Lừa đảo trên không gian mạng với nhiều kịch bản tinh vi

Không lơ là, chủ quan trước tội phạm sử dụng công nghệ cao

Bộ Công an cho biết: Tình hình tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong 09 tháng đầu năm 2025 và Quý III năm 2025 đều đã được kéo giảm sâu. Tuy nhiên, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong Quý III năm 2025 phức tạp hơn, tuy giảm về số vụ nhưng chiếm tỷ lệ cao trong cơ cấu tội phạm....

Đại diện lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, thông báo về kết quả phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao 9 tháng năm 2025 và Quý III-2025
Đại diện lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an, thông báo về kết quả phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao 9 tháng năm 2025 và Quý III-2025

Lãnh đạo Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) tiếp tục khuyến cáo người dân: Cơ quan nhà nước không làm việc qua điện thoại. Mọi thông tin làm việc đều thông qua chính quyền địa phương, thông qua thông cáo báo chí, tuyên truyền bằng loa phường, xã hoặc các văn bản chính thống.

Thủ đoạn ngày càng tinh vi

Điểm đáng lưu ý và trên thực tế đã được các cơ quan báo chí các bộ, ngành chức năng thường xuyên tuyên truyền, cảnh báo đến người dân là việc tội phạm sử dụng công nghệ cao rất “bám sát” tình hình thời sự của đất nước để nghiên cứu, sáng tác các kịch bản tiếp cận, lừa đảo người dân. Thực tế cho thấy, nhiều người dân, dù đã đọc được các thông tin, vụ việc về lừa đảo trên mạng nhưng vẫn có thời điểm rơi vào “điểm mù” của cảnh giác cho nên bị lừa.

Gần đây nhất, khi nhiều địa phương trong cả nước đang tập trung triển khai mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, một số đối tượng đã ngay lập tức lợi dụng việc cập nhật thông tin hành chính để thực hiện các hành vi lừa đảo. Theo đó, có người dân đã nhận được cuộc gọi thông báo địa phương đang sáp nhập đơn vị hành chính, yêu cầu phải cung cấp thông tin cá nhân để cơ quan chức năng thực hiện “chuẩn hóa giấy tờ tùy thân”, “cập nhật địa chỉ thường trú mới” hoặc “xác thực lại dữ liệu căn cước công dân, sổ đỏ, bảo hiểm xã hội...”.

Sau đó, đối tượng yêu cầu người dân chuyển khoản lệ phí, cập nhật thông tin vào đường link để hoàn thiện thủ tục… Nếu người dân làm theo, tội phạm có thể chiếm đoạt tài sản hoặc sử dụng các thông tin có được để thực hiện các hành vi phạm tội khác, như: vay tiền online, mở tài khoản ngân hàng ảo…

Đáng chú ý, tội phạm thường dựa vào tâm lý của người dân là ngại đến các cơ quan hành chính do lo lắng sẽ mất thời gian xếp hàng đợi làm thủ tục; tâm lý thích được làm nhanh, làm "tắt", kể cả mất một chút lệ phí bên ngoài…. để dồn ép người dân thực hiện các hành vi đã được xây dựng trong kịch bản. Không ít người đã bị lừa vì bị đối tượng thúc ép, cho biết nếu không thực hiện đúng hạn sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi pháp lý, bảo hiểm xã hội, giao dịch dân sự…

Bên cạnh đó, những tháng qua, các cơ quan chức năng, các địa phương đã tuyên truyền, cảnh báo đến người dân về thủ đoạn lừa đảo mới trên không gian mạng, nhắm vào người dân sắp nghỉ hưu hoặc đang hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế. Để tạo lòng tin với người dân, tội phạm đã chuẩn bị các kịch bản sát thực tế, sử dụng các hình ảnh, văn bản, con dấu….giả mạo nhằm chiếm đoạt tài sản của nạn nhân….

Tuyệt đối không chủ quan

Các cơ quan chức năng của Bộ Công an, các cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương trong nhiều năm qua đã liên tục tuyên truyền, thông tin về các thủ đoạn lừa đảo của tội phạm công nghệ cao. Nhờ vậy, nhiều người dân đã nhận ra và nâng cao cảnh giác, không bị lừa đảo. Tuy nhiên, vẫn còn người dân bị lừa, bị tội phạm mạng dẫn dụ vào bẫy và bị chiếm đoạt tài sản thông qua các kịch bản tinh vi, phù hợp các sự kiện an sinh xã hội diễn ra hằng ngày….

