Phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng nghèo, vùng khó khăn

Trong hành trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, công tác giáo dục nghề nghiệp và tạo việc làm đã trở thành "mũi nhọn" quan trọng, giúp hàng chục nghìn hộ nghèo, cận nghèo vươn lên thoát nghèo. Việc chú trọng "trao cần câu thay vì cho cá" mang lại hiệu quả bền vững và tính tự chủ cao cho người nghèo.

Đào tạo nghề ở Thanh Hóa, góp phần giảm hộ nghèo, phát triển kinh tế.
Đào tạo nghề ở Thanh Hóa, góp phần giảm hộ nghèo, phát triển kinh tế.

Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã đánh dấu bước quan trọng khi đưa nội dung đào tạo nghề và giải quyết việc làm thành một dự án riêng. Đây là một thay đổi trong cách tiếp cận giảm nghèo, thay vì chỉ hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt hay hiện vật, chương trình tập trung nâng cao năng lực, kỹ năng cho người lao động nghèo, giúp họ tự tạo việc làm và có thu nhập bền vững.

Theo báo cáo của Chương trình, đã có 146 cơ sở giáo dục nghề nghiệp được đầu tư về cơ sở vật chất và trang thiết bị; 131 bộ chuẩn giáo dục nghề nghiệp cùng 1.981 chương trình, giáo trình và học liệu được xây dựng, góp phần trực tiếp nâng cao chất lượng đào tạo. Đồng thời, 9.461 lượt nhà giáo và cán bộ quản lý cũng được bồi dưỡng, nâng cao năng lực chuyên môn. Tại nhiều địa phương, các lớp đào tạo nghề gắn với sinh kế thực tế như trồng trọt, chăn nuôi, may mặc hay chế biến nông sản... đã giúp hàng nghìn hộ nghèo tăng thu nhập, ổn định cuộc sống và tự tin vươn lên.

Tại Thanh Hóa, hành trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 không chỉ dừng lại ở những chính sách hỗ trợ cơ bản, mà còn mang đến một “luồng sinh khí mới” cho đời sống người dân nông thôn thông qua việc phát triển giáo dục nghề nghiệp và tạo việc làm lâu dài. Nhiều câu chuyện đổi đời từ dạy nghề đã được ghi nhận. Anh Thao Văn Tông, người dân tộc Thái ở bản Pá Hộc (xã Nhi Sơn), từ hộ nghèo quanh năm bám nương lúa, đồi ngô, nhưng nhờ được học cách chăn nuôi bò và mạnh dạn vay vốn Ngân hàng Chính sách xã hội, giờ đây kinh tế gia đình ổn định, trở thành hộ khá của bản.

Theo thống kê, các xã đã mở 97 lớp với 2.557 học viên tham gia học nghề; các cơ sở đào tạo nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh thực hiện tuyển sinh cho 83.380 người; mở hơn 20 lớp đào tạo nghề trình độ sơ cấp và dưới 3 tháng cho trên 700 người lao động, tập trung chủ yếu vào các ngành, nghề như: đan lát thủ công; trồng trọt, chăn nuôi; nghiệp vụ du lịch gia đình; chế biến lâm sản; kỹ thuật chế biến món ăn. Tổ chức đào tạo bồi dưỡng nhà giáo, người dạy nghề và kỹ năng mềm cho cán bộ, nhà giáo giáo dục nghề nghiệp làm công tác tư vấn hướng nghiệp cho 320 người; 11 lớp tập huấn kiến thức kỹ năng khởi nghiệp cho 660 học sinh, sinh viên; 10 hội nghị tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ làm công tác tuyên truyền chính sách pháp luật về giáo dục nghề nghiệp cho 600 người; 7 ngày hội tư vấn, hướng nghiệp cho hơn 2.100 học sinh, sinh viên.

Đào tạo nghề gắn với đặc thù thế mạnh địa phương là chìa khóa giảm nghèo bền vững và cũng là điểm sáng của Quảng Ngãi. Khi được học và thực hành đúng nghề, người dân không chỉ thành thạo kỹ năng mà còn biết kinh doanh, sáng tạo và phát triển du lịch từ chính sản vật quê hương. Tỉnh phấn đấu đến hết 2025, tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt hơn 65%, với 25,15% có bằng cấp, chứng chỉ, tập trung vào du lịch sinh thái và nông nghiệp bền vững. Tại các vùng miền núi, các lớp đào tạo nghề được mở ngay giữa đồng ruộng và vườn cây, giúp bà con thực hành trực tiếp từ chọn giống, chăm sóc, phòng bệnh đến thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm. Nhờ đó, nhiều hộ đã áp dụng hiệu quả kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản.

