Hướng đi mới cho hoạt hình châu Phi

Trong bối cảnh ngành công nghiệp hoạt hình toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng dưới tác động của công nghệ số, nhiều nghệ sĩ châu Phi sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) như một công cụ hỗ trợ để khẳng định tiếng nói riêng trên bản đồ sáng tạo quốc tế.

Một cảnh trong phim hoạt hình của Triggerfish.
Một cảnh trong phim hoạt hình của Triggerfish.

Từ lâu, sản xuất phim hoạt hình được xem là lĩnh vực đòi hỏi nhiều vốn đầu tư và nhân lực. Một bộ phim có thể ngốn hàng chục triệu USD cùng hàng trăm kỹ thuật viên, họa sĩ tham gia. Điều này khiến các nhà sáng tạo ở châu Phi thường khó tiếp cận vì thiếu kinh phí và nguồn nhân lực chuyên môn. Theo báo cáo năm 2023, ngành hoạt hình của châu Phi đạt giá trị 13,3 tỷ USD, song phần lớn các dự án vẫn loay hoay trong vòng luẩn quẩn: Ít vốn đầu tư, ít sản phẩm được hoàn thiện và khó sinh lợi nhuận.

Tuy nhiên, sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo (AI) đã mở ra một hướng đi mới cho ngành công nghiệp phim hoạt hình tại châu Phi. Stuart Forrest, Giám đốc điều hành Triggerfish Animation Studio (Nam Phi), nhận định: “Nếu trước đây phải chi 10 đến 20 triệu USD để có thể sản xuất một bộ phim, hiện nay nhờ vào AI, chi phí có thể giảm xuống chỉ còn khoảng 50.000 USD, do một nhóm nhỏ nghệ sĩ thực hiện. Đây là cơ hội chưa từng có cho châu Phi”. Ông tin rằng, việc sử dụng AI có thể tạo ra “một làn sóng câu chuyện mới” cho những quốc gia mà trước đây không ai dám đầu tư.

Đồng tình với quan điểm của Forrest, nữ đạo diễn người Nigeria Ebele Okoye, được mệnh danh là “Mẹ đẻ của hoạt hình châu Phi”, cho rằng, AI không phải để thay thế, mà để trao quyền cho người sáng tạo. “Bạn sẽ không mất đi công việc, mà sẽ có thêm công cụ để làm việc hiệu quả hơn”, bà khẳng định, tại Liên hoan phim Cannes.

221a.jpg
Bà Ebele Okoye người Nigeria, được mệnh danh là “Mẹ đẻ của hoạt hình châu Phi”. Ảnh: CNN

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích mà AI mang lại cho ngành công nghiệp phim hoạt hình tại châu lục này, vẫn còn rất nhiều băn khoăn được đưa ra đối với công nghệ trên. Ngoài vấn đề việc làm, những tranh luận về pháp lý và đạo đức cũng nổi lên. Việc AI học từ kho dữ liệu chưa rõ nguồn gốc khiến nhiều công ty vướng vào những kiện tụng liên quan vấn đề bản quyền. Disney và Universal gần đây đã kiện Midjourney vì sử dụng trái phép tài sản trí tuệ để huấn luyện mô hình. Các quy định mới của Liên minh châu Âu (EU) cũng đã yêu cầu chặt chẽ về việc minh bạch trong dữ liệu đào tạo, trong khi nhiều quốc gia châu Phi vẫn đang chậm chân trong việc xây dựng khung pháp lý.

Trước thực tế này, các nghệ sĩ châu Phi đã lựa chọn cách kiểm soát chặt chẽ dữ liệu đầu vào. Okoye sử dụng phần mềm ComfyUI để huấn luyện mô hình dựa trên các nhân vật do chính bà vẽ. Nhờ đó, sản phẩm cuối cùng vừa giữ nguyên bản quyền, vừa phản ánh đúng đặc trưng văn hóa dân tộc. “Bạn chỉ nhận lại những gì mình cung cấp cho AI và đó chính là tài sản trí tuệ của bạn”, bà nhấn mạnh. Forrest cũng cho biết, Triggerfish đang thử nghiệm quy trình “AI hỗ trợ có đạo đức”, trong đó máy móc đóng vai trò hỗ trợ chứ không thể thay thế con người trong quy trình sản xuất phim.

