Nhà thơ Hải Như - Còn mãi những câu thơ giàu suy cảm

Sáng 20/12, tại Thành phố Hồ Chí Minh, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của nhà thơ Hải Như (1923- 2023), Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp gia đình nhà thơ tổ chức tọa đàm “Nhà thơ Hải Như-Một thế kỷ suy tư”.
Đại diện gia đình nhà thơ Hải Như tặng hoa cho Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh.
Đại diện gia đình nhà thơ Hải Như tặng hoa cho Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh.

Cùng với việc tuyển tập “Hải Như-Thơ và tiểu luận” (Nhà xuất bản Hội Nhà văn) vừa mới phát hành, buổi tọa đàm là dịp để giới cầm bút phương nam và thân nhân của cố nhà thơ Hải Như ôn lại những kỷ niệm và tôn vinh những cống hiến của ông đối với nền văn học nước nhà.

Nhà thơ Hải Như (1923-2017) có họ tên đầy đủ Vũ Như Hải, quê gốc ở làng Bái Dương thuộc huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định.

Trước năm 1945, nhà thơ Hải Như hoạt động truyền bá quốc ngữ tại Hà Nội. Tháng 12/1946, ông gia nhập quân đội. Sau khi theo học lớp báo chí Huỳnh Thúc Kháng, ông làm báo Vệ Quốc Quân và báo Cứu Quốc.

Ngày đất nước thống nhất, ông cùng gia đình chuyển vào Thành phố Hồ Chí Minh sinh sống.

Bìa tác phẩm "Hải Như- Thơ và tiểu luận" vừa được phát hành.

Bìa tác phẩm "Hải Như- Thơ và tiểu luận" vừa được phát hành.

Nhà thơ Hải Như được nhiều người biết đến với tư cách tác giả phần lời của hai ca khúc nổi tiếng là “Như hoa hướng dương” (nhạc Tô Vũ) và “Thành phố hoa phượng đỏ” (nhạc Lương Vĩnh).

Cả đời ông gắn bó thi ca và rất tự hào về sứ mệnh thi ca: “Đi trên đất nước hôm nay tôi không mang theo giấy thông hành/ Tôi chỉ với những bài thơ/ Giấy thông hành nhà thơ phải do chính nhà thơ tự cấp/ Vượt mọi thử thách thời gian/ Đi vào vĩnh viễn trái tim người”.

Viết nhiều đề tài, thể loại, nhưng giới văn chương và độc giả thường nhắc đến ông như nhà thơ sáng tác nhiều bài thơ hay về Hồ Chí Minh. Đây là mảng thơ nổi bật nhất trong sự nghiệp của ông.

Sinh thời, nhà thơ Hải Như quan niệm: “Tôi không làm báo về Hồ Chí Minh, không xưng tụng lãnh tụ mà thông qua nhân vật trong bài thơ của tôi người đọc rút ra được bài học hoặc liên hệ với mình, đó là chức năng của văn học. Làm thơ về đề tài Hồ Chí Minh, tôi mong muốn được gửi gắm, ký thác những điều suy nghĩ theo năm tháng, cuộc đời. Tôi viết về con người Hồ Chí Minh theo cảm nhận của riêng tôi và gửi gắm vào đó những nỗi niềm của mình chứ không chỉ minh họa cụ Hồ là lãnh tụ và công đức”.

Quang cảnh buổi tọa đàm.

Quang cảnh buổi tọa đàm.

Ngày 8/9/1969, hình tượng Bác Hồ lần đầu tiên xuất hiện trong thơ Hải Như qua bài thơ “Chúng cháu canh giấc Bác ngủ, Bác Hồ ơi”. Đồng chí Trường Chinh khi đọc được bài thơ này trên Báo Nhân Dân số ra ngày 20/9/1969, đã nhận xét: “Bài thơ “Bác ơi” của nhà thơ Tố Hữu sáng tác cùng thời điểm là bài thơ con khóc cha, còn bài thơ “Chúng cháu canh giấc Bác ngủ, Bác Hồ ơi” của Hải Như là bài thơ quần chúng khóc lãnh tụ”.

