Giữ khí thiêng khởi nghĩa Yên Thế qua bưu thiếp

Cầm trên tay những tấm bưu thiếp (post-card) xưa, ông Huỳnh Tấn Thành (ở phường 6, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh) nhận ra chúng chứa đựng ký ức thời gian. Những hình ảnh trên bưu thiếp như một phần của lịch sử và là nguồn tư liệu quý cho hôm nay.  

Bốn tấm bưu thiếp về Anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám, bà Đặng Thị Nho, người con gái Hoàng Thị Thế và các tùy tướng thân tín.
Bốn tấm bưu thiếp về Anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám, bà Đặng Thị Nho, người con gái Hoàng Thị Thế và các tùy tướng thân tín.

1/Ông Thành đã bỏ công sức nhằm tìm kiếm những hình ảnh xưa được chụp và in ấn thành bưu thiếp cách nay cả trăm năm. Đến nay bộ sưu tập bưu thiếp của ông đã lên đến hàng nghìn tấm. Tuy do thực dân Pháp thực hiện nhằm phục vụ mưu đồ của họ nhưng ở một góc độ, những tấm bưu thiếp này đã phản ánh khá rõ hình ảnh về con người và đất nước Việt Nam trong giai đoạn khoảng đầu thế kỷ 20. Trong đó, ông Thành quý trọng bộ bưu thiếp về chiến công của những người nông dân vùng Yên Thế (Bắc Giang) do Hoàng Hoa Thám (Đề Thám) làm thủ lĩnh. Đây là cuộc khởi nghĩa nông dân được một số nhà nghiên cứu lịch sử đánh giá là lớn nhất, dài nhất trong lịch sử chống lại sự xâm chiếm, áp bức của thực dân Pháp. Kéo dài gần 30 năm từ năm 1884 đến năm 1913, làm cho quân Pháp bao phen kinh hồn bạt vía, buộc người Pháp phải hai lần giảng hòa.

Trong các cuộc khởi nghĩa chống Pháp chỉ có duy nhất cuộc khởi nghĩa Yên Thế được lưu lại trong những bưu thiếp do chính người Pháp thực hiện. Những tấm bưu thiếp này giúp ông Thành “quay lại” một phần lịch sử nước nhà được cụ thể hóa bằng hình ảnh. Những tấm bưu thiếp đã đem đến cho người xem hôm nay lịch sử quật cường, hào hùng của cuộc khởi nghĩa Yên Thế, từng gây nhiều thiệt hại nặng nề cho thực dân Pháp. Ông Thành chia sẻ, hình ảnh in trên những tấm bưu thiếp này, chụp trong khoảng thời gian của lần hòa hoãn thứ hai đến khi cuộc khởi nghĩa chấm dứt. 

Giữ khí thiêng khởi nghĩa Yên Thế qua bưu thiếp -0
Ông Huỳnh Tấn Thành với album bưu thiếp khởi nghĩa Yên Thế. 

2/Những tấm bưu thiếp đã nhuốm màu thời gian nhưng vẫn thể hiện rõ nét người anh hùng Đề Thám đầu quấn khăn, giản dị trong bộ quần áo vải; hay tấm in hình ông cùng những tùy tướng thân tín; hay ông với cô con gái Hoàng Thị Thế cùng ba người cháu và người lính thân cận… Tùy tướng Ba Biều, nét mặt chân chất nhưng thể hiện phẩm chất kiên cường bị Pháp sát hại ngày 16-8-1909. Bưu thiếp khác in hình chụp thành lũy nghĩa quân ở chợ Gồ, hình quân Pháp dựng đồn lính ở Yên Thế, hình thương binh, hay vận chuyển lính Pháp tử thương, hình tra hỏi nghĩa quân bị bắt, hình nghĩa quân bị đóng gông, bị bắt trong vụ đầu độc (1908). Rồi hình con tàu đưa nghĩa quân tới Alger trước khi lưu đày ở Guyane…

