Trường ca "Lò mổ" là một tác phẩm đặc biệt, mang đậm dấu ấn cá nhân của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều. Tác phẩm gồm 18 chương, mỗi chương kèm theo một bức tranh do chính tác giả tự vẽ minh họa, tạo nên sự kết hợp độc đáo giữa văn chương và hội họa.
Tác phẩm thể hiện sự sáng tạo vượt ra ngoài khuôn khổ, khi tác giả sử dụng nhiều hình thức nghệ thuật khác nhau như thơ ca, thư từ, bản nháp, và các đoạn đối thoại rời rạc. Cách viết phá cách này đã tạo ra một không gian mở rộng cho người đọc, giúp họ tiếp cận tác phẩm theo nhiều tầng nghĩa khác nhau.
 |
| Đây là tác phẩm nhà thơ dành nhiều thời gian ấp ủ, chiêm nghiệm. |
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều cho biết, ý tưởng cho tác phẩm này bắt nguồn từ một lần ông đi ngang qua một lò mổ ở quận Hà Đông (Hà Nội). Đây là lần đầu tiên trong đời nhà thơ tiếp xúc với một không gian u ám và tàn khốc, nơi chứng kiến cảnh giết chóc của những con vật.
Chính từ những cảm giác đau đớn và sợ hãi mà ông cảm nhận được từ những con vật, nhà thơ đã nảy sinh ý tưởng viết về những suy tư, trăn trở về ý nghĩa cuộc sống, sự tồn tại, và cái chết. Trong lời chia sẻ tại buổi lễ ra mắt, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh: "Tập trường ca này không chỉ là câu chuyện về quá khứ mà là hành trình tự vấn, đi tìm câu trả lời cho những trăn trở về ý nghĩa cuộc sống và sự tồn tại".
Tập trường ca này không chỉ là câu chuyện về quá khứ mà là hành trình tự vấn, đi tìm câu trả lời cho những trăn trở về ý nghĩa cuộc sống và sự tồn tại. Có lẽ tôi mong muốn, khi người đọc tiếp cận với tác phẩm, họ cũng sẽ dừng lại để suy ngẫm về con đường mà nhân loại đã và đang đi, để nhìn nhận lại cách chúng ta đối xử với nhau và với môi trường chung quanh… - nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.
Tác phẩm "Lò mổ" không đơn giản chỉ là một câu chuyện về cảnh vật, mà là một hành trình đầy sự suy tư sâu sắc của người sáng tạo về mối quan hệ giữa con người và sinh mệnh, giữa sự sống và cái chết. Với cấu trúc không theo khuôn mẫu nào, tác phẩm này mở ra những chiều sâu về mặt cảm xúc và tư tưởng, thách thức người đọc suy ngẫm về những vấn đề rất đời thường nhưng lại rất sâu sắc của con người.
Điểm đặc biệt của trường ca này là mỗi chương đều có một bức tranh minh họa, do chính tác giả tự vẽ. Những bức tranh này không chỉ là hình ảnh minh họa cho các dòng chữ mà còn thể hiện một phong cách hội họa độc đáo, có sự hòa quyện giữa màu sắc, hình khối và cảm xúc.
 |
| Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam tự trình bày một trích đoạn tác phẩm của mình. |
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã khéo léo kết hợp các chất liệu hội họa như màu nước, sơn dầu, acrylic và chì để tạo nên những tác phẩm tranh đầy màu sắc và tính biểu cảm. Mỗi bức tranh đều mang đậm dấu ấn cá nhân của tác giả, với những lớp màu, từng mảng hình ảnh hư ảo và huyền bí, làm nổi bật cảm giác mong manh, sâu thẳm của cuộc sống.
Với bộ tranh "Nguyện cầu", nhà thơ Nguyễn Quang Thiều thể hiện sự kết nối giữa các yếu tố văn chương và hội họa, tạo ra một sự hòa hợp tinh tế giữa chữ viết và hình ảnh. Các bức tranh, vẽ trên loại giấy đặc biệt của Pháp, đều mang đến những cảm giác về sự u ám, tăm tối nhưng cũng không thiếu ánh sáng, thể hiện sự đấu tranh giữa sự sống và cái chết, giữa hy vọng và nỗi sợ hãi. Bằng cách này, tác giả không chỉ gửi gắm những suy nghĩ cá nhân mà còn khơi gợi người xem phải tự vấn về những điều cốt lõi trong cuộc sống.