Còn ở những vùng có lợi thế phát triển du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng, bà con được tham gia các lớp đào tạo nghề thiết thực như nấu ăn, phục vụ du khách, hướng dẫn viên hay chế tác sản phẩm lưu niệm. Đầu năm 2025, 25 hộ nghèo ở xã Phước Giang được đào tạo kỹ thuật nấu ăn trong gần 3 tháng, học cách chế biến long nhãn trà, salad bưởi và tôm nướng. Kết quả, nhiều người mở quán ăn nhỏ như chị Nguyễn Thị Hồng Phan với quán cháo, từ khi tham gia lớp học kỹ thuật nấu ăn do xã tổ chức, chị đã thay đổi cách chế biến, biết kết hợp gia vị, giữ trọn dinh dưỡng, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, học được kỹ thuật nấu ăn bài bản nên món ngon hơn, khách quay lại nhiều hơn.

mo-hinh-vuon-cay-an-trai-giup-nguoi-dan-xa-mien-nui-son-tay-tinh-quang-ngai-thoat-ngheo.jpg
Mô hình vườn cây ăn trái giúp người dân xã miền núi Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi thoát nghèo.

Toàn tỉnh Nghệ An tổ chức đào tạo nghề cho 7.824/11.500 lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo, vừa mới thoát nghèo sinh sống trên địa bàn tỉnh; hỗ trợ thiết bị, phương tiện đào tạo các ngành nghề trọng điểm cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp; xây dựng, chỉnh sửa các bộ chương trình đào tạo các cấp, đã có 650 lượt nhà giáo, cán bộ quản lý được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực; hơn 90.000 người được tư vấn hỗ trợ đào tạo nghề. Cùng với đó, việc tổ chức các đoàn hướng nghiệp phục vụ gắn kết giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp cho học sinh; hội nghị tập huấn về công tác giáo dục nghề nghiệp cho cán bộ các cấp; cuộc thi tìm kiếm ý tưởng khởi nghiệp trong học sinh, sinh viên cấp trường; Ngày hội tư vấn tuyển sinh gắn với ký kết đào tạo; hỗ trợ nghiên cứu phát triển thiết bị đào tạo tự làm phục vụ đào tạo cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp…cũng được đẩy mạnh triển khai.

Việc triển khai dự án góp phần phát triển giáo dục nghề nghiệp cả về quy mô và chất lượng đào tạo, hỗ trợ đào tạo nghề cho người nghèo, người dân sinh sống trên địa bàn huyện nghèo, tạo điều kiện tìm kiếm việc làm, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, công tác đào tạo nghề cho người lao động còn gặp khó khăn do dịch chuyển người lao động ở địa phương đi làm việc tại các khu công nghiệp trong và ngoài tỉnh; dự án chỉ hỗ trợ đào tạo nghề cho người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, người lao động có thu nhập thấp, trong khi, người lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo phần lớn là người không có khả năng lao động hoặc quá độ tuổi lao động. Nhiều người lao động ở các địa bàn có đông hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo được hỗ trợ đào tạo nâng cao trình độ ngoại ngữ, kỹ năng nghề trước khi đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, góp phần tạo việc làm, nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững.

Bên cạnh đó, vẫn còn đó nhiều khó khăn, vướng mắc trong khi triển khai, như tại Thanh Hóa tỷ lệ giải ngân của tiểu dự án “Phát triển giáo dục nghề nghiệp vùng nghèo, vùng khó khăn” đạt thấp, chủ yếu do: Trung ương chưa quy định rõ tiêu chí xác định “người có thu nhập thấp”; Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên mặc dù đã được phân bổ vốn nhưng chưa được bổ sung là đối tượng thực hiện của Chương trình, nên chưa giải ngân được kinh phí hỗ trợ nâng cấp, sửa chữa cơ sở vật chất; mua sắm trang thiết bị. Lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo ở khu vực thành thị và các huyện đồng bằng, ven biển chủ yếu là đối tượng bảo trợ xã hội, ít có khả năng lao động, ít có nhu cầu đăng ký học nghề nên rất khó tổ chức các lớp dạy nghề; cơ sở vật chất, trang thiết bị, năng lực đội ngũ giáo viên tại các trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên ở nhiều xã chưa đáp ứng được nhu cầu.

