Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh Quảng Nam được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Sáng 15/5, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng cho biết, Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh, huyện Nam Trà My, Quảng Nam vừa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sâm Ngọc Linh là cây dược liệu chủ lực trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.
Sâm Ngọc Linh là cây dược liệu chủ lực trên địa bàn tỉnh Quảng Nam.

Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng vừa ký Quyết định số 1355/QĐ-BVHTTDL (ngày 14/5/2025) về việc công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh, huyện Nam Trà My, Quảng Nam được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng yêu cầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, nơi có di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào Danh mục tại Điều 1 quyết định này, trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Sâm Ngọc Linh trở thành cây hàng hóa chủ lực, góp phần xóa đói giảm nghèo, ổn định đời sống cho đồng bào các dân tộc tại huyện Nam Trà My, Quảng Nam.
Sâm Ngọc Linh trở thành cây hàng hóa chủ lực, góp phần xóa đói giảm nghèo, ổn định đời sống cho đồng bào các dân tộc tại huyện Nam Trà My, Quảng Nam.

Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng cho biết, Tri thức dân gian về khai thác, trồng và chế biến sâm Ngọc Linh ở huyện Nam Trà My (Quảng Nam) có địa điểm phân bố của di sản trên địa bàn huyện Nam Trà My.

Vùng trồng sâm Ngọc Linh ở các xã: Trà Linh, Trà Nam, Trà Cang, Trà Tập, Trà Dơn, Trà Leng, Trà Don và Trà Vinh; trong đó, tập trung nhiều ở xã Trà Linh, huyện Nam Trà My.

Chủ thể văn hóa là cộng đồng cư dân thuộc các xã: Trà Linh, Trà Cang, Trà Nam, Trà Dơn, Trà Tập, Trà Leng, Trà Don và Trà Mai trên địa bàn huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam, với 10 người đại diện.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long (thứ 2 từ trái sang) xem khu vực giới thiệu sản phẩm sâm Ngọc Linh tại hội nghị triển khai Quyết định số 463/QĐ-TTg ngày 28/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với Sâm Ngọc Linh là cây chủ lực”.
Phó Thủ tướng Lê Thành Long (thứ 2 từ trái sang) xem khu vực giới thiệu sản phẩm sâm Ngọc Linh tại hội nghị triển khai Quyết định số 463/QĐ-TTg ngày 28/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Phát triển và hình thành trung tâm công nghiệp dược liệu tại tỉnh Quảng Nam với Sâm Ngọc Linh là cây chủ lực”.

Huyện Nam Trà My từng là một phần của huyện Trà My (cũ) thuộc tỉnh Quảng Nam. Ngày 20/6/2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 72/2003/NĐ-CP, chia tách huyện Trà My của tỉnh Quảng Nam thành hai huyện: Bắc Trà My và Nam Trà My như ngày nay.

Nam Trà My là một huyện miền núi cao của tỉnh Quảng Nam, có vị trí địa lý vào khoảng 15057' độ vĩ Bắc và 108009' độ kinh đông, cách tỉnh lỵ Tam Kỳ gần 100km về hướng Tây Nam. Phía đông giáp huyện Sơn Tây (tỉnh Quảng Ngãi) và huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum); phía tây giáp huyện Phước Sơn; phía bắc giáp huyện Bắc Trà My; phía nam, Tây Nam và Đông Nam giáp các huyện: Đắk Glei, Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum).

Huyện Nam Trà My có 10 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm các xã: Trà Don, Trà Leng, Trà Vân, Trà Vinh, Trà Tập, Trà Dơn, Trà Nam, Trà Cang, Trà Mai, Trà Linh. Theo thống kê năm 2022, dân số toàn huyện 31.924 người, với 97% là dân tộc thiểu số, chủ yếu là đồng bào các dân tộc: Ca Dong, Xơ Đăng, Bhnoong, Cor và các dân tộc khác.

Sản phẩm sâm Ngọc Linh được giới thiệu, bày bán tại Phiên chợ sâm Ngọc Linh do Ủy ban nhân dân huyện Nam Trà My tổ chức.

Sản phẩm sâm Ngọc Linh được giới thiệu, bày bán tại Phiên chợ sâm Ngọc Linh do Ủy ban nhân dân huyện Nam Trà My tổ chức.

Theo Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng, huyện Nam Trà My được mệnh danh là thủ phủ của sâm Ngọc Linh, một loài dược liệu đặc biệt quý hiếm, có giá trị đặc hữu, với những đặc tính riêng có mà các loài sâm khác trên thế giới không có được, là sản phẩm của Quốc gia, là “vàng xanh” của đất nước.