Tập trường ca không chỉ gây ấn tượng bởi ngôn từ sắc bén, mà còn bởi sự kết hợp độc đáo giữa văn chương và hội họa, mang đến một tổng thể nghệ thuật mới mẻ, sâu sắc. Tác giả hoàn thành trường ca này vào khoảng năm 2016, nhưng thực chất ý tưởng đã bắt đầu từ khá lâu và cho tới bây giờ mới chính thức ra mắt bạn đọc cũng là một cơ duyên đặc biệt.
Tác phẩm được xuất bản bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh, với phần chuyển ngữ do chính tác giả thực hiện. Ý tưởng dịch tác phẩm sang tiếng Anh là một đề xuất của nhà thơ Mỹ Bruce Weigl. Quá trình dịch diễn ra trong một thời gian dài, với sự chỉnh sửa và biên tập kỹ lưỡng từ cả hai phía, giúp bảo đảm cho tác phẩm không chỉ giữ được hồn cốt nguyên bản mà còn dễ dàng tiếp cận với độc giả quốc tế.
 |
| Một trích đoạn tranh của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều. |
Nhà thơ Bruce Weigl bày tỏ: "Tôi đã được mời đến làm khách tại nhà Nguyễn Quang Thiều ở ngoại thành Hà Nội vào một ngày thứ Bảy trong tháng 12. Hôm đó, chúng tôi ngồi trong phòng khách và nói chuyện về thi ca. Nguyễn Quang Thiều nói với tôi về việc ông đang viết một bài thơ dài. Tôi hỏi ông bài thơ đó viết về cái gì, thì Nguyễn Quang Thiều trả lời rằng ông cũng không biết vì nó vẫn chưa kết thúc. Ông đưa cho tôi xem bản thảo và trong bản thảo đó sửa chữa rất nhiều bằng mực đen và ông nói rằng mình đang gặp khó khăn khi viết trường ca này. Tôi cố dịch một phần bài thơ ra tiếng Anh nhưng nó cứ bị trôi, trượt đi. Phần tiếng Việt dường như hơi gấp gáp và tôi cảm thấy bị áp đảo bởi những hình ảnh trái ngược một cách lạ lùng. Tôi nhờ Nguyễn Quang Thiều giúp và chúng tôi ngồi dịch vài trang đầu sang một bản tiếng Anh nháp".
 |
| Nhà thơ Mỹ Bruce Weigl dành nhiều lời khen cho trường ca "Lò mổ". |
"Những thứ bắt đầu hiện ra khiến tôi choáng váng bởi sức mạnh tuyệt đối và năng lực sáng tạo. Tôi chăm chú nhìn mà ông ấy không hề bối rối trước sự nhiệt tình của tôi. Tôi bảo ông dừng lại một lúc và xem những gì ông đã viết, dù chỉ là một đoạn dịch nháp, nhưng đã thể hiện là một trong những tác phẩm thơ nguyên tác và hấp dẫn nhất mà tôi đã từng đọc. Đó là bước đầu của cuộc phiêu lưu kéo dài 6 năm tìm kiếm phiên bản tiếng Anh tốt nhất cho trường ca dồi dào ý tưởng và vô cùng sắc bén, mà ít nhất có thể gần với sức mạnh và trí tưởng tượng vô biên của bản gốc", nhà thơ người Mỹ xúc động nói.
 |
| Tác phẩm được in ấn rất công phu, thẩm mỹ. |
Các khách mời và độc giả đều tỏ ra rất ấn tượng với sự kết hợp độc đáo giữa văn chương và hội họa trong tác phẩm của Nguyễn Quang Thiều. Không ít người đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với sự sáng tạo và dũng cảm thử nghiệm của nhà thơ khi đưa ra một tác phẩm mang tính phá cách cao mà vẫn tinh tế, giàu cảm xúc.
![[Ảnh] Lễ khai mạc Tuần lễ “Điện ảnh Việt Nam - Hành trình Ánh sáng” tại kinh đô điện ảnh Paris](https://cdn.nhandan.vn/images/6e57b619e7c078c0fa83b6fa2fe1fbf05a40260c02346256525e8d4a1f6dc7a1bcf52d96dff472c068845c3e9c6f36794aa4ba311f41b5cbfc9e2c7d45df3ba648b9382a8c3d1e37736b78a1be2bbad7/khai-mac-tuan-dien-anh-vn-duy-7.jpg.webp)
