Ông tái khẳng định con đường duy nhất công bằng và bền vững là hai quốc gia độc lập, chung sống trong hòa bình và an ninh, phù hợp luật pháp quốc tế và các nghị quyết của LHQ.
Hội nghị LHQ về giải pháp hòa bình cho vấn đề Palestine đã khai mạc hôm đầu tuần, do Pháp và Saudi Arabia đồng chủ trì. Hội nghị vốn được Đại hội đồng LHQ ấn định tổ chức vào tháng 6 vừa qua, tuy nhiên phải hoãn lại do xung đột giữa Israel và Iran. Với sự tham gia của các bộ trưởng và quan chức cấp cao từ hơn 100 quốc gia, hội nghị thúc đẩy tiến trình thảo luận giải pháp hai nhà nước nhằm giải quyết cuộc xung đột dai dẳng giữa Israel và Palestine. Tuy nhiên, Mỹ và Israel không tham gia vì cho rằng, hội nghị không đi đến giải pháp, mà mang lại “món quà” dành cho lực lượng Hamas.
Trong thông điệp tại hội nghị nhấn mạnh tính cấp thiết của giải pháp hai nhà nước và cái giá phải trả cho sự chậm trễ, Tổng Thư ký LHQ António Guterres chỉ rõ: Xung đột Israel - Palestine đang trong giai đoạn đỉnh điểm, chực chờ bùng nổ, trong khi mục tiêu giải pháp hai nhà nước lại ngày càng xa vời. Ông nhấn mạnh, cuộc xung đột đã kéo dài qua nhiều thế hệ, đi ngược kỳ vọng, nỗ lực ngoại giao, các nghị quyết của LHQ và luật pháp quốc tế. Căng thẳng hiện nay đang tới rất gần “điểm gãy” và xung đột đứng trước ngã rẽ nguy hiểm. “Mỗi ngày trôi qua, lòng tin càng giảm sút, các thể chế thêm suy yếu và hy vọng dần tan vỡ”, ông Guterres nói.
Nhà lãnh đạo LHQ nhắc lại lên án vụ tập kích ngày 7/10/2023 của Hamas tấn công Israel và bắt giữ con tin, nhưng cũng chỉ trích hành động phản ứng gây ra sự tàn phá, khẳng định không thể biện minh cho sự hủy diệt Dải Gaza. Ông cảnh báo về những hành động đơn phương làm suy yếu nghiêm trọng và có thể hủy hoại vĩnh viễn giải pháp hai nhà nước, phá vỡ các nền tảng hòa bình ở khu vực Trung Đông. Trong bối cảnh nguy hiểm đó, cộng đồng quốc tế càng cần hành động khẩn cấp và táo bạo, đặc biệt là tạo bước ngoặt mang tính quyết định tại hội nghị lần này, nhằm thúc đẩy tiến trình hòa bình không thể đảo ngược, hướng tới chấm dứt tình trạng chiếm đóng và hiện thực hóa khát vọng chung của thế giới về một giải pháp khả thi cho hai nhà nước trong tương lai.
Chia sẻ nhận định của Tổng Thư ký LHQ, Bộ trưởng Ngoại giao Pháp Jean-Noel Barrot khẳng định, không có lựa chọn nào khác, chỉ có giải pháp hai nhà nước mới đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của cả người Israel và người Palestine. Lộ trình phải bao gồm sự công nhận Nhà nước Palestine, bình thường hóa quan hệ với Israel, cải cách các thể chế Palestine và giải giáp phong trào Hamas.
Kêu gọi tất cả các quốc gia công nhận Nhà nước Palestine, Thủ tướng Chính quyền Palestine (PA) Mohammad Mustafa nhấn mạnh, “con đường dẫn đến hòa bình phải bắt đầu từ việc công nhận và bảo vệ Nhà nước Palestine khỏi sự hủy diệt”. Ông nêu rõ: Quyền của tất cả các dân tộc phải được tôn trọng, chủ quyền của mọi quốc gia phải được bảo đảm và người Palestine không thể tiếp tục là “ngoại lệ”. Israel phải rút hoàn toàn khỏi Dải Gaza và Hamas phải từ bỏ vũ khí và trao quyền kiểm soát Gaza cho PA để khôi phục an ninh tại vùng lãnh thổ bị chiến tranh tàn phá này.
Một yếu tố đẩy xung đột Israel-Palestine đến “điểm gãy”, cũng là một chủ đề chính được thảo luận tại hội nghị, đó là cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng hiện nay tại Gaza. Trong báo cáo mới nhất, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ (FAO) ước tính, gần 470.000 người ở Gaza rơi vào nạn đói, trong đó khoảng 90.000 phụ nữ và trẻ em cần được điều trị khẩn cấp về dinh dưỡng. Số liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng cho thấy, tháng 7 này chứng kiến số ca tử vong cao nhất liên quan nạn đói và suy dinh dưỡng ở Dải Gaza. Hiện có gần một phần năm số trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng cấp tính.
Lo ngại về khủng hoảng nhân đạo, nhất là nạn đói lan rộng, cộng đồng quốc tế gia tăng sức ép yêu cầu Israel khai thông các tuyến viện trợ vào Gaza. Mới nhất, Ủy ban châu Âu (EC) khuyến nghị hạn chế quyền tiếp cận của Israel vào chương trình tài trợ nghiên cứu chủ chốt của Liên minh châu Âu (EU), để buộc Israel có trách nhiệm cải thiện tình hình nhân đạo tại Gaza. Hà Lan cũng cảnh báo có thể xem xét áp dụng các biện pháp chống lại Israel, nếu các thỏa thuận cho phép viện trợ nhân đạo vào Gaza không được thực hiện.
Trong khi đó, Văn phòng Thủ tướng Israel ra tuyên bố cho biết, nước này sẽ tiếp tục hợp tác với các cơ quan quốc tế, cũng như với Mỹ và các nước châu Âu, để bảo đảm việc cung cấp số lượng lớn viện trợ nhân đạo cho Gaza. Theo LHQ, tổng lượng lương thực viện trợ đến được người dân Gaza có dấu hiệu tăng từ đầu tuần, sau khi Israel mở lại các tuyến đường tiếp cận.
