Những người vẽ cùng Nguyễn Quang Thiều

Đối diện toan, nhà thơ chỉ có một mình. Nhưng đằng sau, luôn có những người góp phần tiếp lửa, hoặc ngược lại, được truyền lửa từ chính ông. Họ cùng hòa sức nóng với thế giới tưởng tượng phong phú của Nguyễn Quang Thiều và hân hoan nhìn ông sáng tạo.

Bức tranh “Người thổi sáo”.
Bức tranh “Người thổi sáo”.

1. Nhiều người quen, thân Quang Thiều lâu, biết ông có khiếu nghệ thuật. Ông hát được và mày mò thổi được sáo, cũng như có thể dạo một chút trên những phím đàn. Với cái đục trong tay và tấm gỗ, ông có thể tạo ra một khuôn mặt mang vẻ hoang sơ. Không gian thơ của ông dồn nén rất nhiều hình ảnh, tiếng động và những cảm giác đã gom chật trong người suốt những năm ấu thơ, thanh niên, trung niên, được hòa cùng sức tưởng tượng phong phú và kỳ ảo, trở nên giàu tính tạo hình.

Một số năng khiếu, phẩm chất sẵn có và được rèn luyện, như mở cánh cửa đến với tranh khá tự nhiên. Không thể không nhớ đến vai trò “đánh thức” đầy ngẫu nhiên của họa sĩ Phạm Long Quận khi một ngày hơn chục năm trước, ở Hà Đông, họa sĩ giở toan và mầu ra với những nét bút khiến Quang Thiều mê đắm. Nhưng nếu không có sẵn một trữ lượng nhất định trong người, cùng niềm ham thích mỹ thuật, có lẽ ông cũng sẽ bỏ qua. Thậm chí, gần chục năm trước, chính ông từng có lúc không hứng thú với sắc mầu, đường nét do mình tạo ra nữa. Bởi với văn nghệ sĩ nói chung, “ông trời” không mấy khi biệt đãi cho một người tinh thông cả mấy lĩnh vực được. Và ở tình huống này, thì chính tình cảm, sự trân trọng của bằng hữu lại là “dây cháy chậm” giữ ngọn lửa tranh vẽ của Nguyễn Quang Thiều. Nhà thơ Dương Kiều Minh trong những ngày tháng đau yếu sắp lìa xa, đã đưa cho tác giả Trịnh Văn Sỹ, một thành viên trong Nhóm nhân sĩ Hà Đông, những bức tranh mà Nguyễn Quang Thiều bỏ đi, dặn hãy giữ lại. Về sau, chính ông Thiều cũng ngạc nhiên trước những bức vẽ “bỏ đi” ấy!

Nhưng điều làm ông xúc động hơn thế là những người bạn. Suốt thời gian dài và cho đến nay, ông Trịnh luôn trân quý những bức tranh của Nguyễn Quang Thiều. Ông đóng khung trang trọng nhiều bức, treo trong căn phòng ở tầng một nhà mình tại thôn Đa Sĩ (Hà Đông, Hà Nội), nơi đã là không gian văn hóa nghệ thuật để Nhóm nhân sĩ Hà Đông đàm đạo, tiếp khách, trao đổi nghề nghiệp và động viên nhau sáng tạo. Trên tầng hai là phòng thờ của chi họ và gia đình, ông Sỹ treo bức “Người thổi sáo” của Nguyễn Quang Thiều.

2. Họa sĩ Phạm Long Quận và nhà thơ Dương Kiều Minh không còn. Nhưng tác giả Trịnh Văn Sỹ và những người khác, đang cùng Nguyễn Quang Thiều giữ những bức tranh, cùng “thắp” những ý tưởng. NSƯT Chu Lượng là họa sĩ trước khi dấn thân vào nghiệp rối. Ông vẫn “vẽ” bằng việc tạo hình rối, bằng những bức chân dung bạn bè mình và bày hẳn một triển lãm vẽ bạn. Họa sĩ Hoàng A Sáng mấy năm nay tìm lại, tìm thấy mình hơn trong tranh với hai triển lãm thành công và đặc biệt là nhiều tranh được người mua ưa chuộng… Những người khác trong Nhóm nhân sĩ Hà Đông, tình yêu hội họa của họ luôn dồi dào. “Không khí Hà Đông” giúp Quang Thiều thêm hào hứng. Trong những tháng ngày này, một số thành viên của nhóm và nhiều họa sĩ bạn bè khác đang chuẩn bị những bức tranh sẽ tham gia triển lãm tại làng Chùa ở Ứng Hòa, Hà Nội, quê của Nguyễn Quang Thiều, để cho người dân xem.