Ngoài ra, một thách thức lớn khác nằm ở việc định kiến trong AI. Nhiều nghiên cứu cho thấy thuật toán thường tái hiện hình ảnh châu Phi một cách rập khuôn hoặc sai lệch. Điều này bắt nguồn từ việc thiếu dữ liệu về nhân vật và bối cảnh châu Phi trong kho nội dung toàn cầu. Các chuyên gia cho rằng, giải pháp bền vững đó chính là xây dựng thư viện dữ liệu bản địa, bao gồm những hình ảnh, nhân vật, câu chuyện do chính người châu Phi sáng tạo. Nếu được đầu tư, kho tư liệu này sẽ không chỉ giúp AI phản ánh đúng bản sắc mà còn bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của nghệ sĩ.

Dù còn nhiều thách thức, xu hướng ứng dụng AI trong sản xuất phim hoạt hình tại châu Phi vẫn ngày càng phát triển. Những tác phẩm gần đây như Iwájú hay Iyanu của Nigeria đã chứng minh sức hút toàn cầu của câu chuyện mang đậm dấu ấn bản địa. Nhiều nghệ sĩ tin rằng, với AI, khoảng cách về công nghệ và tài chính giữa Hollywood và các thành phố như Lagos hay Kinshasa sẽ dần được thu hẹp trong tương lai. Okoye cho rằng, đây là “một thời đại tuyệt vời để sáng tạo”, bà cho rằng, giống như việc máy tính cá nhân từng khiến nhiều thợ sắp chữ lo lắng về vấn đề công việc, thì giờ đây AI cũng gây ra tâm lý tương tự. Nhưng cuối cùng, đó lại là bước ngoặt để mở ra những nghề nghiệp và cơ hội hoàn toàn mới.

Trong bối cảnh chung của ngành sáng tạo, châu Phi đang từng bước định hình vai trò của mình. Nếu sử dụng AI đúng cách có thể sẽ trở thành chìa khóa giúp các nghệ sĩ nơi đây kể những câu chuyện vốn bị lãng quên, đồng thời mang lại vị thế mới cho ngành công nghiệp phim hoạt hình châu Phi trên bản đồ thế giới.

Có thể bạn quan tâm

GST được áp đối với hầu hết hàng hóa và dịch vụ tại Ấn Độ. Ảnh: GETTY IMAGES

Cải cách thuế tiêu dùng ở Ấn Độ

Chính phủ Ấn Độ chính thức áp dụng Thuế Hàng hóa và Dịch vụ (GST) phiên bản mới, được gọi là GST 2.0, từ tháng 9 vừa qua. Giới chức kỳ vọng đây sẽ là một trong những bước điều chỉnh quan trọng trong chính sách tài khóa của quốc gia đông dân nhất thế giới.

Rừng siêu cây thuộc hệ sinh thái của GBB.

Bên dưới mái vòm khu vườn được check-in nhiều nhất thế giới

David, kỹ sư của Tập đoàn EcoWise khi dẫn chúng tôi đi tham quan Trung tâm năng lượng tái tạo của khu phức hợp Gardens by the Bay (Singapore) có nói rằng: “Mỗi năm Singapore có 500.000 tấn chất thải từ gỗ và cây cảnh. Chúng tôi chuyển những chất thải đó thành năng lượng”.

Trận lũ tháng 5 để lại hậu quả nặng nề. Ảnh: THE GUARDIAN

Người dân Til trước lựa chọn khó khăn

Giữa thung lũng Limi thuộc dãy Himalaya hùng vĩ tại Nepal, người dân làng Til đang đối mặt quyết định khó khăn nhất, đó là phải rời bỏ quê hương. Sau nhiều thảm họa thiên nhiên liên tiếp, tương lai của cộng đồng nhỏ bé này trở nên bấp bênh hơn bao giờ hết.