Bên cạnh điều kiện về khí hậu, thổ nhưỡng, độ cao, những tập quán, lễ nghi truyền thống, cùng với kinh nghiệm, tri thức dân gian trong việc khai thác, chuẩn bị giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc và chế biến sâm Ngọc Linh đã được cộng đồng cư dân địa phương tích lũy qua thời gian và được gìn giữ, lưu truyền, phát triển góp phần bảo tồn nguồn gene quý và nhân bản, phát triển cây sâm Ngọc Linh.

Cây sâm Ngọc Linh đã được di thực ra 7 xã của huyện Nam Trà My, Quảng Nam.

Cây sâm Ngọc Linh đã được di thực ra 7 xã của huyện Nam Trà My, Quảng Nam.

Hiện nay, cây sâm đã được di thực ra 7 xã của huyện Nam Trà My, tạo điều kiện để người dân vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống, bảo lưu những phong tục, tập quán tốt đẹp của đồng bào gắn với trách nhiệm giữ gìn những cánh rừng nguyên sinh đầu nguồn quý giá của vùng rừng núi phía nam của xứ Quảng, góp phần giữ vững an ninh, trật tự xã hội của địa phương.

Những tri thức, kinh nghiệm, kỹ thuật trong việc nhân giống, trồng, chăm sóc, thu hoạch và chế biến sâm Ngọc Linh được người dân nơi đây lưu truyền và phổ biến rộng rãi trong cộng đồng để cộng đồng cư dân cùng phát triển khu vực trồng sâm tại địa phương và phát triển một sản phẩm đặc hữu riêng có của núi rừng nơi đây.

Huyện Nam Trà My vận động người dân trồng sâm dưới tán rừng nhằm gắn trồng sâm Ngọc Linh để tăng thu nhập, cải thiện đời sống với bảo vệ rừng.

Huyện Nam Trà My vận động người dân trồng sâm dưới tán rừng nhằm gắn trồng sâm Ngọc Linh để tăng thu nhập, cải thiện đời sống với bảo vệ rừng.

“Những tri thức dân gian trong việc khai thác, trồng và chế biến sâm Ngọc Linh ở huyện Nam Trà My có vai trò rất quan trọng đối với đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số ở địa phương nói riêng, đối với tỉnh Quảng Nam và quốc gia nói chung. Đồng thời, đây là di sản gắn liền với cư dân miền núi, có sự gắn kết với cư dân giữa các vùng miền, qua đó thể hiện tinh thần đoàn kết dân tộc.

Do vậy, việc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa Tri thức dân gian về sâm Ngọc Linh vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia sẽ là cơ sở để góp phần gìn giữ, tôn vinh và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của địa phương, của dân tộc”, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam Nguyễn Thanh Hồng chia sẻ.

Có thể bạn quan tâm

Đình làng Lựu Bảo đầy trang nghiêm.

Dấu xưa Lựu Bảo

Qua bao nhiêu năm tháng, ngôi làng Lựu Bảo thuộc phường Kim Long, thành phố Huế vẫn chứa đựng vẻ đẹp nên thơ. Tứ bề gió thổi mây che, làng xưa tựa như nàng thiếu nữ soi bóng xuống dòng sông Bạch Yến trong xanh. Chuyện làng, chuyện sông không thể tách rời là vậy.

Công nhân Hợp tác xã chiếu cói Hoài Châu Bắc hoàn thiện một công đoạn làm ra chiếc chiếu thành phẩm. (Ảnh MỸ HÀ)

Làng nghề chiếu cói Hoài Nhơn

Dệt chiếu cói là nghề truyền thống lâu đời ở xã Hoài Châu Bắc, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định (nay là phường Hoài Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai).

Nhiều du khách trẻ thích thú khi check-in tại Tháp Pô Klong Garai.

Giữ gìn Bảo vật quốc gia, góp phần thúc đẩy du lịch

Khánh Hòa là vùng đất giao thoa văn hóa với sự chung sống của 36 dân tộc anh em, trong đó nổi bật là văn hóa Chăm và Raglai, thể hiện qua hệ thống đền tháp cổ kính, các lễ hội truyền thống đặc sắc cùng phong tục tập quán giàu bản sắc.

Hòn Vọng Phu trong không gian đô thị ở Thanh Hóa.

Nỗ lực bảo tồn hòn Vọng Phu cùng cụm di tích An Hoạch

Hòn Vọng Phu trên đỉnh núi An Hoạch (núi Nhồi) ở phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa cùng những “Vọng Phu thạch” hiện hữu trên nhiều miền đất đã gắn liền với lịch sử dựng nước, giữ nước cùng đạo lý, nhận thức thẩm mỹ của dân tộc.

Bãi Làng - khu vực trung tâm Cù Lao Chàm.