Để không trở thành “con mồi” của loại tội phạm đã được nhận dạng, cảnh báo liên tục, khá rõ nét, người dân cần hằng ngày cập nhật, nắm hiểu các thông tin, không lơ là, không chủ quan trước độ tinh vi của tội phạm sử dụng công nghệ cao.

Trong đó, mọi người cần lưu ý, ghi nhớ các phương thức, thủ đoạn lừa đảo phổ biến hiện nay, chủ yếu nhắm vào 4 nhóm hành vi (nhóm hành vi mạo danh, nhóm hành vi lừa đảo tình cảm, nhóm hành vi kêu gọi đầu tư, nhóm hành vi phát tán mã độc). Đó là: Giả danh cơ quan chức năng yêu cầu cập nhật thông tin, cài đặt ứng dụng giả mạo; Giả danh nhân viên công ích thông báo đến hạn đóng tiền điện, nước, truyền hình, Internet…; Giả danh cơ quan chức năng hỗ trợ thu hồi vốn treo hoặc tiền bị lừa đảo trực tuyến; Giả danh cơ sở giáo dục thông báo hoàn trả học phí hoặc được nhận học bổng, chương trình du học, tham gia trại hè…; Giả danh cơ sở giáo dục, y tế… thông báo người thân gặp tai nạn; Giả danh cơ quan thực thi pháp luật thông báo liên quan đến vụ án nghiêm trọng; Giả danh cơ sở du lịch, nhà hàng, hộ kinh doanh… rao bán hàng hóa, dịch vụ.

Các đối tượng lừa đảo còn có thể giả danh cơ quan nhà nước, lực lượng vũ trang… đặt mua hàng hóa; Giả danh nhân viên giao hàng thông báo nhận hàng, lừa thanh toán tiền; Giả danh tổ chức, doanh nghiệp thông báo trúng thưởng, nhận quà; Giả danh nhân viên tổ chức tín dụng hỗ trợ mở thẻ, nâng hạn mức tín dụng; Giả danh cơ quan thuế gọi điện thoại yêu cầu hoàn thiện thủ tục.

Chúng ta cũng cần đề phòng tội phạm mạng phát tán mã độc thông qua email, hình ảnh, video, đường dẫn, ứng dụng nhằm chiếm quyền điều khiển thiết bị di động, tài khoản mạng xã hội; Phát tán mã độc xâm nhập hệ thống của tổ chức, doanh nghiệp, thay đổi email, tài khoản nhận tiền; Đưa thông tin sai sự thật, dẫn dụ truy cập đường dẫn chứa mã độc.

Người dân cần đặc biệt lưu ý, hiện nay, các đối tượng lừa đảo ngày càng đa dạng, tinh vi, không chỉ sử dụng công nghệ mà còn nghiên cứu, khai thác sâu những về thói quen, tâm lý, mong muốn…. của người dân để thao túng, dẫn dụ nạn nhân. Việc cảnh giác, hiểu rõ những “bẫy tâm lý” của tội phạm là rất quan trọng để mỗi cá nhân có thể tự bảo vệ mình và cộng đồng trước thực trạng lừa đảo trên không gian mạng đang diễn biến phức tạp, khó lường../.

Có thể bạn quan tâm

Ảnh minh họa

“Chiêu lừa” liên quan đến thẻ tín dụng

Thời gian gần đây, các đối tượng phạm tội sử dụng công nghệ cao liên tiếp sử dụng thủ đoạn lừa đảo thông qua việc giả danh nhân viên ngân hàng, mời chào mở thẻ tín dụng. Từ đó, các đối tượng lấy thông tin của khách hàng và thực hiện giao dịch nhằm chiếm đoạt tiền trong tài khoản.

Công an tỉnh Hưng Yên hướng dẫn học sinh tự bảo vệ mình trên không gian mạng.

Để trẻ em thực sự an toàn trên nền tảng thương mại điện tử

Hiện nay, có hơn 90% số trẻ em Việt Nam sử dụng internet, tương đương với khoảng 15 triệu “công dân số” lớn lên cùng smartphone, mạng xã hội và các thuật toán AI (trí tuệ nhân tạo). Đây vừa là nhóm khách hàng tiềm năng lớn, vừa tiềm ẩn nguy cơ vi phạm pháp luật trên mạng xã hội nếu không được bảo vệ và định hướng phù hợp.