Những núi quần áo cũ được đưa đến Panipat mỗi ngày. Ảnh: THE GUARDIAN

Cái giá của thời trang nhanh

Giữa làn khói bụi và nước thải độc hại, hàng trăm nghìn công nhân ở Panipat, bang Haryana (Ấn Độ), nơi được coi là “thủ phủ hàng thải thời trang của thế giới” đang đánh đổi sức khỏe để nuôi sống gia đình và duy trì chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hai cơn bão Bualoi, Matmo gây ảnh hưởng lớn đến nhiều địa phương miền bắc Việt Nam. Ảnh: THÀNH ĐẠT

Gánh nặng kép của nghèo đói và rủi ro khí hậu

Gần 80% người nghèo trên thế giới đang sinh sống tại khu vực chịu rủi ro khí hậu, đây là số liệu từ Báo cáo chỉ số nghèo đa chiều toàn cầu (MPI) mới nhất do Chương trình Phát triển LHQ (UNDP) và Sáng kiến nghèo đói và phát triển con người Oxford (OPHI) thuộc Trường đại học Oxford (Mỹ) công bố hôm 17/10.

Nông dân lắp đặt đường ống tưới tiêu. Ảnh: GETTY IMAGES

Năng lượng tái tạo tiếp sức nông nghiệp

Burkina Faso là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng biến đổi khí hậu cao nhất thế giới. Phần lớn dân số nước này phụ thuộc vào nông nghiệp nhưng ngày càng trở nên bất ổn do lượng mưa thất thường và nhiệt độ tăng cao.

Dự án phục hồi rạn san hô ở Woppaburra. Ảnh: AIMS

Cộng đồng địa phương tham gia ​​phục hồi rạn san hô

Sáng kiến ​​phục hồi rạn san hô Australia (ACRRI) đã triển khai hơn sáu năm theo hướng kết hợp nghiên cứu khoa học với phương pháp phục hồi hiệu quả, đồng thời thu hút sự tham gia của cộng đồng địa phương vào quá trình phục hồi và bảo vệ san hô.

Latouche canh tác trên trang trại, Ảnh: THE GUARDIAN

Cuộc cách mạng nông nghiệp của phụ nữ Pointe d'Esny

Sau thảm họa tràn dầu từ con tàu MV Wakashio của Nhật Bản năm 2020 làm ô nhiễm vùng biển Pointe d'Esny (Mauritius) và hủy hoại sinh kế ngư dân, một nhóm phụ nữ vùng này cùng nhau dựng nên một mô hình nông trại xanh. Không chỉ nuôi sống gia đình, cuộc cách mạng nông nghiệp này cũng mở ra cơ hội phát triển bền vững.

Giải bơi lội lần đầu được tổ chức trên sông Chicago sau gần 100 năm. Ảnh: CHICAGO TRIBUNE

Diện mạo mới của sông Chicago

Sau nhiều thập kỷ ô nhiễm nặng, sông Chicago (Mỹ) đã hồi sinh ngoạn mục, trở thành nơi tổ chức giải bơi công cộng lần đầu sau 98 năm, minh chứng cho nỗ lực bền bỉ trong cải thiện môi trường đô thị của Mỹ.

Thẻ giải trí hỗ trợ thời gian ngoại khóa chất lượng cho trẻ em. Ảnh: GETTY IMAGES

Mô hình “thẻ giải trí” cho thanh, thiếu niên

Thời gian giải trí chất lượng cho trẻ em và thanh, thiếu niên đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển, giúp ngăn ngừa những vấn đề rối loạn hành vi tuổi vị thành niên. Hiện nay, các quốc gia Bắc Âu khuyến khích trẻ tham gia bằng cách hỗ trợ những hoạt động ngoại khóa có tổ chức thông qua mô hình “Thẻ giải trí”.

