Đóng góp của đổi mới sáng tạo đối với tăng trưởng kinh tế ngày càng lớn, vì vậy, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị nhấn mạnh đổi mới sáng tạo cùng với khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là động lực chính để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Đổi mới sáng tạo ở Việt Nam được xác định là phong trào toàn dân, bởi sức mạnh văn hóa-xã hội của dân tộc chỉ phát huy mạnh mẽ khi cả cộng đồng cùng vào cuộc. Chính vì vậy, Bộ Chính trị đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng Đề án Quốc gia khởi nghiệp nhằm thúc đẩy hình thành tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn dân, đưa đổi mới sáng tạo trở thành lối sống của mọi người dân, mọi tổ chức.
Thời gian qua, Chính phủ đã nỗ lực hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo như ưu đãi tài chính, thuế, tín dụng cho doanh nghiệp; cơ chế thử nghiệm công nghệ mới; phát triển nhân lực và hạ tầng số. Các địa phương đã triển khai Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp tỉnh (PII) để huy động cả hệ thống chính trị và người dân tham gia vào hoạt động đổi mới sáng tạo.
Bộ Khoa học và Công nghệ đã cam kết hằng năm tổ chức Tuần lễ Đổi mới sáng tạo, phát động phong trào “Mỗi người dân một ý tưởng cải tiến, mỗi cán bộ, công chức đổi mới từ việc nhỏ nhất”. Nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đã cụ thể hóa bằng các hoạt động thi đua đổi mới sáng tạo.
Đổi mới sáng tạo được thực hiện ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề, tuy nhiên rõ nhất là ở các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo. Hiện, nước ta có hơn 3.000 doanh nghiệp khởi nghiệp, nhiều kỳ lân công nghệ như MoMo, Sky Mavis đã vươn ra quốc tế. Bên cạnh đó, những doanh nghiệp, tập đoàn lớn cũng lan tỏa sức mạnh đổi mới sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp.
Theo WIPO, kết quả Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2025, với thứ hạng 44/139 nền kinh tế, đứng thứ hai trong nhóm nước thu nhập trung bình thấp, cho thấy Việt Nam sở hữu hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hiệu quả.
Theo WIPO, kết quả Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2025, với thứ hạng 44/139 nền kinh tế, đứng thứ hai trong nhóm nước thu nhập trung bình thấp, cho thấy Việt Nam sở hữu hệ sinh thái đổi mới sáng tạo hiệu quả. Nhờ sự tham gia đồng bộ từ Chính phủ, doanh nghiệp, trường đại học đến cộng đồng xã hội, đổi mới sáng tạo toàn dân đang trở thành một đặc trưng mà nhiều quốc gia có thể học hỏi Việt Nam.
Các nghiên cứu đã chỉ ra, đổi mới sáng tạo là cửa ngách mang tính chiến lược để các nước đang phát triển rút ngắn khoảng cách, tối ưu các nguồn lực hạn chế, và tạo ra giá trị thực tiễn từ những gì sẵn có để phát triển nhanh. Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức như thoát bẫy thu nhập trung bình, trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, tinh gọn bộ máy, đến năm 2030 đạt 40% số doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo… đòi hỏi phải có cách tiếp cận đổi mới sáng tạo đồng bộ và hiệu quả.
Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ cho rằng, cần tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mà ở đó, doanh nghiệp có thể cải tiến sản phẩm phù hợp với thị trường trong nước, người dân có thể sáng tạo trong điều kiện thực tế của mình, Nhà nước hỗ trợ môi trường, thể chế và động lực để đổi mới sáng tạo được khơi thông, lan tỏa.
Đổi mới sáng tạo được đo bằng khối lượng sáng chế, sản phẩm ứng dụng trong thực tiễn… nhưng số lượng sáng chế hiện vẫn còn thấp và tỷ lệ thương mại hóa chỉ dừng ở mức 5–7%. Do đó, cần xây dựng cơ chế khuyến khích thương mại hóa kết quả nghiên cứu, nhất là tạo cơ chế tài chính hóa tài sản trí tuệ, giúp nhà khoa học và doanh nghiệp yên tâm đưa sản phẩm ra thị trường. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo cần mở rộng kết nối giữa viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và cộng đồng, cùng các tổ chức trung gian hỗ trợ, để biến ý tưởng thành giá trị thực tiễn và lan tỏa thành phong trào toàn dân.
Bên cạnh đó, cần phát triển mạnh văn hóa đổi mới sáng tạo, chấp nhận rủi ro, khuyến khích thử nghiệm công nghệ mới. Đặc biệt, Nhà nước cần mạnh dạn giao đề tài, đặt hàng các bài toán lớn cho đội ngũ trí thức và thế hệ trẻ, vừa để khai thác nguồn lực tri thức, vừa nuôi dưỡng khát vọng sáng tạo lan tỏa trong xã hội. Ngoài ra, cần mở rộng hợp tác quốc tế, thu hút tri thức, nhân tài và nguồn lực từ cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đồng thời học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đã thành công trong việc phổ biến văn hóa đổi mới sáng tạo, từ đó hoàn thiện cơ chế, chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo
![[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo](https://cdn.nhandan.vn/images/3883af5deaaac3167e637b7d16f14779aa56e949fa95dcda3ea8f2e7d5f5a32d330425d5ac55c34c59fce11813c594647213fad326aff1a6b54fc268269aa751/1764674648273.jpg.webp)
![[Video] Hệ thống số hóa quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ](https://cdn.nhandan.vn/images/3883af5deaaac3167e637b7d16f14779aa56e949fa95dcda3ea8f2e7d5f5a32d39b58d5591d528b453053a3a4d15ce3315b6ca5023d0d7a4ed9b35952ec5ea1360f756bb67b9d48b3e8ee90339ffde13/avatar-of-video-1031173.png.webp){kind=avatar}
![[Video] Dấu ấn công nghệ Việt tại Tuần lễ Số quốc tế Việt Nam 2025](https://cdn.nhandan.vn/images/3883af5deaaac3167e637b7d16f14779aa56e949fa95dcda3ea8f2e7d5f5a32d39b58d5591d528b453053a3a4d15ce33a85f15c6fb0d325f2c7b84b84cd3badf60f756bb67b9d48b3e8ee90339ffde13/avatar-of-video-1031150.png.webp){kind=avatar}
