Mục tiêu của các trung tâm tài chính là chuyển hóa nguồn vốn từ các nhà đầu tư thành động lực cho tăng trưởng kinh tế-xã hội thông qua các thị trường tài chính. Song, trước những thách thức toàn cầu, nhiều phân khúc thị trường tài chính chuyên biệt đã hình thành và định hình một xu thế đầu tư gắn với các giá trị bền vững. Đây chính là “cơ hội vàng” để Đà Nẵng với tinh thần đổi mới sáng tạo mạnh mẽ có thể định vị một thương hiệu độc đáo trên bản đồ tài chính quốc tế.
Tạo “đất” để “dụng võ”
Trong quá trình xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại Đà Nẵng, việc kiến tạo các dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ, thị trường tài chính và sản phẩm ưu tiên chính là “đòn bẩy” chiến lược.
Qua đó hình thành một kênh dẫn vốn “huyết mạch” hiệu quả, không chỉ phục vụ cho sự phát triển của riêng thành phố mà còn tạo dòng vốn cho nền kinh tế Việt Nam.
Đây vừa là mục tiêu, vừa là nhiệm vụ của thành phố nhằm bảo đảm tác động trực tiếp và tích cực của Trung tâm tài chính quốc tế đến sự phát triển kinh tế-xã hội trước mắt và lâu dài.
Nghị quyết số 29-NQ/TU của Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng về xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam tại thành phố Đà Nẵng đã xác định sẽ trở thành trung tâm đổi mới, xanh và đầu tư bền vững cho khu vực châu Á-Thái Bình Dương; trung tâm khu vực về tài trợ và phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, khởi nghiệp; trung tâm thanh toán số và đổi mới sáng tạo dựa trên công nghệ trong lĩnh vực tài chính.
Theo Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc, trong mô hình “một trung tâm hai điểm đến” của Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, Đà Nẵng với những lợi thế về vị trí địa kinh tế và vai trò chuyên biệt sẽ là “cánh tay nối dài” linh hoạt và giàu sáng tạo, bám vào các ngành thương mại, công nghiệp và tập trung vào các thị trường tài chính ngách. Cách định vị này sẽ giúp Việt Nam vận hành một Trung tâm tài chính quốc tế đa trung tâm với tinh thần cốt lõi là để phân vai, cộng hưởng và không sao chép nhằm tránh cạnh tranh.
Tại Diễn đàn Tài chính Việt Nam năm 2025, nhiều chuyên gia và nhà đầu tư đã chỉ ra một xu thế rõ nét đó là, các trung tâm tài chính mới không cạnh tranh bằng quy mô, mà bằng sự chuyên biệt, tập trung xây dựng các lợi thế cạnh tranh cụ thể để phục vụ những phân khúc “nhỏ nhưng có võ” của thị trường tài chính.
Các báo cáo tài chính tại diễn đàn cho thấy, trong bối cảnh hệ thống tài chính toàn cầu đang định hình lại, nhu cầu phát triển các trung tâm tài chính mới khác biệt với những trung tâm tài chính truyền thống đang tăng cao. Đó là những trung tâm tài chính tập trung vào các phân khúc thị trường tài chính đặc thù như: tài chính xanh, tài chính số, tài chính bao trùm, tài chính Hồi giáo,...
Đây chính là “thời điểm vàng” để Đà Nẵng tập trung vào các lĩnh vực chuyên biệt như: tài chính xanh, tài chính số, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp vừa và nhỏ,… trong xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế; qua đó, phát huy lợi thế cạnh tranh dựa trên công nghệ và đổi mới sáng tạo, định vị một thương hiệu độc đáo trên bản đồ tài chính quốc tế.
“Bắt mạch” xu thế tài chính xanh
Tại phiên chuyên đề Tài chính xanh và phát triển bền vững của Diễn đàn Tài chính Việt Nam 2025, các chuyên gia và nhà đầu tư đều có chung nhận định rằng, xanh hóa các trung tâm tài chính quốc tế không phải là một trào lưu nhất thời, mà là một nhu cầu cấp thiết đã được chứng minh bởi các trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu trên thế giới.
Các dòng vốn ESG (môi trường, xã hội và quản trị), trái phiếu xanh và quỹ đầu tư bền vững đang bùng nổ, tạo ra một làn sóng đầu tư mạnh mẽ trên toàn cầu. Nhìn chung, thế giới đang có nhu cầu lớn về những “địa chỉ” mới để triển khai các dòng vốn này.
Thực tiễn tại Singapore - trung tâm tài chính xanh hàng đầu châu Á cho thấy, chính quyền đã chủ động phát hành trái phiếu xanh để tài trợ hạ tầng, nhờ đó không chỉ huy động được nguồn vốn giá rẻ, mà còn tạo ra lãi suất tham chiếu, giúp khu vực tư nhân mạnh dạn tham gia.
Còn tại Astana (Kazakhstan), dù là một trung tâm non trẻ, nhưng đã vươn lên dẫn đầu về chỉ số tài chính xanh ở Trung Á bằng cách xây dựng một trung tâm tài chính xanh để thẩm định và chứng nhận các dự án, bảo đảm uy tín quốc tế.
Qua đó cho thấy, một trung tâm tài chính quốc tế có thể tạo được dấu ấn toàn cầu nếu biết chuyên sâu vào các không gian phát triển bền vững và có tính chuyên biệt.
Theo Tiến sĩ Trần Long - Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), các chính sách quan trọng như: Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; Nghị định số 119/2025/NĐ-CP của Chính phủ; Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội đã đánh dấu nhiều bước tiến quan trọng về thể chế, chính sách cho các dự án xanh, thị trường carbon nội địa. Những chính sách này không chỉ cung cấp cơ sở pháp lý rõ ràng, mà còn tạo động lực mạnh mẽ, giúp thị trường định hình vai trò của các trung tâm tài chính xanh.