Tuy nhiên, nhìn tổng thể từ những kết quả đã được, có thể thấy tín hiệu khả quan từ công tác giáo dục nghề nghiệp và việc làm đã chứng minh vai trò "chìa khóa vàng" trong giảm nghèo bền vững. Trong giai đoạn tới, cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, nâng cao chất lượng đào tạo, tăng cường kết nối với doanh nghiệp và đặc biệt là thay đổi nhận thức của người dân về vai trò của đào tạo nghề.

Có thể bạn quan tâm

Trung tâm huấn luyện Vùng 4 Hải quân tặng quà con ngư dân được đỡ đầu. (Ảnh CTV HQ)

Nơi neo đậu niềm tin

Vùng 4 Hải quân quản lý, bảo vệ vùng biển trải dài từ Cù Lao Xanh, Bình Định (cũ) đến mũi Ba Kiệm, Bình Thuận (cũ); trong đó có 21 đảo thuộc quần đảo Trường Sa. Với những việc làm thiết thực, nghĩa tình, cán bộ, chiến sĩ vùng đã tạo điểm tựa vững chắc để ngư dân yên tâm vươn khơi, bám biển.

Nuôi bò giúp nhiều hộ dân tăng thu nhập, thoát nghèo.

Nỗ lực giảm nghèo, tạo nền tảng phát triển bền vững

Tỉnh Quảng Trị xác định công tác quản lý, điều hành và tổ chức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, nhằm tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững, thu hẹp khoảng cách vùng miền và đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế - xã hội của tỉnh.

Lớp xóa mù chữ cho phụ nữ H'Mông ở bản Piêng Vai, xã Mỹ Lý có 11 học viên, duy trì đều đặn bốn buổi/tuần.

Xóa mù chữ cho phụ nữ H’Mông ở Piêng Vai

Tối mịt, tiếng bước chân rộn ràng vang lên trên con dốc nhỏ dẫn vào điểm trường ở bản Piêng Vai, xã biên giới Mỹ Lý, tỉnh Nghệ An. Sau một ngày bận rộn với công việc nương rẫy, chăm lo gia đình, chị em phụ nữ dân tộc H’Mông lại đến lớp học chữ...

Thành phố Đà Nẵng đã ban hành và thực hiện có hiệu quả nhiều chính sách nổi bật.

Đà Nẵng và những chính sách được lòng dân

Lắng nghe và đặt quyền lợi của người dân lên trên hết, trước hết, những năm qua, Hội đồng nhân dân thành phố Đà Nẵng đã ban hành nhiều quyết sách quan trọng đầy tính nhân văn, gần và sát với tâm tư, nguyện vọng của nhân dân.

Nơi "con chữ" nương tựa tình người.

Lớp nội trú đặc biệt ở Trà Linh: Nơi "con chữ" nương tựa tình người

Những trận lũ liên tiếp đã khiến điểm trường Tak Ngo - điểm trường cao nhất của xã vùng cao Trà Linh, thành phố Đà Nẵng bị sụt lún, nứt gãy. Không để gián đoạn việc học của 34 học sinh người dân tộc Xơ Đăng, nhà trường cùng địa phương đã ngay lập tức có giải pháp bằng tất cả trách nhiệm và tình yêu thương.

Điểm trường Tak Ngo - Trường tiểu học Ngọc Linh, xã Trà Linh, thành phố Đà Nẵng tan hoang sau những trận lũ cuối tháng 10/2025.

Lớp học đặc biệt ở Trà Linh

Những trận lũ liên tiếp đã khiến điểm trường Tak Ngo - điểm trường cao nhất của xã vùng cao Trà Linh, thành phố Đà Nẵng bị sụt lún, nứt gãy. Không để gián đoạn việc học tập của 34 học sinh người dân tộc Xơ Đăng, nhà trường cùng địa phương ngay lập tức có giải pháp bằng tất cả trách nhiệm và tình yêu thương.

Khu đất của gia đình ông Hồ Văn Chưn và ông Hồ Văn Lát hiến để xây dựng điểm trường Ba Viêng.