Rạp chiếu phim Le Colisee. Ảnh: DW

Hồi sinh nhịp sống nghệ thuật ở Hamra

Rạp chiếu phim Le Colisee, từng vang bóng một thời tại khu Hamra thuộc Thủ đô Beirut của Lebanon, đã mở cửa trở lại sau nhiều thập kỷ đóng cửa. Sự kiện này không chỉ đơn thuần là việc tái sinh một công trình cũ, mà còn là dấu mốc văn hóa, khơi gợi ký ức vàng son của Beirut trong lòng người dân và giới nghệ sĩ.

Nhiều gia đình bị mất kết nối vì sử dụng quá nhiều điện thoại thông minh. Ảnh: GETTY

Kiêng điện thoại, kết nối gia đình

Trước những tác động tiêu cực từ việc “nghiện” điện thoại thông minh, tại Bỉ, hơn 1.000 gia đình đã cùng nhau bước vào một “chế độ kiêng màn hình”, với mong muốn dành thời gian cho nhau và thoát khỏi sự kiểm soát vô hình của các thiết bị số.

Một sản phẩm nội thất thân thiện với môi trường. Ảnh: PARTICLE

Không gian sống thân thiện với môi trường

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và ô nhiễm gia tăng, ngành thiết kế nội thất đang tìm đến những vật liệu mới, thân thiện môi trường để hướng tới phát triển bền vững.

Áo phông vintage là món đồ được ưa chuộng tại các cửa hàng secondhand. Ảnh: KYODO NEWS

Xu hướng xoay vòng thời trang cũ tại Nhật Bản

Ở Nhật Bản, việc mua, bán và sử dụng quần áo cũ đang trở thành trào lưu phổ biến trong giới trẻ những năm gần đây. Những món đồ đã qua sử dụng (secondhand) không còn bị xem là lỗi thời hay kém giá trị. Ngược lại, chúng được giới trẻ săn lùng nhờ thể hiện được cá tính riêng và có thể mang lại giá trị kinh tế.

Nhật Bản đang trải qua đợt nắng nóng kỷ lục. Ảnh: AFP

Tokyo đối phó nắng nóng gay gắt

Chính quyền Thủ đô Tokyo (Nhật Bản) quyết định mở rộng chương trình trợ cấp mua điều hòa cho người cao tuổi và người khuyết tật trong bối cảnh nắng nóng kỷ lục tại thành phố này.

Tác phẩm “Bảy chị em” của nghệ nhân. Ảnh: Bảo tàng Quốc gia Australia.

Đưa nghệ thuật bản địa Australia ra thế giới

Phụ nữ thổ dân ở miền trung Australia đang viết nên một câu chuyện đặc biệt về sự kiên cường, sáng tạo và bản sắc văn hóa, khi họ biến nghề thủ công truyền thống thành con đường tạo sinh kế bền vững và đưa nghệ thuật bản địa vươn tầm thế giới.

Công viên khoa học nằm dọc theo Hành lang Công nghệ của Singapore. Ảnh: ERA

Sức hút từ Công viên khoa học Singapore

Cuối những năm 70 thế kỷ trước, dự án Công viên khoa học được Singapore triển khai nhằm thu hút các tập đoàn nghiên cứu và phát triển (R&D) toàn cầu. Đây là khu phức hợp tập trung trụ sở của hơn 350 tập đoàn đa quốc gia, công ty địa phương cũng như các đơn vị hỗ trợ kinh doanh và hoạt động kết nối.

Giao thông ở Helsinki là mô hình đáng học hỏi cho các đô thị trên thế giới. Ảnh: CORRIERE

Mô hình giao thông đáng học hỏi

Trong 12 tháng qua, Thủ đô Helsinki (Phần Lan) không ghi nhận bất kỳ ca tử vong nào do tai nạn giao thông, dù lượng khách du lịch đạt mức kỷ lục. Thành tích này là kết quả của những chính sách giao thông kỷ luật, giúp Helsinki thành hình mẫu an toàn giao thông bền vững.

Một phim trường vi kịch. Ảnh: XINHUA

Xu hướng vi kịch ở Trung Quốc

Thị trường vi kịch (micro-drama) của Trung Quốc đang phát triển nhanh chóng, với trị giá ước tính 7 tỷ USD vào năm 2024 và được dự kiến sẽ đạt 14 tỷ USD vào năm 2027.