Tiến sĩ Trần Long cho biết: “Việc phát triển thị trường vốn xanh tại Đà Nẵng cần được xem là một bước đi chiến lược, có mục tiêu và kế hoạch hành động cụ thể. Để thực sự trở thành một trung tâm tài chính xanh, Đà Nẵng cần quyết liệt thực hiện các ưu tiên và kế hoạch đã đề ra”.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Tùng Lâm - Tổng Biên tập Tạp chí Khoa học Kinh tế (Đại học Đà Nẵng), khó khăn lớn nhất của Đà Nẵng là hành lang pháp lý trong nước còn thiếu đồng bộ, chưa có chuẩn mực rõ ràng cho trái phiếu xanh, tín chỉ carbon hay công bố ESG. Nếu không khắc phục, nguy cơ tẩy xanh (greenwashing) sẽ làm suy giảm niềm tin nhà đầu tư.
Mặt khác, khi thị trường carbon trong nước chính thức vận hành thử nghiệm theo Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam, Đà Nẵng có thể khẳng định vị thế trung tâm tài chính xanh của khu vực thông qua “cánh cửa” thị trường tín chỉ carbon.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Tùng Lâm cho rằng: “Nếu Đà Nẵng đi trước với một sàn giao dịch thí điểm, thành phố sẽ có lợi thế cạnh tranh vượt trội. Điều quan trọng nhất là xây dựng cơ chế đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) minh bạch, để mỗi tín chỉ phát hành đều được công nhận quốc tế, tránh tình trạng tín chỉ kém chất lượng”.
Theo Ông Juhern Kim - Trưởng Đại diện quốc gia Viện tăng trưởng xanh toàn cầu (GGGI) tại Việt Nam, việc phát triển trung tâm tài chính xanh tại Đà Nẵng không còn là một sự lựa chọn, mà là một xu hướng tất yếu.
“Để xây dựng trung tâm tài chính xanh, thành phố cần phải có tài chính xanh. Để tài chính có thể xanh, thành phố cần phải có các dự án xanh”, ông Juhern Kim cho biết thêm.
“Dòng chảy” tài chính hiện đại
Ban Chỉ đạo Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam đã xác định, Trung tâm tài chính quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh và thành phố Đà Nẵng là bước đột phá để thu hút nguồn lực tài chính trung và dài hạn, tạo nền tảng cho tăng trưởng kinh tế–xã hội của Việt Nam trong giai đoạn mới.
Bên cạnh tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa, các tổ chức và cá nhân không cư trú (như dịch vụ tài chính offshore), các hoạt động thương mại xuyên biên giới gắn với khu thương mại tự do, khu công nghệ cao, khu kinh tế mở, khu công nghiệp… cũng chính là một trong những trọng tâm để thành phố giải quyết những hạn chế của hệ thống tài chính truyền thống, hướng đến phát triển nhanh và bền vững.
Hiện nay, doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam nhưng thường gặp khó khăn khi tiếp cận vốn. Các ngân hàng thương mại truyền thống thường có xu hướng ưu tiên khách hàng là các doanh nghiệp lớn và uy tín. Điều này khiến chỉ khoảng 30-35% doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam tiếp cận được vốn vay, chủ yếu do gặp rào cản về tài sản thế chấp đảm bảo.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Tùng Lâm, các công ty start-up công nghệ thậm chí còn ít tài sản hữu hình hơn, rủi ro cao hơn, nên càng khó vay vốn. Do đó, định hướng xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế như một vườn ươm tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cũng như các start-up của Đà Nẵng vì vậy mang nhiều ý nghĩa thực tiễn. Nếu Đà Nẵng xây dựng được hệ sinh thái tài chính thương mại, gồm tín dụng xuất nhập khẩu, tài trợ chuỗi cung ứng, nền tảng cho vay ngang hàng, thành phố sẽ có lợi thế cạnh tranh độc đáo.
Tiến sĩ Jochen Biedermann - Giám đốc điều hành Liên minh các Trung tâm tài chính quốc tế cho rằng: “Sáng kiến xây dựng trung tâm tài chính của Việt Nam sẽ phát huy sức mạnh lớn nhất khi được kết nối chặt chẽ với quốc tế”.
Có thể thấy rằng, khu thương mại tự do, khu công nghệ cao, khu kinh tế mở,... không chỉ đơn thuần là cửa ngõ để thu hút đầu tư, mà còn là mắt xích chiến lược giúp Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng tích hợp sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Điều này giúp thành phố không chỉ thu hút các dòng vốn mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo ra một hệ sinh thái tài chính sôi động và mang tầm vóc quốc tế.
Theo Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc, danh mục sản phẩm và dịch vụ tài chính cho Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng cần đặc biệt chú ý đến bốn trọng tâm gồm: tài chính hàng hải, logistics và bảo hiểm; giao dịch hàng hóa phái sinh gắn với nông, thủy sản, khoáng sản miền trung-Tây Nguyên, phục vụ các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất và kết nối thanh toán quốc tế; tài chính bền vững; dịch vụ tài chính xuyên biên giới cho hành lang kinh tế Đông Tây. Bốn trọng tâm này không chỉ có ý nghĩa kinh tế sâu sắc đối với Đà Nẵng, mà còn bổ trợ lẫn nhau để tạo nên một dòng chảy liên kết chặt chẽ. Đây chính là cốt lõi để hình thành và phát triển Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng.