Và không thể không nhắc đến những họa sĩ kỳ cựu, là bạn nhiều năm với nhà thơ, hào hứng khi thấy ông cầm bút vẽ và cũng bị cuốn hút bởi những gì ông vẽ ra. Họa sĩ Lê Thiết Cương mang mầu tốt vào tặng. Một số triển lãm nhóm, ông cùng các họa sĩ trân trọng mời Nguyễn Quang Thiều tham gia. Họa sĩ Thành Chương, một cách rất nghiêm túc, thường thúc giục Quang Thiều mở triển lãm cá nhân.

Nhà thơ đã có duyên, có nợ với hội họa cả thời gian dài mà ở đó, vẻ đẹp bằng hữu văn nghệ sĩ, nhân sĩ luôn phát sáng, khiến cho mỗi người, thường tự giục mình làm gì đó. Với Nguyễn Quang Thiều, có lần ông chia sẻ, vẽ đem lại một cảm giác thoải mái kỳ lạ, thậm chí, nó gạt bỏ đi rất nhiều những bận tâm, bận lòng, những dằn vặt, có khi bực dọc và thời gian cả vài tiếng, cả nửa ngày tưởng chừng trôi quá nhanh. Phải chăng, chính những bức tranh của Nguyễn Quang Thiều đã giúp “lọc” nội tâm của ông, khi mà những gì ông vẽ hướng đến sự thánh thiện, đan xen bí ẩn với những luồng sáng và bầu không khí huyền ảo. Những đường nét hiện ra rành rọt và thân mật, như gọi về lời nhắc hãy thương mến và nhân từ. Cành cây vươn dài thành ống sáo, những chiếc lá xanh như đang phát sáng, ai đó say mê thổi, ai đó miên man ngủ dưới gốc cây, trên mặt đất, giữa những chiếc bình, lọ mộc mạc. Một thảm hoa cải rực vàng, thoáng xa xa ngôi nhà thờ bình dị. Những con chim ánh lên như sắp hót lời tiên tri. Chuỗi đồ vật phảng phất nét bích họa hang động, gợi về cổ xưa và nguyên sơ…

Mang tên “Người thổi sáo”, triển lãm tranh của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều sẽ khai mạc lúc 10 giờ sáng tại Trung tâm Art Space 42 Yết Kiêu, Hà Nội từ ngày hôm nay 7-1 đến 15-1, gồm 54 bức tranh với các chất liệu sơn dầu, mầu nước, pastel. Bức tranh khổ lớn nhất là 150 cm x 180 cm và bức nhỏ nhất 50 cm x 70 cm. “Người thổi sáo” như một cách lên hình những câu thơ của ông, như một gợi mở hướng thiện, như một lý do để gặp gỡ, tri ân bạn bè và hạnh phúc cùng nhau bước tiếp. Triển lãm do Nhóm nhân sĩ Hà Đông và nhiều hơn thế, cùng góp sức thực hiện.      

Có thể bạn quan tâm

Ảnh: KHIẾU MINH

Điểm nhấn và trách nhiệm

Cuối tháng 11, một loạt sự kiện văn nghệ đồng loạt khai mạc. Phải kể đầu tiên là triển lãm “Hội họa, điêu khắc Đinh Phong”, sẽ kéo dài đến 14/12 tại Nhà triển lãm Art Space Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Những “gương mặt” biết kể chuyện

Những “gương mặt” biết kể chuyện

Đọc “86 gương mặt văn nghệ sĩ” của Phùng Văn Khai, ta không chỉ gặp người khác, mà đồng thời soi thấy chính mình, trong những câu hỏi về nghề nghiệp, về lý tưởng, về sự ngắn ngủi của đời người và sức bền của những giá trị tinh thần.

Trò chơi dân gian giúp trẻ được trải nghiệm sinh hoạt nhóm, tập thể và bồi bổ cho tâm hồn những xúc cảm nhân văn.

Lấy trò chơi dân gian nuôi tâm hồn học sinh

Trò chơi dân gian không chỉ tạo niềm vui mà còn là nơi lưu giữ tri thức dân gian, nhân cách cộng đồng và hồn cốt Việt trong từng động tác, lời ca. Việc đưa trò chơi dân gian phổ biến ở học đường còn là một cách giáo dục văn hóa, bồi dưỡng tình yêu dân tộc, nhân ái và sáng tạo trong thế hệ trẻ.