Cù Lao Chàm - Viên ngọc thô đang được "mài giũa"

Mùa du lịch năm 2025, cụm đảo gần bờ của thành phố Đà Nẵng là Cù Lao Chàm đón hơn 269.000 du khách. So với năm 2024 và những năm trước đó, con số này cho thấy sự tăng trưởng và là một lời khẳng định: Những tiềm năng du lịch mạnh mẽ của “viên ngọc thô” xứ Quảng đang dần được cụ thể hóa, khai thác một cách hiệu quả và đúng hướng.

Cô gái Chăm trong Lễ hội Katê tại Khánh Hòa.

Thúc đẩy liên kết vùng du lịch trọng điểm

Những năm gần đây, hành trình du lịch nối dài giữa “biển xanh” Khánh Hòa và “đại ngàn” Đắk Lắk đã trở thành xu hướng mới. Sự dịch chuyển đó thể hiện nhu cầu khám phá nhiều hơn của du khách, đồng thời tạo cơ hội hình thành các tour, tuyến liên vùng mang dấu ấn riêng của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.

Du khách trải nghiệm làm đồ gốm khi tới thăm làng Thanh Hà.

Độc đáo làng gốm hơn 500 năm tuổi

Tại lễ trao giải thưởng Du lịch Việt Nam năm 2025 vừa qua, làng gốm Thanh Hà là đại diện của thành phố Đà Nẵng được vinh danh tại hạng mục “Điểm du lịch cộng đồng tốt nhất”.

Ông Lê Văn Nghĩa kiểm tra chất lượng sản phẩm rượu cần.

Bảo tồn và phát triển nghề truyền thống

Giữ được hương vị nồng say của rượu cần truyền thống sẽ mở ra cơ hội phát triển kinh tế cho bà con Cơ Tu. Đó là cách làm kinh tế hiệu quả của ông Lê Văn Nghĩa và một số hộ dân ở thôn Phú Túc, xã Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng.

Người dân và du khách nghe hát bài chòi ở Hội An.

Cân bằng giữa phát triển và gìn giữ ở Hội An

Sau khi mở rộng địa giới thành phố Đà Nẵng, Hội An (cũ) nay gồm ba phường: Hội An, Hội An Đông, Hội An Tây và một xã đảo Tân Hiệp (Cù Lao Chàm) tiếp tục giữ vai trò đặc biệt trong chiến lược phát triển du lịch-văn hóa của thành phố.

Thu gom lưới bẫy bắt chim yến trái phép. (Ảnh CTV)

Cần có giải pháp bảo vệ chim yến

Những năm gần đây, nạn săn bắt chim yến trái phép diễn ra tràn lan ở nhiều địa phương trên cả nước, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của quần thể chim yến ở nước ta.

Đảo Lý Sơn, hạt nhân du lịch biển, đảo của tỉnh Quảng Ngãi.

Tìm hướng phát triển bền vững du lịch biển, đảo Quảng Ngãi

Du lịch biển, đảo Quảng Ngãi có nhiều tiềm năng trở thành trụ cột phát triển kinh tế- xã hội quan trọng. Tỉnh cần tạo ra sức mạnh tổng hợp, cân bằng lợi ích kinh tế-xã hội và môi trường để du lịch biển, đảo Quảng Ngãi phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu và khẳng định vị thế trong khu vực.

Võ cổ truyền đã và đang được triển khai nhiều giải pháp đồng bộ để phát triển một cách bài bản, bền vững

Bảo tồn và lan tỏa võ cổ truyền

Võ cổ truyền Bình Định không chỉ là một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia mà còn là một hệ giá trị sống động, có khả năng thích ứng và phát triển trong thời đại mới. Trong bối cảnh đất nước hội nhập sâu rộng, văn hóa truyền thống không thể chỉ lưu giữ trong bảo tàng hay lễ hội mà phải được đưa vào đời sống, đến với thế hệ trẻ.

Hội thi Ẩm thực Yến sào Khánh Hòa.

Độc đáo Lễ hội Yến sào Khánh Hòa

Không chỉ thành kính tri ân, tưởng nhớ công đức lớn lao của thủy tổ, thánh mẫu, các vị tiền bối sáng lập, phát triển ngành nghề yến sào trong suốt 700 năm qua, Lễ hội Yến sào Khánh Hòa đã tạo nên một không gian văn hóa biển, đảo đa dạng và sinh động.

Bề mặt dải đá bằng phẳng, đoạn rộng nhất lên tới 50 mét.

Kỳ quan dưới đáy biển Gia Lai

Làng chài Nhơn Hải, phường Quy Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp bình yên cùng cảnh sắc biển, trời hùng vĩ, mà còn được nhiều người say đắm bởi một kỳ quan độc đáo.

