lãnh đạo. Nếu việc trừ lương tiếp tục kéo dài, sẽ tạo tiền lệ xấu trong môi trường giáo dục”, một giáo viên nhấn mạnh.

Một điểm gây băn khoăn khác là các khoản hỗ trợ mà giáo viên từng nhận trong giai đoạn 2021-2024 (hỗ trợ dịch Covid-19, tiền chậm lương, hỗ trợ hè) đều lấy từ quỹ phúc lợi hợp pháp. Nếu hiện nay nhà trường cho rằng các khoản này sai nguồn, cần truy thu, thì câu hỏi đặt ra là: tiền cho thuê cơ sở vật chất và các nguồn thu khác thực chất đã được sử dụng vào đâu?

Phụ huynh học sinh cũng bày tỏ sự lo ngại. Một phụ huynh chia sẻ: “Trường từng thu sai tiền học thêm, chúng tôi vẫn chờ nhà trường hoàn trả phần tiền thu vượt quy định này. Nhưng thay vì trả lại cho học sinh, tôi nghe thông tin các cô giáo bị trừ lương để khắc phục sai phạm. Vậy số tiền bị trừ giờ đang ở đâu, có thực sự được hoàn trả cho phụ huynh không?”.

Ngày 16/6/2025, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã có văn bản lần thứ 3 yêu cầu Trường Khương Hạ khẩn trương khắc phục sai phạm, nhấn mạnh Hiệu trưởng Nguyễn Phương Liên là người chịu trách nhiệm chính. Thế nhưng, đến nay, việc xử lý vẫn chưa triệt để, thậm chí phát sinh thêm tình trạng khấu trừ lương giáo viên trái thẩm quyền.

Dấu hiệu lạm quyền?

Luật sư Hoằng Thị Oanh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng việc khấu trừ lương tập thể giáo viên, trong khi họ không bị kết luận sai phạm, là trái pháp luật: “Lương và thu nhập hợp pháp của viên chức là quyền tài sản được pháp luật bảo vệ. Mọi hình thức khấu trừ chỉ có thể thực hiện khi có quyết định xử lý trách nhiệm cá nhân cụ thể. Việc ‘chia đều’ trách nhiệm tài chính cho cả tập thể giáo viên, những người không tham gia ký hợp đồng kinh doanh hay phụ trách tài chính, là trái pháp luật và đi ngược nguyên tắc công bằng”, luật sư Oanh nhấn mạnh.

Luật sư dẫn thêm: Luật Viên chức và Nghị định 112/2020/NĐ-CP về xử lý kỷ luật viên chức không hề quy định hình thức kỷ luật bằng khấu trừ lương tập thể. Theo nguyên tắc pháp luật về trách nhiệm công vụ, chỉ người trực tiếp gây thiệt hại mới phải bồi thường hoặc hoàn trả, không thể quy trách nhiệm một cách tập thể và thiếu căn cứ. Luật sư cũng cảnh báo, nếu lãnh đạo trường cố tình áp đặt quyết định trái quy định gây thiệt hại nghiêm trọng cho giáo viên, cơ quan tiến hành tố tụng có thể xem xét trong nhóm tội phạm về chức vụ theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017, Điều 356, Điều 357), căn cứ vào tính chất, mức độ và hậu quả cụ thể.

Một phụ huynh thẳng thắn: “Không thể để giáo viên hay phụ huynh phải gánh thay cho những quyết định sai từ phía lãnh đạo. Điều mà chúng tôi cần lúc này là một câu trả lời minh bạch: Trách nhiệm cụ thể thuộc về ai, và bao giờ học sinh mới được hoàn trả đầy đủ khoản thu sai quy định?”.

Các tài liệu kiểm tra và biên bản nội bộ cho thấy rõ hạn chế trong công tác quản lý của ban giám hiệu: thiếu công khai tài chính, không tham khảo ý kiến tập thể trước khi đưa ra các quyết định liên quan trực tiếp đến quyền lợi giáo viên, chậm trễ và mang tính đối phó trong việc khắc phục sai phạm. Thay vì thừa nhận trách nhiệm, hiệu trưởng lại viện dẫn lý do “tự nguyện”, “phục vụ mục tiêu giáo dục”, thậm chí đổ lỗi cho khó khăn ngân sách và dịch bệnh.

Trong bối cảnh đó, các phụ huynh cùng thầy cô giáo và chuyên gia kiến nghị: nhà trường phải hoàn trả ngay số tiền đã khấu trừ sai cho giáo viên; công khai minh bạch toàn bộ thu-chi tài chính, nhất là các khoản từ học thêm, câu lạc bộ và cho thuê cơ sở vật chất; đồng thời làm rõ trách nhiệm cá nhân của Hiệu trưởng cùng những cán bộ liên quan. Nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, hồ sơ cần được chuyển cho cơ quan điều tra xử lý theo quy định.

Câu hỏi “Ai sẽ trả lại quyền lợi chính đáng cho giáo viên, những người chỉ mong toàn tâm dạy học?” vẫn đang chờ được trả lời. Rõ ràng, đây không chỉ là sự vụ nội bộ của một trường học, mà còn là phép thử đối với kỷ cương và tính minh bạch trong hệ thống giáo dục công lập.