Đôn Ki-hô-tê, cát và đêm

Dãy nhà san sát, lởm chởm bên mép nước. Lòng sông mở ra rộng thênh thang, phẳng lặng đến mức tưởng như có thể bước qua mà không ướt chân. Sông Hồng luôn biết cách khởi đầu theo một kiểu khác, không còi xe, không những đoàn thuyền ngược xuôi, chỉ còn thứ im lặng lơ lửng như cơn ngủ chuẩn bị vào giấc.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ra sách mới

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ra sách mới

NXB Trẻ vừa phát hành truyện dài mới nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mang tên “Cô bé hàng xóm và bốn viên kẹo”. Chọn bối cảnh Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh những năm 1980, truyện kể về dân nhập cư, những người nghèo sống ở đô thị hoa lệ, về tình làng nghĩa xóm và bao điều đẹp đẽ giờ đây chỉ còn trong ký ức.

Viết sâu về sự tử tế, chân thành

Viết sâu về sự tử tế, chân thành

“Từng gắn bó, từng yêu thương” là tập truyện ngắn mới nhất của tác giả Trần Duy Thành, do NXB Dân trí phát hành. Tập sách có 22 truyện ngắn, được tác giả kể bằng cái nhìn rộng mở, bút lực dồi dào của một cây bút thích trải nghiệm cuộc sống, khám phá nội tâm con người.

Vở "Đêm trăng đầm Hạ" của Nhà hát Kịch Hà Nội tham dự liên hoan.

Nhu cầu lớn qua liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm

Cuộc trình diễn, tương tác, giao lưu nghệ thuật giữa gần 1.000 nghệ sĩ các loại hình sân khấu trong nước và các nghệ sĩ nước ngoài cùng mối quan tâm của khán giả cho thấy nhiều điều. Đó là nhu cầu thưởng thức, nhu cầu đổi mới, nhu cầu sáng tạo để tồn tại và phát triển sân khấu. Đó đều là những nguyện vọng cần đáp ứng ngay…

Nghệ thuật đối thoại cùng khoa học

Từ ngày 2/12/2025 đến 28/2/2026, Quỹ VinFuture phối hợp Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom (VCCA) giới thiệu triển lãm “TỎA V - Điểm chạm Khoa học” (THE FOLIAGE V - The Touch of Science), sự kiện nghệ thuật trọng tâm của Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025.

Không gian trong chiếc xe "Sách trên mây".

"Sách trên mây" - Nung nấu từ vấp ngã

“Người lái xe” như anh chỉ cần làm một sứ mệnh nhỏ là lái xe, đưa những quyển sách đến tay những người cần, gieo một hạt mầm nhỏ và đợi chờ ngày những hạt mầm đó sẽ trở nên xanh hơn...

Bữa cơm mùa gặt.

Nhớ cơm mới ngày mùa

Những chiều nắng rựng lên vài cơn the thắt. Ba ngồi chỗ hiên tay đong đưa ca nước chè, ngó lên phía cây cam trước sân.

Giới thiệu sản phẩm tại lễ hội cà-phê Tây Nguyên. Ảnh: HẢI NAM

Cà-phê Đắk Lắk trước kỳ vọng di sản

Nhìn nhận văn hóa cà-phê từ góc nhìn “di sản sống”, Đắk Lắk đang bảo vệ, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển bền vững. Di sản cà-phê ở Đắk Lắk vì thế không chỉ là tri thức sản xuất, mà là nền tảng cho mô hình kinh tế sinh thái - văn hóa.

Ngẫm những vấn đề thời đại để soi chiếu đến hôm nay

Ngẫm những vấn đề thời đại để soi chiếu đến hôm nay

Tiểu thuyết “Cuộc phân tranh” của nhà văn Thiên Sơn do công ty Tao Đàn và NXB Văn học ấn hành gây được chú ý với việc tái dựng bức tranh toàn cảnh về lịch sử hiện đại và những màn đối thoại, đấu trí cam go giữa các nhân vật lịch sử trong hoàn cảnh nước ta những năm mới giành được độc lập và bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Chạy trước tử thần

Cần gạt nước đã ở mức độ làm việc tối đa mà không xua được nước mưa ào ạt tuôn lên mặt kính.

