Những người con của Bàn Vương và sự tích trâu trắng

Chúng tôi đến xóm Hoài Khao, xã Quang Thành, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng vào một chiều mưa. Không vì thời tiết mà cảnh sắc âm u, ngược lại, những thửa ruộng bậc thang dần ngả vàng đan xen những mái nhà lợp ngói âm dương, dưới những cơn mưa dai dẳng lại bóng lên chất sành đanh rắn, khiến khung cảnh thiên nhiên mang đậm vẻ đẹp hoang sơ của vùng đất Việt Bắc. 
Nét duyên dáng của phụ nữ Dao Tiền (Cao Bằng).
Nét duyên dáng của phụ nữ Dao Tiền (Cao Bằng).

Là một xóm nhỏ chỉ có 35 hộ dân, 100% là người dân tộc Dao Tiền, bà con ở đây sở hữu kho tri thức dân gian phong phú và những câu chuyện thú vị về tập tính, phong tục, văn hóa truyền thống, bản sắc Dao.

Ruộng bậc thang ở Hoài Khao đang ngả sang chín.
Ruộng bậc thang ở Hoài Khao đang ngả sang chín.

Căn bếp là nơi chúng tôi sà vào trước tiên khi bước vào căn homestay Khánh Hưng của chị Bàn Thị Liên. Bên bếp lửa bập bùng tỏa ra hơi ấm, khói bếp thơm quẩn quanh và tiếng củi nổ lách tách, chị Liên kể cho tôi câu chuyện lý giải vì sao người Dao Tiền có tập quán sống ở những vùng núi cao.

Trò chuyện bên bếp lửa.
Trò chuyện bên bếp lửa.

Truyện xưa kể rằng, người Dao tiền và người Tày được cho chọn một trong hai chiếc hòm. Người Dao Tiền nhấc được chiếc hòm nặng, trong có con dao. Vì vậy người Dao tiền lên núi sinh sống. Con dao được dùng để làm phương tiện lao động, lên rừng làm ăn, kiếm sống.

Còn người Tày nhấc được chiếc hòm nhẹ hơn thì sinh sống ở vùng miền núi thấp. Ngay cả cái tên xóm Hoài Khao, theo lý giải, vốn đọc đúng là Vài Khao, nghĩa là trâu trắng, gắn với câu chuyện truyền thuyết về con trâu trắng được một bà tiên ban tặng…

Người Dao tiền sinh sống ở vùng núi cao.
Người Dao tiền sinh sống ở vùng núi cao.

Vừa nhanh tay bê chiếc sọt đựng bát sáp ong và dụng cụ in ra ngoài hiên nhà, chị Bàn Thị Liên tiếp tục say sưa kể cho chúng tôi nghe về ý nghĩa họa tiết, hoa văn trên trang phục truyền thống của phụ nữ Dao tiền.

Tuy cũng được nghe một vài dị bản khác nhau về tín ngưỡng vật tổ của người Dao, nhưng câu chuyện kỳ bí gắn với lịch sử tộc người Dao qua lời kể của chị Bàn Thị Liên vô cùng hấp dẫn và cuốn hút. Từ xưa và cho đến bây giờ, trang phục của người Dao Tiền đều có thêu hoa văn trên vai áo. Hoa văn đó có biểu tượng hình con chó.

Phụ nữ Dao Tiền ngồi thêu dưới hiên nhà.
Phụ nữ Dao Tiền ngồi thêu dưới hiên nhà.

Thời người Dao tiền di cư vượt biển tìm vùng đất mới để an cư lạc nghiệp, quên không mang theo dấu ấn Bàn Vương (được coi là thủy tổ của người Dao), phải nhờ con chó sang sông lấy giúp. Cảm ơn công sức của con chó, người Dao tiền thêu hình tượng này lên áo của người phụ nữ Dao Tiền để ghi nhớ hành động đó.

Vén chiếc khăn trắng đội đầu, chị Liên quàng tay ra phía sau lưng, chỉ cho tôi hoa văn vết hổ cào. Theo chị: Quan niệm từ xưa, vết hổ cào được coi như "tấm bùa” để bà con Dao Tiền yên tâm vào rừng, thú dữ tránh xa, không bị hổ cào, làm hại.

Chị Bàn Thị Liên (ngoài cùng bên trái ảnh).
Chị Bàn Thị Liên (ngoài cùng bên trái ảnh).

Giữa cuộc sống hiện đại và mọi thứ đều được khoa học chứng minh, tín ngưỡng dân gian và niềm tin tâm linh như sợi dây gắn kết cộng đồng, làng bản. Theo thời gian, những giá trị nhân văn dân tộc và bản sắc văn hóa càng bền bỉ trường tồn. Người Dao Tiền sinh sống, sinh tồn giữa núi rừng với niềm tin tâm linh sâu sắc. Bản sắc văn hóa Dao Tiền được gìn giữ nguyên vẹn và bồi đắp ngày càng dày sâu.

Khuôn tre để in hoa văn sáp ong.
Khuôn tre để in hoa văn sáp ong.

Lửa càng bén càng níu chân du khách. Chúng tôi ra hiên nhà để xem cách mà phụ nữ Dao Tiền in họa tiết lên váy áo của mình. Quan sát từng động tác in sáp ong tỉ mỉ, mới thấy sự khéo léo của đôi bàn tay người phụ nữ Dao Tiền. Có lẽ bởi, ở đây ai cũng phải biết may trang phục cho mình, biết in hoa văn sáp ong, biết thêu những họa tiết thật đẹp.

Kho chứa thóc trước nhà của người Dao Tiền.
Kho chứa thóc trước nhà của người Dao Tiền.

