Những khó khăn còn hiện hữu
Dù là địa phương có điều kiện tự nhiên thuận lợi trong vùng Tây Nguyên và Nam Trung Bộ, nhưng Lâm Đồng vẫn đối mặt với thách thức về cấp nước sinh hoạt ở một số khu vực nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa và các xã đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, một bộ phận người dân vẫn phải sử dụng nguồn nước dẫn từ núi, chưa qua xử lý, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn vệ sinh.
Ông Ngô Minh Trang, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi và Tài nguyên nước, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng cho biết thực tế này đòi hỏi giải pháp căn cơ: “Tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch đạt chuẩn ở Lâm Đồng vẫn còn thấp. Ở nhiều vùng địa hình phức tạp, người dân dùng nước tự chảy từ núi, không thể bảo đảm chất lượng. Vì vậy, với mục tiêu tỉnh đặt ra trong nhiệm kỳ mới: đưa tỷ lệ số hộ dân số nông thôn được sử dụng nước sạch đạt 65% và 99% được sử dụng nước hợp vệ sinh. Chúng tôi xác định phải ưu tiên đầu tư các công trình cấp nước tập trung, hoàn thiện hạ tầng và nâng cao năng lực quản lý vận hành”.
Ông Trang nhấn mạnh thêm: Đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm đáp ứng mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh, việc nâng cấp hệ thống cấp nước sinh hoạt không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật mà còn gắn với phát triển bền vững, bảo đảm công bằng trong tiếp cận dịch vụ cơ bản, nâng cao sức khỏe và chất lượng sống của người dân.
Hoàn thành tiêu chí thủy lợi, nền tảng quan trọng cho mục tiêu nước sạch
Trong giai đoạn 2021-2025, tiêu chí thủy lợi và phòng chống thiên tai, một tiêu chí hạ tầng then chốt của Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới đã được các tỉnh Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông (trước sáp nhập vùng) triển khai đồng bộ, mang lại kết quả nổi bật.
Trước sáp nhập, tỉnh Lâm Đồng (cũ) đạt 106/106 xã đạt tiêu chí thủy lợi và phòng chống thiên tai, tỷ lệ 100%, thể hiện sự đầu tư nghiêm túc và hiệu quả. Hệ thống hồ, đập, kênh mương được duy tu thường xuyên, đảm bảo cung cấp nước tưới cho sản xuất nông nghiệp và góp phần giữ ổn định sinh kế cho người dân. Công tác phòng chống thiên tai cũng được chuẩn hóa với đầy đủ kế hoạch phòng ngừa, ứng phó và khắc phục. Trong giai đoạn 2021-2025: Bình Thuận (cũ): 89/93 xã, đạt 95,7%, còn khó khăn do khô hạn kéo dài; Đắk Nông (cũ): 60/60 xã đạt 100%.
Tổng cộng 255/259 xã, tương đương 98,4%, đạt tiêu chí thủy lợi. Đây là mức hoàn thành rất cao, tạo nền tảng quan trọng cho việc nâng cấp tiêu chí nước sạch trong giai đoạn mới.
Quyết tâm đưa nước sạch đến từng hộ dân
Với những kết quả đạt được về: Hạ tầng thủy lợi được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu tưới và phục vụ sản xuất nông nghiệp; Tỷ lệ xã đạt tiêu chí thủy lợi ở mức cao, Lâm Đồng và Đắk Nông đạt tuyệt đối 100%; Công tác phòng chống thiên tai được triển khai nghiêm túc, kế hoạch ứng phó được xây dựng đầy đủ; Nguồn nước phục vụ sản xuất được đảm bảo, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.
Sau sáp nhập, tỉnh Lâm Đồng cũng đã nhận diện những khó khăn như: một số địa phương, đặc biệt là Bình Thuận, còn thiếu nước, hạ tầng chưa đồng bộ; một số công trình thủy lợi xuống cấp, thiếu vốn sửa chữa định kỳ; công nghệ quản lý thủy lợi chưa được áp dụng đồng đều.
Đồng thời, nguyên nhân cũng được chỉ ra như: điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, biến đổi khí hậu làm gia tăng hạn hán; nguồn vốn hạn chế trong một số giai đoạn; Khả năng quản lý và vận hành ở một số cơ sở còn yếu
Dựa trên nền tảng giai đoạn 2021-2025, tỉnh Lâm Đồng đóng vai trò trung tâm vùng đang đề ra nhiều chỉ tiêu quan trọng cho giai đoạn 2026-2030, tập trung vào duy trì chuẩn, nâng cấp công trình và đảm bảo bền vững với một số chỉ tiêu chủ yếu: 100% xã đã đạt tiêu chí thủy lợi tiếp tục duy trì chuẩn đến 2030; ít nhất 90% công trình thủy lợi được duy tu, nâng cấp định kỳ; 100% hồ đập, kênh mương được kiểm định an toàn hằng năm; 95% diện tích đất nông nghiệp chủ động về nước tưới; 70% kênh mương nội đồng được kiên cố hóa; 100% xã có kế hoạch phòng chống thiên tai được cập nhật hàng năm. Các xã nông thôn mới kiểu mẫu đạt 30-40% mô hình quản lý thủy lợi thông minh, ứng dụng tưới tiết kiệm và giám sát tự động.
Những mục tiêu này không chỉ giúp đảm bảo an ninh nguồn nước cho sản xuất mà còn tăng khả năng cung cấp nước sinh hoạt an toàn, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Theo ông Ngô Minh Trang, để đạt mục tiêu nước sạch theo chuẩn, Lâm Đồng sẽ tập trung vào ba nhóm giải pháp: đầu tư mới và nâng cấp hệ thống cấp nước tập trung ở các xã vùng sâu, vùng xa, ưu tiên nơi tỷ lệ dân tiếp cận nước sạch còn thấp; kiểm soát chặt chất lượng nước, tăng cường quan trắc, bảo đảm tất cả nguồn nước cấp đều đạt chuẩn an toàn; nâng cao năng lực quản lý vận hành, giao cộng đồng, hợp tác xã hoặc đơn vị chuyên nghiệp phụ trách để đảm bảo công trình hoạt động bền vững.
Ông Trang khẳng định: "Mục tiêu nước sạch không chỉ là chỉ tiêu của ngành nông nghiệp, mà là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Chúng tôi sẽ làm quyết liệt, bảo đảm mọi người dân đều được tiếp cận nguồn nước an toàn, bền vững".