Phát động sáng tác “Sống mãi với thời gian”

Phát động sáng tác “Sống mãi với thời gian”

Hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2030) và 85 năm Ngày Quốc khánh Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2030), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ phát động sáng tác tác phẩm văn học nghệ thuật “Sống mãi với thời gian” giai đoạn 2026-2030.

Những cái nhìn rộn ràng trong trẻo

Những cái nhìn rộn ràng trong trẻo

Trong một loạt triển lãm cuối năm đang rộn ràng lần lượt khai trương, thì một sự kiện đáng chú ý vừa được khai mạc sáng 23/11 ở Bảo tàng - Thư viện Bà Rịa-Vũng Tàu (Thành phố Hồ Chí Minh) là triển lãm chuyên đề: “Tổ quốc nhìn từ biển”.

Lễ khai mạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24.

Chờ sức bật của điện ảnh Việt

Có số phim tham gia nhiều nhất từ trước đến nay, Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 còn ghi nhận cuộc tranh tài cam go giữa các sản phẩm điện ảnh được đầu tư hoành tráng, doanh thu nổi bật.

Tác phẩm tại triển lãm. Ảnh từ facebook của họa sĩ.

Ký tự không gian Doãn Hoàng Kiên

Mấy chục năm, người nghệ sĩ đa tài Doãn Hoàng Kiên như luôn muốn đi tìm đa diện chính mình, luôn như mở ra, như cộng thêm, để cuối cùng, hoàn thiện hơn chỉ một con người nghệ thuật.

Ayun Pa ngày lũ

Là nước. Nhưng lũ về khiến bờ sông tan hoang, bãi bờ rách nát. Nhưng nước về, cỏ cây quên đi ngày nắng hạn, cần mẫn vá víu đôi bờ. Ngày tôi đến Ayun Pa (Gia Lai), thị xã nhỏ bên dòng sông Ba, một vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên và duyên hải, chênh vênh bên những khô cằn.

Ra mắt tập truyện về Trường Sơn

Ra mắt tập truyện về Trường Sơn

Sáng 21/11, tại Hà Nội, NXB Hội Nhà văn và Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển ra mắt tập truyện ngắn “Góc khuất Trường Sơn” của nhà văn Phạm Việt Long.

Nhà thơ Kevin Bowen và nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai trong cuộc ra mắt tập thơ "Khúc hát thành Cổ Loa" của ông tại Việt Nam. Ảnh: QUANG HƯNG

Khôn nguôi những cuộc kiếm tìm

Chiến tranh ngày một lùi xa nhưng dư chấn của mất mát, hy sinh vẫn luôn day dứt, buốt đau trong tâm khảm những người ở lại, những người thuộc thế hệ sau.

Nụ cười hy vọng

Nụ cười hy vọng

“Nụ cười hoa hướng dương” (NXB Hội Nhà văn) của Đào Quốc Vịnh là một tiểu thuyết khiến người ta đọc mà thấy ấm lòng, thương người, và thấu hiểu sâu sắc hơn về thứ ánh sáng nhân văn vẫn le lói trong những thân phận bé nhỏ nhất.

Tiếp sức mầm non Văn khoa

Tại lễ gặp mặt, tri ân thầy cô nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 và Trao học bổng Văn khoa, học bổng Đinh Gia Khánh, học bổng Khúc Thị Hoa Phượng, Khoa Văn học (Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội) đã trao nhiều suất học bổng ý nghĩa dành cho sinh viên có thành tích nổi bật trong học tập, nghiên cứu và sáng tác.

Ảnh: SONG ANH

Một thời... áo vá

Những cơn gió se se đã gõ cửa hiên nhà, nhắc tôi rằng phải soạn sửa tủ áo quần cho con. Tôi lôi từng chồng áo len, áo khoác dày ra gấp gọn, xếp thành hàng ngay ngắn.

Bác Hồ đọc tấm bia Côn Sơn Tư Phúc Tự bi trong chuyến thăm chùa Côn Sơn (Hải Phòng) tháng 2/1965. Ảnh: Cục Du lịch quốc gia Việt Nam

Thắp sáng tinh thần Hồ Chí Minh về bảo tồn di sản

Chỉ cô đọng trong 6 điều, Sắc lệnh số 65 đã cho thấy tầm nhìn nhạy bén, thức thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong thời đại mới, hệ thống pháp luật về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa từng bước được hoàn thiện, trên cơ sở nối dài tinh thần của bản sắc lệnh lịch sử.