Phóng ánh nhìn ra những rặng núi xa, mơ hồ giữa những câu chuyện nhuốm màu huyền bí được người dân bản địa lưu giữ và văn hóa truyền thống giàu bản sắc đang hiện hữu… Hoài Khao còn ăm ắp tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng. Người Dao Tiền ở xóm Hoài Khao vô cùng “giàu có” về di sản vật thể và phi vật thể.

Khăn thêu là sản phẩm du lịch.
Khăn thêu là sản phẩm du lịch.

Lễ hội thu hoạch sáp ong đá (hay còn gọi lễ hội hang Ong) thu hút khách thập phương, cây nhội được công nhận là cây di sản Việt Nam là điểm tham quan check-in, làn điệu páo dung và lễ cấp sắc độc đáo... nhiều người nhắc đến.

Đây là cơ sở để làng du lịch cộng đồng Hoài Khao xây dựng sản phẩm du lịch đặc sắc cũng như gia tăng trải nghiệm văn hóa truyền thống cho du khách, vừa cải thiện đời sống, vừa mang lại lợi ích chung cho cộng đồng.

Có thể bạn quan tâm

Các đại biểu tham quan các sản phẩm OCOP tại diễn đàn. (Ảnh: LINH BẢO)

Phát triển du lịch nông thôn gắn với bảo tồn văn hóa

Ngày 5/12, Trung tâm Xúc tiến thương mại Nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) tổ chức Diễn đàn “Xúc tiến du lịch nông nghiệp, nông thôn trong liên kết vùng” tại xã Tân Tây, tỉnh Tây Ninh.

“Tourism Innovators 2025” được tổ chức để khuyến khích ý tưởng sáng tạo, góp phần bảo tồn giá trị văn hóa, phát triển du lịch bền vững từ ý tưởng của người trẻ. (Ảnh: Ban tổ chức cung cấp)

Thúc đẩy du lịch bền vững từ sáng kiến của những người trẻ

sân chơi học thuật ý nghĩa, Cuộc thi “Tourism Innovators 2025” do Khoa Du lịch, Trường Ngoại ngữ và Du lịch (Đại học Công nghiệp Hà Nội) tổ chức không chỉ khuyến khích sáng tạo, nuôi dưỡng tư duy khởi nghiệp trong sinh viên, mà còn góp phần bảo tồn văn hóa, thúc đẩy du lịch bền vững từ ý tưởng thiết thực của người trẻ.

Đảo Cát Bà - Thiên đường biển đảo xanh.

[Ảnh] Cát Bà-Thiên đường biển đảo xanh

Đảo Cát Bà (thành phố Hải Phòng), nay đã đổi mới phát triển du lịch xanh bền vững. Nhiều phương tiện hiện đại, thân thiện môi trường đưa du khách đến với những bãi tắm xinh đẹp nép mình bên núi đá hùng vĩ, cánh rừng xanh mát. Các tour du lịch phong phú, giúp du khách như được sống trong xứ sở đẹp như mơ. 

Ảnh minh họa. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Du lịch đóng góp cho tăng trưởng kinh tế

Đáp ứng yêu cầu thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững trong giai đoạn phát triển mới của đất nước, ngay sau đại hội đảng bộ các cấp, các cấp ủy đã khẩn trương chỉ đạo triển khai, hiện thực hóa nghị quyết đại hội, thông qua các chương trình hành động, gắn đề án, dự án cụ thể.

Khách tham quan trải nghiệm, gọi chim bồ câu về đình làng Thắng Tam.

Đình làng vào tour du lịch

Trải qua hàng trăm năm với bao biến đổi thăng trầm, những mái đình xưa ở các địa phương ven biển phía Đông Thành phố Hồ Chí Minh như: Vũng Tàu, Long Hương, Long Hải, Phước Hải... vẫn hiện hữu như một chứng tích sinh động cho bề dày truyền thống văn hóa lịch sử. 

Thành phố Đà Nẵng như "bồng bềnh" giữa biển, trời và mây trong sáng 2/12.

[Ảnh] Đà Nẵng đẹp bình yên sau đợt "triền miên mưa lũ"

Sau những đợt mưa lũ triền miên, Đà Nẵng những ngày gần đây như bừng tỉnh, với sự mát mẻ dễ chịu cùng một "thứ thời tiết say đắm lòng người". Người dân và du khách có mặt tại "thành phố đáng sống" lúc này có thể thảnh thơi tận hưởng từng vạt nắng và ngắm nhìn thành phố bình yên, tuyệt đẹp.

Chiều vàng trên Bến Ninh Kiều.

[Ảnh] Mênh mang sông nước Cần Thơ

Thành phố Cần Thơ nằm bên dòng sông Hậu. Nổi bật là Bến Ninh Kiều với khung cảnh lung linh, như bức họa đầy cảm xúc, thu hút du khách. Nơi đây còn có chợ nổi Cái Răng, được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là địa điểm du khách có thể trải nghiệm nét văn hóa của miền tây sông nước.

Quang cảnh buổi làm việc về nội dung phát triển đầm Đề Gi.

Gia Lai khởi động hai dự án chiến lược tại đầm Đề Gi và Cát Tiến

Sáng 28/11, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai đã tổ chức 2 buổi làm việc với các nhà đầu tư chiến lược nhằm triển khai các dự án đô thị, du lịch quy mô lớn tại đầm Đề Gi và xã Cát Tiến. Đây được xem là bước đi chiến lược nhằm đưa Gia Lai trở thành điểm đến mới trên bản đồ du lịch nghỉ dưỡng và văn hóa-thể thao quốc tế.