Các thương hiệu vàng bạc cảnh báo tình trạng lừa đảo qua Facebook tích xanh giả.

Cảnh giác bẫy lừa mua bán vàng trên mạng

Thời gian qua, giá vàng luôn lên xuống thất thường, lợi dụng tâm lý muốn kiếm lời này, việc mua bán vàng trở thành mảnh đất màu mỡ để tội phạm công nghệ cao dựng lên đủ kiểu kịch bản lừa đảo, đặc biệt là qua các trang mạng xã hội, fanpage giả mạo thương hiệu vàng uy tín.

Trung tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Yêm - Viện trưởng An ninh Phi truyền thống, Đại học Quốc gia Hà Nội.

Đối phó tội phạm mạng: Việt Nam cần một năng lực phòng thủ mới

Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) 2025 được đánh giá mở ra khuôn khổ hợp tác quốc tế toàn diện đầu tiên giúp Việt Nam củng cố chủ quyền số, đồng thời đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng lực lượng “chiến binh mạng” tinh nhuệ để ứng phó các mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Ảnh minh họa. (Nguồn: VOV)

Hoàn thiện pháp lý, bảo vệ người dân trên không gian số

Làn sóng tấn công mạng và xâm phạm dữ liệu ngày càng phức tạp, việc hoàn thiện khung pháp lý về an ninh mạng trở thành yêu cầu cấp bách. Việc bổ sung đầy đủ các hành vi bị cấm trên không gian mạng giúp bảo vệ quyền lợi người dân, gắn an ninh mạng với an sinh xã hội và quyền con người.

Ảnh minh họa

Các “chiêu trò” lừa đảo qua mã QR

Trong thời đại công nghệ số phát triển như vũ bão, mã QR (mã phản hồi nhanh) đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Từ việc thanh toán hóa đơn, truy cập thông tin sản phẩm, đến việc chia sẻ thông tin liên lạc, mã QR xuất hiện ở khắp mọi nơi. 

Tin đồn và câu view bằng lũ lụt: Ranh giới của đạo đức số.

[Video] Tin đồn và câu view bằng lũ lụt: Ranh giới của đạo đức số

Những ngày vừa qua, giữa thời điểm thiên tai hoành hành, mạng xã hội xuất hiện nhiều clip lũ lụt - nhưng không phải tất cả đều là thật. Có những video được dựng bằng công nghệ AI - không vì mục đích cảnh báo giúp bà con an toàn, mà chỉ để thu hút lượt xem, xin lượt like, thả tim...

Trung tâm điều hành an toàn, an ninh mạng SOC giúp phát hiện sớm và thực hiện các quy trình ứng phó (SOP - Standard Operating Procedures) để xử lý kịp thời các cuộc tấn công mạng. Ảnh: Báo Nhân Dân

An ninh mạng là “hạ tầng của lòng tin”

Bày tỏ tán thành sự cần thiết ban hành Luật An ninh mạng, đại biểu Quốc hội khẳng định, an ninh mạng chính là “hạ tầng của lòng tin”. Việc sửa Luật không chỉ hoàn thiện quy định hiện hành mà còn đặt nền tảng cho mô hình phát triển mới, nơi an ninh mạng vừa là lá chắn bảo vệ, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế số.

Thông tin cảnh báo của chính quyền địa phương về tình trạng giả danh "cán bộ địa chính".

Khi người dân tỉnh táo, mọi dữ liệu sẽ an toàn

Từ ngày 1/9 đến 30/11/2025, Hà Nội triển khai chiến dịch “90 ngày làm sạch dữ liệu đất đai” nhằm chuẩn hóa, đồng bộ và kết nối dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư. Tuy nhiên, khi chiến dịch bước vào giai đoạn “nước rút”, các đối tượng đã nhanh chóng lợi dụng thời điểm này để thực hiện hành vi lừa đảo.

Công an tỉnh Phú Thọ lấy lời khai các đối tượng. Ảnh: Công an tỉnh Phú Thọ

Cảnh báo thủ đoạn chiếm đoạt tài sản dưới hình thức đầu tư tiền ảo đa cấp

Hiện nay, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản diễn biến ngày càng phức tạp và có xu hướng gia tăng. Không chỉ mạo danh cán bộ công an, toà án… các đối tượng  còn xây dựng các kịch bản với những thủ đoạn tinh vi để chiếm đoạt tài sản dưới hình thức đầu tư đa cấp về tiền ảo. 