Từ bài thơ này, nhà thơ Hải đã miệt mài cho ra đời nhiều tác phẩm hay về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Những tập thơ quan trọng nhất của ông, như “Trái đất mai này còn lại tình yêu” (1985), “Bài thơ trên Bến Nhà Rồng” (1990), “ Thơ viết về Người” (2004) đều có những trang lấp lánh hình tượng Bác Hồ.

Theo nhà thơ Lê Thiếu Nhơn, nhà thơ Hải Như đã có nhiều trăn trở, để tìm ra con đường thi ca tiếp cận hình tượng Bác Hồ. Phong cách thơ Hải Như là dùng những câu ngắn để nói trực tiếp, không cần bóng bẩy: “Đứng trước khó khăn/ Bác Hồ dặn ta cười/ Và do đó mà ta biết khóc/ Khi nghĩ xấu/ Ta không còn đỏ mặt/ Ấy là khi ta bỏ mất ta rồi”.

Nhà văn Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu trong buổi tọa đàm.

Nhà văn Bích Ngân, Chủ tịch Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu trong buổi tọa đàm.

Nhà văn, dịch giả Tô Hoàng chia sẻ, hai đặc điểm nổi bật trong thơ ca của nhà thơ Hải Như đó là: tấm lòng trắc ẩn, vui buồn trước đời sống của đồng bào mình, trước vận nước. Và sự không giống ai của nhà thơ. Hai điều này chính là điểm tựa giúp nhà thơ khơi được mạch nguồn riêng, tìm được cảm hứng riêng khi đặt bút viết về Bác Hồ.

Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là câu chuyện thường xuyên xuất hiện trong thơ Hải Như, ở nhiều cung bậc khác nhau. Thông qua hình tượng Hồ Chí Minh, những câu thơ Hải Như réo gọi từng người Việt Nam gạn dục khơi trong để hướng về phía trước, để hướng về chính nghĩa: “Ta hãy tự trả lời ta - Bạn hỡi/ Khi ta vui/ Và cả lúc ta buồn/ Tâm hồn ta có trong sáng đẹp hơn/ Trước phút đi xa Bác Hồ căn dặn/ Không đáng sợ kẻ thù trước mặt/ Sợ nhất/ Kẻ thù ẩn náu trong ta”.

Thiết nghĩ, những bài thơ của nhà thơ Hải Như, đặc biệt là những bài thơ ca ngợi phẩm chất, đạo đức, tác phong của Bác Hồ vẫn còn nguyên tính thời sự, sức sống trong việc “ Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh” của thế hệ hôm nay và mai sau.

Có thể bạn quan tâm

Em bé gửi gắm điều ước lên Cây Hạnh phúc.

Lan tỏa yêu thương, sẻ chia từ “Cây Hạnh phúc” tại Ngày hội Việt Nam hạnh phúc 2025

Là một trong 13 không gian trải nghiệm của Ngày hội Việt Nam hạnh phúc 2025, khu vực “Cây Hạnh phúc-Nơi điều ước thành hiện thực” là điểm dừng chân đặc biệt thu hút đông đảo người dân và du khách. Không khí nơi đây như chậm lại, để mỗi người có thể dành khoảnh khắc suy ngẫm về điều khiến bản thân cảm thấy hạnh phúc.

Du khách thích thú xem "cá lóc bay" ở làng du lịch cộng đồng cồn Sơn.

Đặc sắc Lễ hội Văn hóa sông nước Cần Thơ và các sản phẩm du lịch đặc thù thu hút du khách

Sau sáp nhập, thành phố Cần Thơ mở ra không gian phát triển mới, với hệ sinh thái đa dạng và nét văn hóa độc đáo. Để phát triển du lịch, Cần Thơ tổ chức các lễ hội quy mô lớn đặc trưng vùng sông nước; chủ động liên kết các doanh nghiệp, đơn vị lữ hành, điểm du lịch… phát triển các sản phẩm mới, đặc thù nhằm thu hút du khách.

Một chương trình biểu diễn nghệ thuật quy mô tại Sa Pa. (Ảnh LỮ MAI)

Điểm đến vùng cao và nghệ thuật thực cảnh

Sa Pa (Lào Cai) vừa biểu diễn thành công hai chương trình nghệ thuật thực cảnh quy mô lớn với sự tham gia của đông đảo nhân dân các dân tộc cùng diễn viên chuyên nghiệp, bồi đắp thêm hệ sinh thái du lịch văn hóa cộng đồng ở vùng cao.