Ông Thành còn sưu tập được hình ảnh người vợ ba của Đề Thám là bà Đặng Thị Nho và con gái Hoàng Thị Thế bị Pháp bắt đưa về Nhã Nam ngày 1-12-1909. Bà Nho, theo tư liệu ghi lại: “là người có trí dũng, từng xông pha trận mạc, giúp chồng đắc lực trong cuộc kháng Pháp. Khoảng đầu năm 1909 dù binh cùn thế kiệt, bà vẫn cùng chồng oanh liệt chỉ huy nghĩa quân chống địch trong trận đánh ở chợ Gồ, khiến các lực lượng do viên Đại tá Bataille đốc suất phải nể vì...”. Bà đã tuẫn tiết nhảy xuống biển ngày 25-12-1910 từ con tàu đưa bà sang lưu đày ở Guyane. Còn cô con gái Hoàng Thị Thế được Toàn quyền Albert Sarraut nhận đỡ đầu đưa sang Pháp học. Năm 1961, bà về nước sống, qua đời năm 1988, thọ 87 tuổi.

Quý trọng lịch sử nước nhà, ông Thành gìn giữ rất kỹ bộ bưu thiếp về Đề Thám và nghĩa quân Yên Thế. Với ông, mỗi tấm bưu thiếp như “chứng nhân lịch sử” nhắc nhở người xem hôm nay hình dáng của những con người cứu quốc cùng những chứng tích về cuộc khởi nghĩa. Cầm trên tay những tấm bưu thiếp về tiền nhân mà lòng ông xúc động, dâng lên cảm xúc về hồn thiêng sông núi và bồi đắp thêm kiến thức lịch sử nước nhà.

Có thể bạn quan tâm

Ảnh: KHIẾU MINH

Điểm nhấn và trách nhiệm

Cuối tháng 11, một loạt sự kiện văn nghệ đồng loạt khai mạc. Phải kể đầu tiên là triển lãm “Hội họa, điêu khắc Đinh Phong”, sẽ kéo dài đến 14/12 tại Nhà triển lãm Art Space Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Những “gương mặt” biết kể chuyện

Những “gương mặt” biết kể chuyện

Đọc “86 gương mặt văn nghệ sĩ” của Phùng Văn Khai, ta không chỉ gặp người khác, mà đồng thời soi thấy chính mình, trong những câu hỏi về nghề nghiệp, về lý tưởng, về sự ngắn ngủi của đời người và sức bền của những giá trị tinh thần.

Trò chơi dân gian giúp trẻ được trải nghiệm sinh hoạt nhóm, tập thể và bồi bổ cho tâm hồn những xúc cảm nhân văn.

Lấy trò chơi dân gian nuôi tâm hồn học sinh

Trò chơi dân gian không chỉ tạo niềm vui mà còn là nơi lưu giữ tri thức dân gian, nhân cách cộng đồng và hồn cốt Việt trong từng động tác, lời ca. Việc đưa trò chơi dân gian phổ biến ở học đường còn là một cách giáo dục văn hóa, bồi dưỡng tình yêu dân tộc, nhân ái và sáng tạo trong thế hệ trẻ.

Đôn Ki-hô-tê, cát và đêm

Dãy nhà san sát, lởm chởm bên mép nước. Lòng sông mở ra rộng thênh thang, phẳng lặng đến mức tưởng như có thể bước qua mà không ướt chân. Sông Hồng luôn biết cách khởi đầu theo một kiểu khác, không còi xe, không những đoàn thuyền ngược xuôi, chỉ còn thứ im lặng lơ lửng như cơn ngủ chuẩn bị vào giấc.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ra sách mới

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ra sách mới

NXB Trẻ vừa phát hành truyện dài mới nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mang tên “Cô bé hàng xóm và bốn viên kẹo”. Chọn bối cảnh Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh những năm 1980, truyện kể về dân nhập cư, những người nghèo sống ở đô thị hoa lệ, về tình làng nghĩa xóm và bao điều đẹp đẽ giờ đây chỉ còn trong ký ức.