Cơ quan công an lấy lời khai các đối tượng lừa đảo trong vụ tiền ảo Heliwin. Nguồn: Lực lượng công an

Công an tỉnh Lào Cai đấu tranh chống tội phạm sử dụng công nghệ cao

Thời gian qua, lực lượng Công an tỉnh Lào Cai, nòng cốt là Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ Bộ Công an, công an nhiều tỉnh, thành phố đấu tranh, triệt phá nhiều đường dây tội phạm sử dụng công nghệ cao với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi.

 Ảnh minh họa

Không bỏ lỡ thời điểm vàng để giữ lại dòng tiền, bảo vệ quyền lợi khách hàng

Phần lớn cuộc lừa đảo đều có một mục tiêu duy nhất đó là chiếm đoạt tiền của bị hại. Khác với lừa đảo truyền thống, nơi tiền mặt được giao- nhận trực tiếp, các phi vụ lừa đảo qua mạng hiện nay đều kết thúc bằng thao tác chuyển khoản, rút tiền, “xoay vòng” qua hệ thống thương mại điện tử.

Thông báo của Công an Hà Nội về Tổng rà soát dữ liệu đăng ký phương tiện không yêu cầu cung cấp thẻ ngân hàng.

Cảnh báo mạo danh làm sạch dữ liệu đăng ký xe để lừa đảo

Kế hoạch tổng rà soát, làm sạch dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe và số hóa hồ sơ đăng ký xe đang được lực lượng công an triển khai khẩn trương trên phạm vi toàn quốc và được coi là nhiệm vụ quan trọng, nhằm chuẩn hóa dữ liệu, phục vụ quản lý hiện đại và bảo đảm quyền lợi của người dân.

[Video] “Bẫy” vé máy bay giá rẻ trên mạng xã hội

[Video] “Bẫy” vé máy bay giá rẻ trên mạng xã hội

Cuối năm, nhu cầu đi lại tăng cao cũng là lúc các đối tượng lừa đảo lại tiếp tục tung ra hàng loạt “bẫy” vé máy bay giá rẻ trên mạng xã hội. Chúng giả mạo đại lý chính hãng, tạo trang web giống thật đến từng chi tiết, dùng hóa đơn điện tử giả, tạo phòng vé "ma"… để dẫn dụ người mua chuyển khoản trước rồi biến mất.

Cờ bạc bịp qua livestream.

[Video] Cờ bạc bịp qua livestream

Thời gian gần đây, trên nhiều nền tảng mạng xã hội, không khó để bắt gặp các buổi livestream được giới thiệu là “giải trí”. Nhưng đằng sau những trò chơi tưởng chừng vô hại ấy lại là hoạt động cờ bạc trá hình đang âm thầm len lỏi, thu hút rất nhiều người người tham gia mỗi ngày.

Cửa hàng nơi xảy ra sự việc.

Cảnh báo hành vi vu khống trên mạng xã hội

Trong thời đại số, chỉ vài chục giây video trên mạng xã hội cũng đủ đẩy một con người, một cửa hàng làm ăn chân chính vào “tâm bão” dư luận. Điều này cho thấy việc lợi dụng mạng xã hội để vu khống, bôi nhọ người khác có thể gây ra những tổn hại nặng nề.

Công an Phường Lào Cai, tỉnh Lào Cai tuyên truyền, giải thích cho người dân về các phương thức, thủ đoạn lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên mạng.

Xử lý nghiêm hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng

Mặc dù các cơ quan chức năng liên tục khuyến cáo về các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên mạng nhưng vẫn có thêm nhiều nạn nhân mới bị “mắc bẫy”. Bên cạnh việc giả danh các cán bộ công an, tòa án để đe doạ; quảng cáo nợ xấu,… các đối tượng còn sử dụng chiêu trò góp vốn mua tiền ảo, tìm đá quý để chiếm đoạt tài sản.

Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN)

Thiết lập không gian mạng an toàn, lành mạnh trong kỷ nguyên số

Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI) bùng nổ kéo theo nhiều chiêu thức vi phạm tinh vi, từ lừa đảo, giả mạo khuôn mặt, giọng nói đến thao túng hình ảnh đe dọa nghiêm trọng an toàn thông tin và quyền lợi người dân. Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp bách về khung pháp lý chặt chẽ nhằm bảo vệ người dùng, củng cố an ninh mạng.