Các bạn trẻ hào hứng xem phim "Tổ quốc trong tim: The concert film"

Lan tỏa mạnh mẽ tinh thần yêu nước trong các thế hệ

Tổ quốc trong tim: The Concert Film" đã chính thức phát hành rộng rãi, tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với công chúng. Tác phẩm điện ảnh âm nhạc này chinh phục khán giả không chỉ bằng chất lượng nghệ thuật, mà còn bằng khả năng truyền tải cảm xúc thiêng liêng về Tổ quốc, khơi dậy sâu sắc niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Liên hoan phim Nhật Bản tại Việt Nam 2025

Theo thông tin từ Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản (The Japan Foundation) tại Việt Nam, Liên hoan phim Nhật Bản 2025 sẽ diễn ra từ ngày 12/12/2025 đến 25/1/2026 tại Hà Nội, Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Bìa tác phẩm "Huyền thoại thổ thần".

"Huyền thoại thổ thần" - dấu ấn mới của văn học fantasy Việt Nam

Công ty Cổ phần Sách điện tử Waka phối hợp Appota vừa giới thiệu tới bạn đọc tiểu thuyết "Huyền thoại thổ thần" của tác giả Nguyễn Thái Duy. Đây là một trong những dự án fantasy hiếm hoi của văn học Việt được xây dựng như một "vũ trụ" độc lập, kết hợp thần thoại, thổ dân và công nghệ ở quy mô lớn.

Tọa đàm góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, củng cố quan hệ hợp tác Việt-Pháp, đồng thời khẳng định tiềm năng phát triển mạnh mẽ của điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thúc đẩy hợp tác và đầu tư điện ảnh Việt Nam-Pháp

Tại tọa đàm “Điện ảnh Việt Nam và Pháp: Tiềm năng và cơ hội hợp tác” ở Paris ngày 4/12, các nhà quản lý điện ảnh cũng như nhà sản xuất và nghệ sĩ hai nước đã trao đổi về chiến lược phát triển và hội nhập quốc tế của điện ảnh Việt Nam trong bối cảnh mới và triển vọng hợp tác để phục vụ công chúng, đi tranh giải quốc tế.

Các đại biểu tham quan triển lãm.

Kỷ niệm 65 năm ngoại giao Việt Nam-Cuba: Khai mạc triển lãm “Nghĩa tình thủy chung”

Triển lãm “Nghĩa tình thủy chung” kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba là sự kiện ý nghĩa, là lời tri ân sâu sắc dành cho mối quan hệ lịch sử giữa hai dân tộc, mối quan hệ đã được hun đúc qua nhiều thế hệ và luôn được gìn giữ như một báu vật vô giá, trở thành tấm gương sáng cho tình đoàn kết quốc tế.

Cảnh trong phim "Nhà hai chủ". (Ảnh: Galaxy Studio)

Phim “Nhà hai chủ” dự kiến ra rạp ngày 26/12

“Nhà hai chủ” là bộ phim do bộ đôi đạo diễn Trần Duy Linh và Phạm Trung Hiếu thực hiện, dựa trên quan niệm dân gian về xây nhà, đã chính thức ra mắt trailer và dự kiến ra rạp vào ngày 26/12 tới.

Tượng voi đá được phụng thờ trong Đền A Sào.

Theo dấu voi chiến về “Đệ nhị sinh từ A Sào”

Lưu giữ dấu tích về thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn, khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Đình, Đền, Bến Tượng A Sào còn gắn với câu chuyện cảm động về chú voi chiến trung nghĩa và câu ca truyền tụng “Đệ nhất sinh từ Kiếp Bạc-Đệ nhị sinh từ A Sào”.

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội phát động Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời năm 2024. (Ảnh: QUỲNH NGUYỄN)

Thủ đô Hà Nội được UNESCO công nhận là thành viên “Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu”

Sau quá trình xét duyệt hồ sơ với nhiều tiêu chí rất cao, ngày 4/12, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đã chính thức công bố 72 thành phố của 46 quốc gia được công nhận là thành viên Mạng lưới các Thành phố học tập toàn cầu của UNESCO, trong đó có Thủ đô Hà Nội của Việt Nam.