Viết sâu về sự tử tế, chân thành

Viết sâu về sự tử tế, chân thành

“Từng gắn bó, từng yêu thương” là tập truyện ngắn mới nhất của tác giả Trần Duy Thành, do NXB Dân trí phát hành. Tập sách có 22 truyện ngắn, được tác giả kể bằng cái nhìn rộng mở, bút lực dồi dào của một cây bút thích trải nghiệm cuộc sống, khám phá nội tâm con người.

Vở "Đêm trăng đầm Hạ" của Nhà hát Kịch Hà Nội tham dự liên hoan.

Nhu cầu lớn qua liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm

Cuộc trình diễn, tương tác, giao lưu nghệ thuật giữa gần 1.000 nghệ sĩ các loại hình sân khấu trong nước và các nghệ sĩ nước ngoài cùng mối quan tâm của khán giả cho thấy nhiều điều. Đó là nhu cầu thưởng thức, nhu cầu đổi mới, nhu cầu sáng tạo để tồn tại và phát triển sân khấu. Đó đều là những nguyện vọng cần đáp ứng ngay…

Nghệ thuật đối thoại cùng khoa học

Từ ngày 2/12/2025 đến 28/2/2026, Quỹ VinFuture phối hợp Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom (VCCA) giới thiệu triển lãm “TỎA V - Điểm chạm Khoa học” (THE FOLIAGE V - The Touch of Science), sự kiện nghệ thuật trọng tâm của Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025.

Không gian trong chiếc xe "Sách trên mây".

"Sách trên mây" - Nung nấu từ vấp ngã

“Người lái xe” như anh chỉ cần làm một sứ mệnh nhỏ là lái xe, đưa những quyển sách đến tay những người cần, gieo một hạt mầm nhỏ và đợi chờ ngày những hạt mầm đó sẽ trở nên xanh hơn...

Bữa cơm mùa gặt.

Nhớ cơm mới ngày mùa

Những chiều nắng rựng lên vài cơn the thắt. Ba ngồi chỗ hiên tay đong đưa ca nước chè, ngó lên phía cây cam trước sân.

Giới thiệu sản phẩm tại lễ hội cà-phê Tây Nguyên. Ảnh: HẢI NAM

Cà-phê Đắk Lắk trước kỳ vọng di sản

Nhìn nhận văn hóa cà-phê từ góc nhìn “di sản sống”, Đắk Lắk đang bảo vệ, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển bền vững. Di sản cà-phê ở Đắk Lắk vì thế không chỉ là tri thức sản xuất, mà là nền tảng cho mô hình kinh tế sinh thái - văn hóa.

Ngẫm những vấn đề thời đại để soi chiếu đến hôm nay

Ngẫm những vấn đề thời đại để soi chiếu đến hôm nay

Tiểu thuyết “Cuộc phân tranh” của nhà văn Thiên Sơn do công ty Tao Đàn và NXB Văn học ấn hành gây được chú ý với việc tái dựng bức tranh toàn cảnh về lịch sử hiện đại và những màn đối thoại, đấu trí cam go giữa các nhân vật lịch sử trong hoàn cảnh nước ta những năm mới giành được độc lập và bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Chạy trước tử thần

Cần gạt nước đã ở mức độ làm việc tối đa mà không xua được nước mưa ào ạt tuôn lên mặt kính.

Phát động sáng tác “Sống mãi với thời gian”

Phát động sáng tác “Sống mãi với thời gian”

Hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2030) và 85 năm Ngày Quốc khánh Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2030), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ phát động sáng tác tác phẩm văn học nghệ thuật “Sống mãi với thời gian” giai đoạn 2026-2030.

Những cái nhìn rộn ràng trong trẻo

Những cái nhìn rộn ràng trong trẻo

Trong một loạt triển lãm cuối năm đang rộn ràng lần lượt khai trương, thì một sự kiện đáng chú ý vừa được khai mạc sáng 23/11 ở Bảo tàng - Thư viện Bà Rịa-Vũng Tàu (Thành phố Hồ Chí Minh) là triển lãm chuyên đề: “Tổ quốc nhìn từ biển”.

