Trong dòng chảy nghệ thuật đương đại, việc tìm kiếm bản sắc cá nhân luôn là hành trình đầy thử thách đối với mỗi nghệ sĩ. Với họa sĩ Phạm Hà Duy Khánh, hành trình ấy được khẳng định qua nhiều triển lãm, và mới nhất là "Lát Phố".
Họa sĩ chọn cách lắng lại để đối thoại với đô thị, ký ức và chính người xem. "Lát Phố", vì thế, là lời nhắc nhớ về giá trị của sự chân thật, trầm lắng và đa tầng cảm xúc trong đời sống nghệ thuật hôm nay.
Từ những bức tranh phố đậm chất hoài niệm, họa sĩ Phạm Hà Duy Khánh trở lại với triển lãm cá nhân lần này là sự tiếp nối hành trình sáng tạo, đồng thời anh cũng tạo nên cuộc đối thoại nghệ thuật thầm lặng, nhiều day dứt về đô thị, ký ức và con người.
Nếu ở những triển lãm trước, tranh của Phạm Hà Duy Khánh gợi nhớ vẻ đẹp hoài niệm của phố phường xưa, thì "Lát Phố" đưa người xem đến những không gian khác, lặng hơn, sâu hơn, và nhiều lớp cảm xúc hơn.
![z6946914559256-4c6b4547f3d017361c5668b67b259f19.jpg](https://cdn.nhandan.vn/images/472a5d4b13bfc447f46a96026c6918a4d8023a825e2822aaa5045a32f24b0db2b315ce2385727c8ca7b5b8d8e6ef473f7052a180b2f1a2fa15eb6371efbe001a344943bc6a965fd93e1ae6b580d3b108/z6946914559256-4c6b4547f3d017361c5668b67b259f19.jpg "Một "lát phố" ưu tư.")
Họa sĩ dẫn dắt, mời gọi người xem lặng ngắm những ô cửa đóng, vết nứt tường, cho đến khoảng trống nơi đô thị bị lấn át bởi nhịp sống gấp gáp, mỗi bức tranh là góc nhỏ chưa bao giờ nguôi ngoai của ký ức cá nhân, song, với số đông, chỉ cần chậm lại một nhịp, hầu như ai cũng lại thấy mình trong đó.
Chia sẻ về triển lãm lần này, họa sĩ cho biết, điểm nhấn của triển lãm không nằm ở sự hoành tráng mà ở chiều sâu trầm lắng. Cụ thể, anh thử nghiệm cách sắp đặt không gian cô đọng, để các mảng phố chồng lên nhau theo dòng ký ức hơn là thực tại. Ánh sáng trong tranh cũng trở nên nhiều ẩn dụ, tạo cảm giác mỗi bức không chỉ là cảnh quan, mà còn là tâm trạng.
Sinh năm 1983 tại Phú Thọ, tốt nghiệp Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam (chuyên ngành Hội họa), Phạm Hà Duy Khánh đã nhiều năm gắn bó với nghệ thuật thị giác và trở thành gương mặt tích cực trong cộng đồng nghệ sĩ trẻ. Khởi đầu là một giáo viên mỹ thuật, anh chuyển đến Hà Nội để theo đuổi hội họa chuyên nghiệp và đã tham gia nhiều triển lãm trong và ngoài nước.
Điều họa sĩ luôn gìn giữ, làm nền tảng cốt lõi trong sáng tạo đó chính là là tình yêu với đô thị cũ, nơi kiến trúc, màu thời gian và tinh thần sống hòa quyện. Dù vậy, để không lặp lại mình, anh tìm đến những cách biểu đạt mới: bố cục cô đọng, ánh sáng lặng, giàu ẩn dụ.
Họa sĩ Phạm Hà Duy Khánh quan niệm: "Bản sắc cá nhân chính là nhịp điệu riêng. Nghệ sĩ không nhất thiết phải chạy theo xu hướng để trở thành hiện đại, mà cần giữ vững gốc rễ thẩm mỹ, đồng thời làm mới nó trong cách kể chuyện và cấu trúc không gian".
Trừu tượng thường luôn coi là một thử thách với cả người sáng tạo lẫn người thưởng thức. Với nhiều họa sĩ, đó là cách để thoát khỏi ràng buộc của hình ảnh cụ thể, còn với người xem, đôi khi trừu tượng lại gây cảm giác xa lạ, khó nắm bắt.