Phụ nữ Pa Kô làm món Đổi A-lỗq chuẩn bị cho ngày lễ Aza.

Món ăn độc đáo của người Pa Kô

Khi còn nhỏ, tôi biết đến món Đổi A-lỗq (cơm nếp ống tre) của người Pa Kô qua những lần theo bố về thăm quê nội ở thôn A Liêng, xã Tà Rụt (Quảng Trị) bên dòng Krông Klang. Hương vị đặc trưng của món ăn này vẫn in đậm trong ký ức sau những lần tôi dự lễ hội và thưởng thức cùng mọi người.

Công đoạn khoét rỗng mõ là quan trọng nhất

Giữ tiếng mõ làng Thủy Xuân

Giữa không gian thanh vắng ở tổ 11, phường Thủy Xuân, thành phố Huế, tiếng cốc cốc khi nhỏ khi to đưa con người về chốn tĩnh tại. Ở vùng đất Cố đô, người ta vẫn còn nhớ đến làng mõ Thủy Xuân.

Nghệ thuật trang trí cây nêu của người Co ở Quảng Ngãi là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Sắc mầu văn hóa dân tộc Co

Chỉ với khoảng 34 nghìn người cư trú chủ yếu ở phía tây tỉnh Quảng Ngãi, song cộng đồng người Co có một kho tàng văn hóa dân gian đặc sắc với kiến trúc nhà ở, truyện kể dân gian, nghệ thuật tạo hình, nghệ thuật diễn xướng, tri thức dân gian.

Đà Nẵng liên tiếp xúc tiến mở các đường bay thẳng từ thị trường khách du lịch Ấn Độ, các nước Trung Đông và CIS.

Mở rộng không gian đưa ngành du lịch bứt phá

Với những lợi thế sẵn có của thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam (trước đây), Đà Nẵng hiện nay thụ hưởng nhiều dư địa để đưa ngành du lịch bứt phá. Biết tận dụng tối đa cơ sở vật chất, tài nguyên du lịch, di sản văn hóa sẽ tạo động lực phát triển, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố.

Nghệ nhân Đạt Thị Nam (áo cam) truyền dạy kỹ thuật dệt hoa văn Chăm cổ cho phụ nữ Chăm.

Truyền giữ nghề dệt thổ cẩm Chăm

Nghệ nhân Đạt Thị Nam ở xã Ninh Phước (Khánh Hòa mới) được cộng đồng Chăm tôn vinh là điển hình tiêu biểu trong sưu tầm, phục hồi nhiều loại hoa văn cổ và tận tâm truyền dạy nghề dệt thổ cẩm cho phụ nữ các dân tộc khu vực miền trung - Tây Nguyên.

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Nâng tầm giá trị sâm Ngọc Linh

Từ cây thuốc trên dãy núi Ngọc Linh thuộc hai tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, sau hơn 50 năm phát hiện, cây sâm Ngọc Linh nay được xem như "quốc bảo" của Việt Nam, góp phần thay đổi chất lượng cuộc sống của người dân.

Tháp Pô Klong Garai, phường Đô Vinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận), được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt tháng 12/2016.

Khai thác giá trị văn hóa Chăm để phát triển du lịch

Tỉnh Ninh Thuận có 80 di sản được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó Nghệ thuật làm gốm của người Chăm được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; có 2 di tích được Thủ tướng Chính phủ công nhận Di tích quốc gia đặc biệt là tháp Hòa Lai và tháp Pô Klong Garai. Bên cạnh đó, còn có tháp Pô Rômê là di tích lịch sử, kiến trúc cấp quốc gia...

Nét hoang sơ ở mũi Vi Rồng.

Đánh thức huyền thoại hoang sơ

Bình Định có một nơi mà thiên nhiên còn nguyên vẹn với những vách đá sừng sững vươn ra biển như một con rồng khổng lồ, nơi mà mỗi con sóng vỗ vào bờ như mang theo một câu chuyện huyền thoại. Đó chính là mũi Vi Rồng, một trong những thắng cảnh ngoạn mục nhất của tỉnh.

Một cảnh thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu tại phường Bắc Sơn.

Bỉm Sơn - một vùng di sản, danh thắng

Không chỉ có vị trí giao thông trọng yếu, thị xã Bỉm Sơn (Thanh Hóa) còn là vùng đất lưu dấu lịch sử và văn hóa. Thung lũng phía đông núi Dốc Xây vẫn còn in dấu con đường thiên lý năm xưa, nơi thi sĩ Hồ Xuân Hương cảm tác bài “Đèo Ba Dội” sau khi vượt ba ngọn đèo gập ghềnh.