Lễ khai mạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24.

Chờ sức bật của điện ảnh Việt

Có số phim tham gia nhiều nhất từ trước đến nay, Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 còn ghi nhận cuộc tranh tài cam go giữa các sản phẩm điện ảnh được đầu tư hoành tráng, doanh thu nổi bật.

Tác phẩm tại triển lãm. Ảnh từ facebook của họa sĩ.

Ký tự không gian Doãn Hoàng Kiên

Mấy chục năm, người nghệ sĩ đa tài Doãn Hoàng Kiên như luôn muốn đi tìm đa diện chính mình, luôn như mở ra, như cộng thêm, để cuối cùng, hoàn thiện hơn chỉ một con người nghệ thuật.

Ayun Pa ngày lũ

Là nước. Nhưng lũ về khiến bờ sông tan hoang, bãi bờ rách nát. Nhưng nước về, cỏ cây quên đi ngày nắng hạn, cần mẫn vá víu đôi bờ. Ngày tôi đến Ayun Pa (Gia Lai), thị xã nhỏ bên dòng sông Ba, một vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên và duyên hải, chênh vênh bên những khô cằn.

Ra mắt tập truyện về Trường Sơn

Ra mắt tập truyện về Trường Sơn

Sáng 21/11, tại Hà Nội, NXB Hội Nhà văn và Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển ra mắt tập truyện ngắn “Góc khuất Trường Sơn” của nhà văn Phạm Việt Long.

Nhà thơ Kevin Bowen và nhà thơ Nguyễn Phan Quế Mai trong cuộc ra mắt tập thơ "Khúc hát thành Cổ Loa" của ông tại Việt Nam. Ảnh: QUANG HƯNG

Khôn nguôi những cuộc kiếm tìm

Chiến tranh ngày một lùi xa nhưng dư chấn của mất mát, hy sinh vẫn luôn day dứt, buốt đau trong tâm khảm những người ở lại, những người thuộc thế hệ sau.

Nụ cười hy vọng

Nụ cười hy vọng

“Nụ cười hoa hướng dương” (NXB Hội Nhà văn) của Đào Quốc Vịnh là một tiểu thuyết khiến người ta đọc mà thấy ấm lòng, thương người, và thấu hiểu sâu sắc hơn về thứ ánh sáng nhân văn vẫn le lói trong những thân phận bé nhỏ nhất.

Tiếp sức mầm non Văn khoa

Tại lễ gặp mặt, tri ân thầy cô nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 và Trao học bổng Văn khoa, học bổng Đinh Gia Khánh, học bổng Khúc Thị Hoa Phượng, Khoa Văn học (Trường đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội) đã trao nhiều suất học bổng ý nghĩa dành cho sinh viên có thành tích nổi bật trong học tập, nghiên cứu và sáng tác.

Ảnh: SONG ANH

Một thời... áo vá

Những cơn gió se se đã gõ cửa hiên nhà, nhắc tôi rằng phải soạn sửa tủ áo quần cho con. Tôi lôi từng chồng áo len, áo khoác dày ra gấp gọn, xếp thành hàng ngay ngắn.

Bác Hồ đọc tấm bia Côn Sơn Tư Phúc Tự bi trong chuyến thăm chùa Côn Sơn (Hải Phòng) tháng 2/1965. Ảnh: Cục Du lịch quốc gia Việt Nam

Thắp sáng tinh thần Hồ Chí Minh về bảo tồn di sản

Chỉ cô đọng trong 6 điều, Sắc lệnh số 65 đã cho thấy tầm nhìn nhạy bén, thức thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Trong thời đại mới, hệ thống pháp luật về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa từng bước được hoàn thiện, trên cơ sở nối dài tinh thần của bản sắc lệnh lịch sử.