Với họa sĩ Phạm Hà Duy Khánh, trừu tượng dường như không phải là sự phủ nhận hiện thực mà là con đường để anh đi sâu hơn vào hiện thực nội tâm. Những tác phẩm của anh trong dòng tranh này mở ra ngôn ngữ thị giác riêng: Giản lược, lặng, giàu gợi mở và đậm chất cá nhân.
Đô thị cũ, những con phố, mái nhà, vết thời gian... không cắt đứt khỏi nguồn mạch ấy. Người xem vẫn bắt gặp bóng dáng phố xá qua những mảng màu chồng lấn, vẫn thấy ánh sáng qua những lớp sơn gợi về ô cửa, vẫn cảm nhận hơi thở đô thị qua nhịp điệu bố cục. Nói cách khác, trừu tượng như cách họa sĩ "giải phóng" hình ảnh để tác phẩm trở nên đa nghĩa hơn.
Tranh của Phạm Hà Duy Khánh tạo cảm giác lắng lại hơn là cuồn cuộn tuôn chảy. Chính sự lặng này làm nên khác biệt, không gây choáng ngợp, nhưng có khả năng giữ người xem ở lại lâu hơn, khơi gợi nên dòng hồi ức hay cảm xúc khó gọi tên. Có thể nói, đây là cách anh đưa tranh trừu tượng trở về gần hơn với đời sống tinh thần của công chúng.
Một trong những điểm nổi bật của tranh trừu tượng Phạm Hà Duy Khánh là tính "đa tầng". Anh thường không áp đặt nghĩa cho tác phẩm, mà để chúng trở thành không gian mở.
Người xem có thể nhìn vào một mảng tường loang và nhớ đến ngôi nhà cũ; hay thấy những lớp màu chồng chéo và liên tưởng tới quãng đời nhiều biến động.
Ở đây, trừu tượng không phải là rào cản, mà là cánh cửa mở ra nhiều câu chuyện cá nhân. Đó cũng chính là quan niệm nghệ thuật của anh. Anh tìm đến trừu tượng như một phương tiện để đối thoại, vừa học hỏi tinh thần sáng tạo của nghệ thuật đương đại, vừa giữ vững nhịp điệu riêng.
Giới chuyên môn từng nhận xét tranh của Phạm Hà Duy Khánh mang đến sự lặng lẽ, tinh tế, đa tầng cảm xúc. Với triển lãm lần này, anh muốn công chúng xem tranh và lắng nghe chính mình trong lúc chiêm ngắm. Mỗi "lát phố" mở ra không gian đủ gợi mà không áp đặt, để người xem bất chợt nhớ về con ngõ nhỏ, căn gác cũ hay một nơi từng thân quen.
Quan niệm của họa sĩ về cái đẹp cũng giản dị mà sâu sắc: Đó không phải sự phô trương hay kỹ thuật cầu kỳ, mà là sự chân thật và sức gợi. Cái đẹp có thể đến từ mảng tường loang, ánh đèn hắt qua khung cửa, hay sự cân bằng thị giác tạo nên nhịp điệu bố cục. Đó là vẻ đẹp lặng, nhưng đủ sức đánh thức cảm xúc.
Với "Lát Phố", điều họa sĩ kỳ vọng không phải những lời khen vội vã, mà là giây phút người xem dừng lại lâu hơn trước một bức tranh. Bởi khi ấy, họ đã tìm thấy một phần của mình trong đó. "Tôi mong có sự đồng cảm trước, rồi mới đến đối thoại. Tôi không áp đặt suy nghĩ, mà muốn khán giả tự kể câu chuyện của mình từ tranh tôi", anh chia sẻ.
Triển lãm chính là hành trình nghệ thuật mời gọi công chúng trở về với ký ức, để lắng nghe và tìm thấy nhịp điệu riêng giữa đô thị hiện đại. Từ đó, công chúng có thể có thêm những góc nhìn mới, cảm nhận được những nhịp điệu riêng. Những bức tranh trầm lắng của Phạm Hà Duy Khánh như khoảng lặng cần thiết để mỗi người lắng nghe ký ức, tìm thấy sự đồng cảm và thêm yêu những giá trị bền vững của văn hóa, nghệ thuật và vẻ đẹp bình dị trong đời sống.
![[Video] Bảo tàng 800m2 lưu giữ "ngân hàng ký ức" của Quốc hội Việt Nam](https://cdn.nhandan.vn/images/8f0e69cb696c03bfdf91ec30c3d24bbdcd8aeef2121709053d99bcab1df6bee6064c7c44182f4fe92cce4a23dc16989d7c5548edf8497a7cfcbd1f880caab688/bao-tang-qh-1101.jpg.webp)
