Tuy nhiên, đi cùng cơ hội là hàng loạt thách thức về an ninh, pháp lý, nguồn nhân lực, đòi hỏi hệ thống ngân hàng Việt Nam phải có tầm nhìn dài hạn và giải pháp đồng bộ.
Bám sát định hướng của Đảng, Chính phủ, ngành ngân hàng đã thể hiện vai trò tiên phong trong chuyển đổi số. Từ rất sớm, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành các quyết định liên quan đến phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; đồng thời, liên tục cập nhật các chương trình hành động để đáp ứng yêu cầu mới, khuyến khích các đơn vị trong ngành, các tổ chức tín dụng ứng dụng công nghệ tiên tiến như AI, Big Data, Blockchain… vào quản trị, vận hành, cung cấp sản phẩm dịch vụ và truyền thông chính sách.
"Trợ thủ" đắc lực
Hiện nay, nhiều ngân hàng tại Việt Nam đã triển khai ứng dụng AI ở các cấp độ khác nhau; áp dụng trong chăm sóc khách hàng, phân tích hành vi giao dịch, phát hiện gian lận, chấm điểm tín dụng và phát triển sản phẩm, dịch vụ số. Một số công cụ AI nổi bật trên thế giới như OpenAI cũng được đưa vào vận hành thử nghiệm. Đáng chú ý, tại Agribank, AI còn trở thành công cụ hữu ích để nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách, đưa sản phẩm dịch vụ đến gần hơn với người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng xa. “Không chỉ rút ngắn khoảng cách công nghệ, AI còn giúp củng cố niềm tin, phổ cập kỹ năng số và mở rộng cơ hội tiếp cận tài chính cho mọi đối tượng khách hàng, góp phần thúc đẩy tài chính toàn diện và chuyển đổi số trong ngành ngân hàng”, Trưởng ban Ngân hàng số Agribank Nguyễn Khắc Trung nhận định.
Cũng theo ông Trung, việc đưa AI vào hoạt động truyền thông được xem như giải pháp giúp nâng cao chất lượng phục vụ, đồng thời bảo đảm các thông điệp chính sách, sản phẩm, dịch vụ được chuyển tải nhanh chóng, chính xác và gần gũi hơn đến người dân. Hệ thống AI cho phép tư vấn, giải đáp, hỗ trợ khách hàng suốt 24 giờ mỗi ngày, ở mọi nơi, với khả năng tùy biến linh hoạt, thích ứng tốt với ngôn ngữ và văn hóa vùng miền. Đồng thời, thông qua các công cụ “social listening”, ngân hàng có thể giám sát, phát hiện sớm những tín hiệu bất thường, từ đó nhanh chóng phân tích nguyên nhân, đánh giá mức độ ảnh hưởng và đề ra giải pháp phản ứng kịp thời. Khả năng phân tích sâu và đưa ra gợi ý ứng phó của AI giúp ngân hàng chủ động hơn, giảm thiểu rủi ro trong quản lý thông tin.
Ngoài ra, báo cáo của Deloitte cũng cho thấy, các ngân hàng đầu tư hàng đầu thế giới có thể cải thiện hiệu suất kinh doanh từ 27-35% nhờ ứng dụng AI, với doanh thu trên mỗi nhân viên dự kiến tăng thêm đến 3,5 triệu USD vào năm 2026. Tại Việt Nam, nhiều ngân hàng đã tiên phong triển khai các ứng dụng AI như chatbot, eKYC, phân tích dữ liệu dự đoán hành vi khách hàng, phát hiện gian lận, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả phục vụ. Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đánh giá, AI không còn là công cụ mà đã trở thành một động lực cốt lõi định hình lại mọi ngành nghề. Với ngành ngân hàng, sự bùng nổ của AI đang mở ra cơ hội đột phá trong nhiều mảng hoạt động, trong đó có truyền thông chính sách và phát triển dịch vụ, sản phẩm. Việc ứng dụng AI không chỉ giúp tăng hiệu suất công việc, giảm chi phí, tiết kiệm thời gian mà còn góp phần tăng cường an toàn hệ thống tài chính.
Tầm nhìn dài hạn
Tuy nhiên, AI không phải “chiếc đũa thần” có thể giải quyết mọi vấn đề. Dù cơ hội rất lớn, việc ứng dụng AI trong ngân hàng vẫn đối mặt nhiều rào cản, trong đó lớn nhất hiện nay là bảo mật và an toàn dữ liệu cá nhân. Trưởng phòng Quản lý chính sách và chuyển đổi số, Cục Công nghệ thông tin (Ngân hàng Nhà nước) Hoàng Minh Tiến cho biết, trong bối cảnh các ngân hàng đẩy mạnh ứng dụng AI, yêu cầu quan trọng đặt ra là phải bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Trên thế giới, nhiều quốc gia đã ban hành những quy định nghiêm ngặt. Tại Mỹ, Tổng thống đã ký sắc lệnh điều chỉnh các vấn đề liên quan đến AI, trong khi Liên minh châu Âu đã thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo vào năm 2024. Việt Nam cũng đang đi theo xu hướng này khi Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về AI, Quốc hội thông qua nhiều đạo luật có liên quan trực tiếp đến chính sách AI. Nổi bật là Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025, bổ sung các quy định quan trọng về bảo vệ dữ liệu khi xử lý trong môi trường trí tuệ nhân tạo. Cùng với đó, Luật Công nghiệp công nghệ số 2025 cũng dành hẳn một chương quy định rõ nguyên tắc ứng dụng AI. “Đây được coi là hành lang pháp lý nền tảng, định hướng các tổ chức, doanh nghiệp trong quá trình đưa AI vào hoạt động thực tiễn. Tuy nhiên, để tránh rủi ro tiềm ẩn, việc sử dụng AI cần có hướng dẫn cụ thể và sự kiểm soát chặt chẽ”, ông Tiến nhấn mạnh.
Tiến sĩ Nguyễn Quốc Hùng cũng cho rằng, cần ưu tiên nguồn lực đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, có khả năng mở rộng và bảo mật cao làm nền tảng vững chắc cho việc triển khai các ứng dụng AI phức tạp, bảo đảm dữ liệu luôn được bảo vệ an toàn. Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút và giữ chân đội ngũ chuyên gia về AI, khoa học dữ liệu và an ninh mạng; tiếp tục triển khai các chương trình đào tạo để nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho toàn thể cán bộ, nhân viên.
Đồng quan điểm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Mạnh Hùng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Ngân hàng (Học viện Ngân hàng) cũng nhấn mạnh việc tái đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Theo đó, đào tạo và tái đào tạo được xác định là vấn đề then chốt. Các ngân hàng Việt Nam cần học hỏi kinh nghiệm quốc tế, thiết kế lộ trình riêng phù hợp thực tiễn trong nước để xây dựng đội ngũ nhân sự có năng lực số toàn diện.
