Cùng rổ VN30 với FPT là DGC, cổ phiếu (CP) này đóng cửa phiên giao dịch 20/8 với giá 99.000 đồng/CP, trong khi giá cách đó 10 phiên hơn 106.000 đồng/CP. FPT hay DGC đều là những CP được đánh giá cao về chất lượng, có vị thế và nền tảng kinh doanh vững chắc, nhưng biến động giá CP trong ngắn hạn có thể sẽ khác. Phần lớn CP trong rổ VN30 những ngày này, nhất là nhóm ngân hàng, đều diễn biến tích cực, nhưng niềm vui khó có thể chia đều cho tất cả, đó cũng là chuyện bình thường. Nhưng diễn biến bùng nổ trên thị trường chứng khoán (TTCK) có thể khiến cho một số người mua hay nắm giữ FPT, DGC hay một số CP không bùng nổ suy nghĩ khác.
Đầu tư không hiệu quả trong bối cảnh nhìn CP khác tăng trần liên tục, hoặc những người quen biết thường xuyên “khoe lãi” sẽ gây ra tâm lý nặng nề và ý định “gỡ gạc”. Về mặt cảm tính, nhìn đi nhìn lại thấy “CP nào cũng có thể tăng trần” có thể khiến việc giải ngân trở nên thiếu thận trọng. Điều này lại càng được củng cố khi một số môi giới chứng khoán hay có thói quen “khoe” mình đã tư vấn CP này, CP kia mới hôm nọ, nay đã kịch trần. Tuy nhiên, tâm lý nặng nề thường khiến cho sự lựa chọn trở nên thiếu sáng suốt dẫn đến việc hai nhà đầu tư (NĐT), khả năng, kinh nghiệm như nhau, nhưng người này cứ chọn CP thì “thắng”, người kia chọn lại có thể không tăng, thậm chí mua trúng giá đỉnh. Nói đơn cử, có nhiều CP phát ra tín hiệu sẽ tăng kịch trần nhiều phiên, nghĩa là nếu mua thì vẫn có cửa thắng. Nhưng thực tế, nhiều người cho biết khi CP tăng trần một phiên, sẽ có cảm giác vừa thú vị, nhưng vừa dè dặt, cuối cùng nếu không mua, đôi khi lại bỏ lỡ cơ hội.
Trở lại với phiên giao dịch 20/8, nhiều khả năng đây sẽ là xu hướng mà NĐT phải đối mặt trong cả ngắn lẫn trung hạn. Chênh lệch giữa điểm số thấp nhất của VN-Index (1.614) và cao nhất (1.664), lên đến 50 điểm, tương đương khoảng 3% trong phiên 20/8. Nghĩa là trong một phiên NĐT hoàn toàn có thể đạt được mức lợi nhuận/thua lỗ 3%, thậm chí hơn, chẳng hạn nếu sử dụng margin với tỷ lệ 1:1 thì có thể thành 6%. Nhưng dù (tạm) có lãi hay thua lỗ thì biến động quá mạnh trong ngắn hạn đều gây ra tâm lý nặng nề. Từng có câu chuyện đáng suy ngẫm, tại một tổ chức đầu tư có quy định nếu hôm nay mua CP mà hôm sau tăng trần thì người quản lý danh mục phải giải trình. Lập luận được ra là CP có thể tăng trần thì cũng có thể giảm sàn, ẩn chứa nhiều rủi ro. Nhưng nhìn ở khía cạnh tâm lý, một quá trình sôi động, vừa là cơ hội, đồng thời cũng là rủi ro. Đặc biệt, nếu có tâm lý gỡ gạc trong thời điểm này, dễ dẫn đến hành động tất tay, sử dụng thêm cả đòn bẩy tỷ lệ cao (full margin), lợi nhuận có thể cao, nhưng rủi ro cũng gấp bội. Một NĐT cho biết, do có lãi gấp nhiều lần gửi tiết kiệm, dù chưa bằng bạn bè, anh đã chủ đích chốt lãi, tạm nghỉ thời gian, nhưng nghỉ được vài ngày lại cảm giác bị cuốn trở lại vì nhìn đâu cũng thấy lãi. Đó là lý do, lời khuyên kỷ luật, chọn lọc, luôn được đưa ra trong mọi thời điểm của thị trường.