Lan tỏa nghĩa cử hiến đất xây trường học

Dù hoàn cảnh kinh tế còn khó khăn nhưng hai hộ dân người Vân Kiều là ông Hồ Văn Lát và ông Hồ Văn Chưn (thôn Ba Viêng, xã Lìa, tỉnh Quảng Trị) sẵn sàng chia sẻ phần đất sản xuất của gia đình để xây dựng điểm trường Ba Viêng thuộc Trường mầm non Thanh.

Ông Nguyễn Thanh Hải trong ca sản xuất.

Người cán bộ tận tụy với công việc

Tại Công ty Trách nhiệm hữu hạn Xây dựng-Thương mại và Sản xuất Nam Thành Ninh Thuận (xã Thuận Bắc, tỉnh Khánh Hòa), ông Nguyễn Thanh Hải, Quản đốc phân xưởng 4 và 5 là người rất tận tụy, cần mẫn với công việc. Ông luôn được đồng nghiệp quý mến, trân trọng vì có nhiều sáng kiến giúp đơn vị phát triển.

Thông qua chương trình “Học làm chiến sĩ công an” đã góp phần tạo chuyển biến tích cực về nhận thức và hành động cho học sinh trong việc chấp hành pháp luật, rèn luyện kỹ năng sống.

Vun đắp kỹ năng sống cho thế hệ trẻ

Trong bối cảnh thanh, thiếu niên đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ, như: vi phạm pháp luật, tệ nạn xã hội, tai nạn đuối nước, bạo lực học đường…, việc đưa giáo dục pháp luật và kỹ năng sống vào trường học không còn là lựa chọn mà đã trở thành nhu cầu cấp thiết.

Lúa là cây trồng chủ lực của tỉnh Quảng Trị được cấp 35 mã số vùng trồng.

Xây dựng mã số vùng trồng giúp nông sản vươn xa

Do yêu cầu truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn chất lượng ngày càng khắt khe, việc xây dựng và quản lý mã số vùng trồng đang trở thành yếu tố then chốt giúp nông sản Quảng Trị nâng cao giá trị và mở rộng thị trường. Đây cũng là bước chuyển trong tư duy sản xuất, hướng tới nền nông nghiệp xanh, bền vững và có trách nhiệm.

Chuẩn Đô đốc Nguyễn Đăng Tiến, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Vùng 3 Hải quân (người thứ tư từ trái qua) tuyên truyền biển đảo cho ngư dân.

Xây dựng vững chắc thế trận lòng dân trên biển

Xuyên suốt lịch sử dựng nước và giữ nước, biển đảo Tổ quốc không chỉ là không gian sinh tồn, mà còn là nơi lưu giữ những giá trị lịch sử vĩnh cửu của dân tộc ta. Nhận thức rõ vấn đề nêu trên, thời gian qua, cán bộ, chiến sĩ Vùng 3 Hải quân đã vận dụng những bài học lịch sử xây dựng vững chắc thế trận lòng dân trên biển.

Anh Nguyễn Hồng Bản (bên phải) và anh Nguyễn Trịnh Quốc Dũng nhận được nhiều giấy chứng nhận là thành viên tích cực hiến máu tình nguyện tại địa phương trong những năm qua.

Những điển hình hiến máu cứu người

Hơn chục năm qua, hình ảnh các chiến sĩ dân quân tự vệ (Ban Chỉ huy Quân sự xã Phước Hậu, tỉnh Khánh Hòa) hăng hái học tập, rèn luyện sẵn sàng chiến đấu và nhiệt tình hiến máu cứu người bệnh đã để lại nhiều ấn tượng đẹp trong lòng người dân nơi đây.

Lãnh đạo Trường đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh thăm hỏi, động viên các chiến sĩ Mùa hè xanh 2025 tại mặt trận Vĩnh Sơn.

Lan tỏa tinh thần cống hiến sức trẻ

Chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh năm 2025 của Trường đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh đã khép lại với nhiều thành tích nổi bật.

Nơi từng cột mốc trở thành minh chứng cho chủ quyền Tổ quốc và cho lời thề sắt son của người lính.