Tàu Malizia ra khơi. Ảnh: TEAM MALIZIA

Hải trình đặc biệt

Tàu nghiên cứu vượt biển Malizia Explorer do thuyền trưởng người Đức Boris Herrmann dẫn dắt, đang tham gia hoạt động nghiên cứu khoa học kết hợp giáo dục về môi trường. Hải trình thu thập dữ liệu chuyên nghiệp của tàu đã đóng góp dữ liệu khoa học, làm cho các nghiên cứu về đại dương rõ nét hơn.

Tỷ lệ sinh ở Mỹ năm 2024 ở mức thấp nhất lịch sử. Ảnh: AP

Mỹ đối phó tỷ lệ sinh giảm

Theo dữ liệu mới nhất do Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Mỹ công bố, tỷ lệ sinh tại nước này đã giảm xuống mức thấp nhất trong lịch sử vào năm 2024, với trung bình chỉ chưa đến 1,6 con trên mỗi phụ nữ. Đây là mức thấp chưa từng ghi nhận kể từ khi dữ liệu được thống kê đầy đủ.

Mina đang phân loại chai lọ nhựa. Ảnh: THE GUARDIAN

Người trẻ Cairo và cuộc chiến với rác thải nhựa

Những người trẻ tại khu ổ chuột Manshiyet Nasr, nơi từng bị gọi là “thành phố rác” ở Thủ đô Cairo (Ai Cập) không chỉ phân loại, xử lý chai, lọ, túi nhựa đã qua sử dụng mà đang tạo nên một làn sóng thay đổi vì môi trường ở Ai Cập.

Các tình nguyện viên thu gom đinh trên đường phố Jakarta. Ảnh: AP

Những "người hùng" thầm lặng ở Jakarta

Hàng trăm tình nguyện viên đang thầm lặng thu gom những chiếc đinh, bu-lông sắc nhọn rải rác khắp các tuyến đường tại Thủ đô Jakarta (Indonesia) trong khuôn khổ phong trào mang tên “Sapu Bersih” (có nghĩa là “Dọn sạch”).

Các vũ công tập luyện cho vở diễn mới. Ảnh: REUTERS

Ánh sáng dưới tầng hầm ở Kharkov

Dù bị bao phủ bởi chiến sự khốc liệt, một nhóm nghệ sĩ ballet ở Kharkov (Ukraine) vẫn tiếp tục biểu diễn. Với họ, được đứng trên sân khấu dù trong khoảng thời gian ngắn ngủi cũng đủ để cảm nhận rằng mình đang sống.

Bà Amoabeng (đội mũ) và các nhân viên của Skin Gourmet. Ảnh: VIOLET AMOABENG

Xu hướng mới trong ngành mỹ phẩm

Sản phẩm chăm sóc da từ nguyên liệu có thể ăn được đang giúp tăng giá trị nông sản địa phương và mở rộng cơ hội việc làm tại châu Phi.

Masahiro Okutomi tại trang trại chè của mình ở tỉnh Saitama. Ảnh: AFP

“Cơn sốt” matcha khiến Nhật Bản gặp khó

Các loại đồ uống matcha đang là trào lưu khắp toàn cầu, nhưng nguồn cung loại trà xanh cao cấp này từ Nhật Bản đang dần cạn kiệt. "Cơn sốt” matcha đẩy ngành trà Nhật vào tình trạng “tiến thoái lưỡng nan”.

Bậc thang dẫn từ Nhà ga Montenvert lên tham quan động băng.

Từ Chamonix, nơi trú ẩn của mùa đông

Thời gian học tại Lyon, tôi nhận được lời mời đi thăm “vùng cao nước Pháp” từ người bạn cùng lớp. Vùng quê nông thôn nước Pháp đẹp, lãng mạn và yên bình, nhưng vùng cao nước Pháp thì như thế nào? Tôi đến Chamonix và lập tức "phải lòng" thị trấn nhỏ bé này.