Tết sớm của người Dao ở Bình Liêu

Tết của dân tộc Dao Thanh Y và Thanh Phán ở huyện miền núi Bình Liêu (Quảng Ninh) diễn ra sớm hơn với Tết của đồng bào các dân tộc khác trên địa bàn. Từ rất lâu, bà con người Dao ở trên địa bàn huyện đã có cách tính riêng về lịch ăn Tết, cách Tết Nguyên đán truyền thống khoảng nửa tháng. Đây là một phong tục, một nét văn hóa đặc sắc, độc đáo riêng được đồng bào Dao trên địa bàn huyện gìn giữ và bảo tồn đến ngày nay.
Gia đình anh Chìu Quay Chầu ở thôn Kéo Chản, xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu chuẩn bị cho mâm cơm cúng đón Tết sớm.
Gia đình anh Chìu Quay Chầu ở thôn Kéo Chản, xã Đồng Tâm, huyện Bình Liêu chuẩn bị cho mâm cơm cúng đón Tết sớm.

Từ giữa tháng Chạp, khi những hạt mưa xuân nhẹ rơi cũng là lúc những cành đào phai đua nhau khoe sắc tô điểm thêm cho các bản làng người Dao ở xã Đồng Tâm thêm rực rỡ và nổi bật trong màu xanh của núi rừng biên cương. Thời điểm này cũng là lúc mọi gia đình người Dao trên địa bàn huyện rộn ràng không khí đón Tết sớm.

Tết sớm của người Dao ở huyện Bình Liêu không ồn ào náo nhiệt, mà bình dị, mộc mạc, đầm ấm và thắm tình bà con thôn, bản.

Sau nhiều lần lỡ hẹn, hôm nay chúng tôi dành thời gian theo lời mời của anh Chìu Quay Chầu ở thôn Kéo Chản, xã Đồng Tâm về dự Tết sớm cùng bà con dân tộc Dao trong xã. Đây cũng là lần đầu tiên tôi được đón Tết sớm cùng bà con dân tộc Dao nơi đây.

Trong tôi dâng lên niềm cảm xúc yêu thương khi được hòa vào không khí ấm áp, bình dị đón Tết của gia đình và thấy mình như là một người con đi xa lâu ngày trở về nhà sum vầy, được mọi người chào đón chân tình trong niềm vui đón Tết.

Mâm cỗ chủ yếu là các sản vật do người dân nuôi, trồng.

Mâm cỗ chủ yếu là các sản vật do người dân nuôi, trồng.

Anh Chầu chia sẻ, bà con người Dao nơi đây vẫn lưu giữ được phong tục đón Tết sớm, mà để Tết sớm được tổ chức phải bắt đầu từ nhà trưởng họ (nhà Tổ) rồi mới về từng nhà riêng tổ chức sum vầy.

Từ Rằm tháng Chạp trở đi, tùy theo dòng họ sẽ nhờ thầy cúng chọn ngày đẹp. Ngày đẹp được tính theo cách chọn ngày của thầy cúng để tổ chức ăn Tết tại nhà Tổ-nơi thờ cúng tổ tiên của mỗi dòng họ người Dao.

Ngày tổ chức được thông báo tới các gia đình trong dòng họ. Mỗi gia đình khi đến ăn Tết sớm sẽ mang theo lễ vật như: gà, thịt lợn, rượu, gạo nếp, hương, giấy vàng... đến góp (hoặc góp tiền) để cùng nhau tổ chức đón Tết.

Mâm cỗ cúng của đồng bào dân tộc Dao được chế biến từ những nông sản mà nhà tự nuôi, trồng được gồm: thịt gà, thịt lợn, bánh chưng, rau xào, cơm…

Chuẩn bị cho mâm cỗ cúng tại nhà Tổ, mỗi người được phân công, sắp xếp công việc cho phù hợp. Thông thường, phụ nữ người Dao nấu cơm, nhặt rau, chế biến gia vị, làm các món ăn truyền thống; còn đàn ông, thanh niên khỏe mạnh thì mổ lợn, thịt gà; người già thì giúp thầy cúng cắt vàng mã, sắp xếp đồ lễ…

Cùng với mâm cỗ cúng Tổ tiên trong nhà thì có thêm mâm cúng ngoài sân để cảm ơn trời đất đã phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Cùng với mâm cỗ cúng Tổ tiên trong nhà thì có thêm mâm cúng ngoài sân để cảm ơn trời đất đã phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Trò chuyện với ông Chìu Quay Phùng, chúng tôi hiểu thêm: Theo tục lệ của người Dao, Tết ở đây thường bắt đầu từ 15 tháng Chạp đến 30 tháng Giêng. Mọi người quan niệm, mình đã mời tổ tiên xuống giúp bảo vệ nhà cửa, mùa màng trong một năm (thực hiện ở nghi lễ đầu năm mới), thì đến cuối năm phải có lễ tạ ơn. Bình thường các hộ gia đình trong thôn tổ chức cũng sẽ mời những người hàng xóm thân thiết, gần nhà nhau cùng tham dự Tết sớm với dòng tộc của họ. Thông qua mâm cỗ Tết sớm anh em, họ hàng sẽ cùng nhau chia sẻ về thành quả lao động sản xuất của mỗi gia đình sau một năm và chia sẻ kinh nghiệm để giúp nhau phát triển kinh tế trong năm sau.