Kỳ 2: Những bước chân thầm lặng

Hơn 80km biên giới Việt-Lào qua rừng Trường Sơn, 32 cột mốc và 7 cọc dấu không chỉ xác định tọa độ, mà còn ghi dấu mồ hôi, ý chí người lính biên phòng. Từ những hành động thầm lặng ấy, “Ý Đảng-Lòng dân” kết tinh thành sức mạnh giữ phên dậu Tổ quốc.

Đại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Quốc Phòng kiểm tra khu vực biên giới A Lưới 4.

Kỳ 1: Biên giới - nơi tình đoàn kết bền chặt

Hơn 80km biên giới Việt – Lào qua rừng Trường Sơn, 32 cột mốc và 7 cọc dấu không chỉ xác định tọa độ, mà còn ghi dấu mồ hôi, ý chí người lính biên phòng. Từ những hành động thầm lặng ấy, “Ý Đảng – Lòng dân” kết tinh thành sức mạnh giữ phên dậu Tổ quốc.

Các rừng nguyên sinh có tiềm năng lớn trong thị trường tín chỉ carbon. Trong ảnh là một góc bán đảo Sơn Trà - một trong những cánh rừng nguyên sinh tại Đà Nẵng. (Ảnh: PHAN HẢI TÙNG LÂM)

Kỳ 2: Đòn bẩy để Trung tâm tài chính quốc tế cất cánh

Đà Nẵng đang đứng trước cơ hội lịch sử để kiến tạo một Trung tâm tài chính quốc tế nơi công nghệ, dòng vốn và trí tuệ hội tụ. Đây là việc hiện thực hóa một khát vọng lớn lao đã được ấp ủ từ lâu. Trung tâm tài chính quốc tế còn là kết quả khi chính sách Trung ương và khát vọng, tinh thần đổi mới sáng tạo của địa phương gặp nhau.

Hồ Lanh được chiến sĩ biên phòng hướng dẫn gấp chăn, gối trước khi về nội trú ở trường học mới.

Điểm tựa cho học sinh nghèo vùng biên giới

Trong những năm qua, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị đã đồng hành, hỗ trợ nhiều trẻ em có hoàn cảnh khó khăn ở miền núi, biên giới có thêm điều kiện để đến trường. Từ điểm tựa đó, nhiều học sinh đã bước vào các trường chuyên nghiệp để trở thành công dân có ích cho gia đình và xã hội sau này.

Thành phố Đà Nẵng về đêm nhìn từ phía biển. (Ảnh: PHAN HẢI TÙNG LÂM)

Kỳ 1: Bước đột phá khai mở Trung tâm tài chính quốc tế

Đà Nẵng đang đứng trước cơ hội lịch sử để kiến tạo một Trung tâm tài chính quốc tế nơi công nghệ, dòng vốn và trí tuệ hội tụ. Đây là việc hiện thực hóa một khát vọng lớn lao đã được ấp ủ từ lâu. Trung tâm tài chính quốc tế còn là kết quả khi chính sách Trung ương và khát vọng, tinh thần đổi mới sáng tạo của địa phương gặp nhau.

Ông Võ Văn Vũ kiểm tra khu vực đang nuôi 5.000 con chim cút để lấy trứng

Cựu chiến binh sáng tạo, vươn lên làm giàu

Năm 2002, Đại úy Võ Văn Vũ, Phó Đồn Biên phòng 424 (tỉnh Bình Thuận cũ) tròn 40 tuổi, nhận quyết định nghỉ hưu, hưởng chính sách bệnh binh 2/3. Trở về đời thường, ông đã tìm hướng khởi nghiệp, phát triển kinh tế gia đình và tạo việc làm, thu nhập ổn định cho nhiều người dân làng biển Phước Diêm (nay là xã Cà Ná, tỉnh Khánh Hòa).

Cán bộ Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị phát hiện cá thể rùa hộp trán vàng miền trung.

Giữ gìn “kho báu” rừng nguyên sinh ở nam Quảng Trị

Ban Quản lý rừng đặc dụng nam Quảng Trị quản lý hơn 66.100 ha rừng, trong đó phần lớn diện tích là rừng tự nhiên. Địa hình chủ yếu là đồi núi của dãy Trường Sơn hùng vĩ tạo nên bức tranh đa dạng, nơi các hệ sinh thái rừng tự nhiên và khe suối đan xen, duy trì và nuôi dưỡng hàng nghìn loài động thực vật đặc hữu và nguy cấp.