Tăng thời gian nghỉ thai sản với lao động nữ sinh con thứ 2
Sáng 10/12, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, với 448/450 đại biểu Quốc hội có mặt tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 94,71%), Quốc hội chính thức thông qua Luật Dân số.
Trước khi Quốc hội thực hiện quy trình biểu quyết, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, trình bày tóm tắt dự thảo luật sau khi tiếp thu, chỉnh lý.
Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, dự án Luật Dân số lần này đánh dấu sự thay đổi căn bản, chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. Những nội dung này được thể hiện qua việc giải quyết đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, thích ứng với già hóa dân số, nâng cao chất lượng dân số trong mối quan hệ với phát triển kinh tế-xã hội.
Về phạm vi điều chỉnh của luật, để phản ánh đúng bản chất của luật về dân số, dự thảo đã được rà soát, bổ sung các nội dung liên quan đến giải thích từ ngữ. Chính phủ đã tiếp thu ý kiến đại biểu, tập trung quy định về duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số, nâng cao chất lượng dân số, truyền thông-vận động-giáo dục về dân số và các điều kiện bảo đảm thực hiện công tác dân số.
Về chính sách dân số của Nhà nước, Chính phủ đã tiếp thu và hoàn thiện dự thảo, bổ sung Điều 7 “Chính sách của Nhà nước về dân số”. Đây là các quy định mang tính nguyên tắc, định hướng chung, thể hiện nhóm chính sách tổng thể, bám sát chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng quy định về duy trì mức sinh thay thế, thích ứng với già hóa dân số, nâng cao chất lượng dân số, tiếp cận theo vòng đời, bảo đảm các biện pháp dài hạn, căn cơ, khả thi dựa trên đánh giá thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế.
Về chính sách duy trì mức sinh thay thế, dự thảo đã bổ sung khoản 4 Điều 7 theo hướng quy định khung chính sách tổng thể như giáo dục, chăm sóc sức khỏe, nhà ở và các chính sách khác nhằm gia tăng tỷ lệ sinh, hướng tới mức sinh thay thế bền vững.
Việc hỗ trợ trong thời gian nghỉ thai sản, hỗ trợ tài chính khi sinh con được phân theo nhóm đối tượng, địa phương; có ưu tiên trong thuê, mua và thuê mua nhà ở xã hội theo quy định pháp luật về nhà ở.
Cụ thể, luật quy định các biện pháp để duy trì mức sinh thay thế, bao gồm tăng thời gian nghỉ thai sản đối với lao động nữ sinh con thứ 2 lên 7 tháng; lao động nam là 10 ngày làm việc khi vợ sinh con. Hỗ trợ tài chính khi sinh con với phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người; phụ nữ ở tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi. Người có từ 2 con đẻ trở lên được ưu tiên mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở.
Về chính sách thích ứng với già hóa dân số, dự thảo đã chỉnh lý, bổ sung các quy định về chủ động cho tuổi già như chuẩn bị về sức khỏe, tài chính, tâm lý; tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; học tập nâng cao kiến thức, kỹ năng nhằm duy trì sức khỏe thể chất, tinh thần và chức năng xã hội; tham gia các hoạt động hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi.
Dự thảo cũng bổ sung quy định về chăm sóc người cao tuổi, phát triển đa dạng hình thức chăm sóc tại nhà và cộng đồng; phát triển nguồn nhân lực chăm sóc người cao tuổi, phân tách nhóm chăm sóc chính thức và không chính thức, từ đó có cơ chế hỗ trợ đào tạo kỹ năng phù hợp với từng nhóm.
Đa dạng hóa nguồn lực phục vụ khám sức khỏe định kỳ cho người dân
Cũng tại phiên họp, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Quốc hội thực hiện quy trình biểu quyết thông qua Luật Phòng bệnh. Kết quả cho thấy có 440/443 đại biểu Quốc hội có mặt tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 93,02%), Luật Phòng bệnh đã được chính thức thông qua.
Trước khi Quốc hội biểu quyết, Bộ trưởng Y tế trình bày báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật. Bộ trưởng cho biết, trên cơ sở ý kiến của các đại biểu tại thảo luận tổ, thảo luận tại hội trường; ý kiến thẩm tra của Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội; ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, tiếp thu tối đa các góp ý để hoàn thiện dự thảo.
Về khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc miễn phí, để bảo đảm nguồn kinh phí và tính khả thi, Chính phủ đã hoàn thiện quy định về đa dạng hóa nguồn lực, gồm ngân sách nhà nước, xã hội hóa và đặc biệt là Quỹ bảo hiểm y tế.
Dự thảo luật (Điều 44) sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm y tế, quy định người dân được Quỹ bảo hiểm y tế chi trả chi phí khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí theo lộ trình và khả năng cân đối của quỹ. Đây là bước đột phá quan trọng nhằm thể chế hóa Nghị quyết 20 và Nghị quyết 72.
Về các chính sách chuyên môn, dự thảo luật đã tiếp thu, chỉnh lý các quy định về phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống rối loạn tâm thần; dinh dưỡng trong phòng bệnh; quản lý nguy cơ; sàng lọc, phát hiện sớm và dự phòng điều trị phù hợp.
Các chính sách ưu tiên đối tượng yếu thế và vùng khó khăn được thể hiện rõ. Đồng thời, các quy định về phòng, chống bệnh lây nhiễm đã được bổ sung, cập nhật trên cơ sở kinh nghiệm thực tiễn trong giai đoạn phòng, chống dịch Covid-19.
Về Quỹ phòng bệnh, Chính phủ đã chỉnh lý dự thảo theo hướng tách mục đích và nhiệm vụ của quỹ thành 2 khoản riêng để bảo đảm rõ ràng. Dự thảo cũng bổ sung nhiệm vụ chi cho hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí nhằm thống nhất với Điều 27 và tăng cường nguồn lực triển khai chính sách quan trọng này.
Về kỹ thuật văn bản và tính thống nhất của pháp luật, dự thảo luật đã được rà soát, chỉnh lý các quy định liên quan quản lý nhà nước; trách nhiệm của cơ quan báo chí; thuật ngữ; hành vi bị nghiêm cấm; cũng như bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật tại các điều như Điều 5, Điều 10…