Điểm khác biệt nữa trong thực hiện các nghi lễ cúng tổ tiên của dân tộc Dao Thanh Phán so với các dân tộc khác là tiền vàng. Thay vì mua tiền vàng, con cháu trong nhà chuẩn bị từng xấp giấy màu vàng, được làm tỷ mẩn từ vỏ cây keo, sau đó đóng dấu bằng dầu đen để tổ tiên có “lộ phí” về nhà.

Khi tất cả lễ vật được bày trước bàn thờ gia tiên, thầy cúng được gia đình mời về, đại diện cho gia chủ báo cáo những việc đã làm trong năm qua, tạ ơn tổ tiên đã phù hộ cho các thành viên trong dòng họ và cầu cho năm mới may mắn, bình an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.

Sau khi làm lễ xong, chủ nhà đem vàng tiền hóa cho tổ tiên, lễ vật được mang xuống bày ra mâm cho con cháu cùng hưởng lộc.

Sau lễ cúng, con cháu trong dòng tộc sum vầy bên nhau thụ lộc và trò chuyện mong ước về một năm mới sung túc, phát triển.

Sau lễ cúng, con cháu trong dòng tộc sum vầy bên nhau thụ lộc và trò chuyện mong ước về một năm mới sung túc, phát triển.

Cũng giống như bà con Dao Thanh Phán, từ Rằm tháng Chạp trở đi, các dòng họ dân tộc Dao Thanh Y trên địa bàn huyện lại tất bật các công đoạn dọn dẹp nhà cửa và gọi anh em, bạn bè đến giúp các nhà Tổ thịt lợn, thịt gà, gói bánh… để cùng dòng họ đón Tết sớm.

Không khí ấm cúng, thắm tình đoàn kết thôn, bản đã xua đi cái giá lạnh của thời tiết, chỉ còn tiếng nói, tiếng cười rộn rã, vui tươi của bà con sau một năm làm việc vất vả được quây quần cùng nhau đón Tết.

Bên bếp lửa hồng, những người dân bản Dao miền núi biên giới Bình Liêu lại cùng nhau quây quần bên mâm cỗ Tết ấm tình đoàn kết, đượm nồng hương sắc của mùa xuân. Họ gửi gắm những mong ước đầu xuân mới, hy vọng về cuộc sống đổi thay sung túc, tiến bộ hơn mà còn chứa đựng cả tình yêu, niềm trân trọng, gìn giữ văn hóa truyền thống quê hương.

Những năm gần đây, mặc dù có sự tiếp thu, giao thoa, hội nhập văn hóa từ các dân tộc khác, nhưng người Dao Thanh Y, Dao Thanh Phán ở huyện Bình Liêu vẫn còn lưu giữ được những nét văn hóa đặc trưng, riêng có của dân tộc mình. "Tết sớm" từ lâu đã trở thành một nét văn hóa đặc sắc, phong tục độc đáo, riêng có của bà con dân tộc Dao trên vùng đất biên cương này.

Có thể bạn quan tâm

Du khách thích thú xem "cá lóc bay" ở làng du lịch cộng đồng cồn Sơn.

Đặc sắc Lễ hội Văn hóa sông nước Cần Thơ và các sản phẩm du lịch đặc thù thu hút du khách

Sau sáp nhập, thành phố Cần Thơ mở ra không gian phát triển mới, với hệ sinh thái đa dạng và nét văn hóa độc đáo. Để phát triển du lịch, Cần Thơ tổ chức các lễ hội quy mô lớn đặc trưng vùng sông nước; chủ động liên kết các doanh nghiệp, đơn vị lữ hành, điểm du lịch… phát triển các sản phẩm mới, đặc thù nhằm thu hút du khách.

Một chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô tại Sa Pa. (Ảnh LỮ MAI)

Điểm đến vùng cao và nghệ thuật thực cảnh

Sa Pa (Lào Cai) vừa biểu diễn thành công hai chương trình nghệ thuật thực cảnh quy mô lớn với sự tham gia của đông đảo nhân dân các dân tộc cùng diễn viên chuyên nghiệp, bồi đắp thêm hệ sinh thái du lịch văn hóa cộng đồng ở vùng cao.

Các bạn trẻ hào hứng xem phim "Tổ quốc trong tim: The concert film"

Lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước trong các thế hệ

Tổ quốc trong tim: The Concert Film" đã chính thức phát hành rộng rãi, tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với công chúng. Tác phẩm điện ảnh âm nhạc này chinh phục khán giả không chỉ bằng chất lượng nghệ thuật, mà còn bằng khả năng truyền tải cảm xúc thiêng liêng về Tổ quốc, khơi dậy sâu sắc niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Rie Qudan ký tặng sách cho độc giả Hà Nội.

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan: AI và hành trình sáng tác văn học

Rie Qudan là một trong những tác giả trẻ của Nhật Bản sử dụng AI trong công việc sáng tác của mình. Với cô, AI có nhiều tác dụng hữu ích trong nhiều công đoạn của người viết văn, nhưng không thể nào thay thế được khát vọng viết, cảm xúc và những rung động từ trái tim con người.