Để công nghiệp văn hóa cất cánh

Từ khi “Chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030” được ban hành năm 2016, 12 ngành công nghiệp văn hóa đóng góp doanh thu tương đương 3,61% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2019. Tuy nhiên, trong thực tế, việc triển khai chiến lược này vẫn còn nhiều bất cập và thách thức. Tại hội thảo khoa học “Đánh giá 5 năm thực hiện chiến lược phát triển các ngành công nghiệp văn hóa 2016-2021” do Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam vừa tổ chức, một số ý kiến đã chia sẻ với Thời Nay.
Vở ballet “Kiều” mang làn gió mới cho ngành nghệ thuật biểu diễn. Ảnh: MINH LÊ
Vở ballet “Kiều” mang làn gió mới cho ngành nghệ thuật biểu diễn. Ảnh: MINH LÊ

GS, TS Từ Thị Loan:

Cần kết nối các bộ, ngành

5 năm qua chúng ta chưa có sự đổi mới về mặt cơ chế chính sách. Đơn cử như việc ban hành, xây dựng các khung thể chế hay hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa (CNVH). Hiện, Luật Điện ảnh đang sửa đổi, bổ sung. Chúng ta đã có Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Quảng cáo. Tuy nhiên, có mấy lĩnh vực “xương sống” của CNVH là nghệ thuật biểu diễn, mỹ thuật nhiếp ảnh và triển lãm, thủ công mỹ nghệ… hiện vẫn dừng ở mức nghị định, thậm chí là chưa có pháp lệnh.

Ngoài ra, CNVH không chỉ là năm lĩnh vực của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Nó còn bảy lĩnh vực của các bộ, ngành khác nhưng hầu như chỉ có ngành văn hóa quan tâm phát triển năm lĩnh vực của mình. Vì vậy, để có một chiến lược tổng thể phát triển đồng đều 12 ngành của CNVH, phải có sự kết nối thống nhất giữa các bộ, ngành.

Nhạc sĩ Quốc Trung:

Cần bình đẳng giữa các đối tượng tham gia CNVH

Việc triển khai CNVH trong 5 năm qua, bước đầu đã tạo những chuyển biến về ý thức từ các cơ quan quản lý với những chính sách và thay đổi về thể chế. Tuy nhiên, tác động của những thay đổi này còn quá ít, đặc biệt trong lĩnh vực âm nhạc, năng lực sáng tạo vẫn còn hạn chế, chính vì vậy nó chưa tác động nhiều đến các sản phẩm cũng như nền công nghiệp âm nhạc. Đôi khi chúng ta cảm thấy đang bị buông lỏng, phát triển tùy tiện.

Tổ chức một festival âm nhạc như “Moonsoon” nói riêng cũng như các dự án phát triển văn hóa cho cộng đồng, gặp rất nhiều khó khăn. Do đó, lên kế hoạch tổ chức, giấy phép, tài chính… cần được đánh giá một cách bình đẳng và hỗ trợ chia sẻ từ nhiều phía. Ngay trong các quy định về công tác tổ chức biểu diễn cũng cần thay đổi để có sự hướng dẫn, đồng hành của các cơ quan quản lý.

Để phát triển một nền CNVH, để các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả trong lĩnh vực này, rất cần sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý. Chúng ta vẫn chưa quen việc Nhà nước bảo trợ cho những đơn vị tư nhân. Cần những hành lang pháp lý để có cái nhìn trung thực và công bằng hơn cho mọi thành phần tham gia nền CNVH.

TS Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam:

Cần coi điện ảnh là loại hàng hóa đặc biệt

Trong thị trường điện ảnh, mặc dù doanh số rất lớn vượt chỉ tiêu phát triển điện ảnh trong chiến lược văn hóa, nhưng bất cập ở chỗ, doanh số đó chủ yếu đến từ các bộ phim nhập khẩu. Tuy rằng khi thị trường phát triển tốt thì các bộ phim Việt Nam hưởng lợi, doanh thu tăng, có một số bộ phim Việt thành công trên sân nhà đã khích lệ các nhà sản xuất phim dấn thân vào lĩnh vực này. Nếu không có những động lực như thế thì thật sự rất khó khăn, bởi việc chờ Nhà nước đặt hàng làm phim rất hạn chế.

Giải pháp trong tương lai, có lẽ phải tính ở hai khâu quan trọng nhất là sáng tạo và sản xuất phim, và thứ hai là phát hành phổ biến phim. Về sáng tạo và sản xuất phim phải tính làm sao để đạt được mục đích như Nhà nước mong muốn, thì sẽ nhận được đơn hàng của Nhà nước, không giới hạn đó là phim của tư nhân hay Nhà nước. Khi Nhà nước vẫn chưa chuẩn bị sẵn sàng, không đủ nguồn lực để thực hiện thì phải có cơ chế thu hút các nguồn lực xã hội và tạo điều kiện để họ đưa những sản phẩm đó ra thị trường một cách tốt nhất.

NSƯT Trần Ly Ly, Quyền Cục trưởng Nghệ thuật biểu diễn:

Cần lớp nghệ sĩ có sức vóc

Hiện nay, đã có sự phối hợp đa ngành nghệ thuật để tạo ra một sản phẩm văn hóa. Như một số chương trình biểu diễn hội tụ đa chiều của nghệ thuật truyền thống, múa đương đại, âm nhạc… Vậy khi chúng ta thực hiện CNVH, ngoài việc giữ gìn bản sắc thì phải tính đến cách tiếp cận mới để bản sắc dân tộc được lan tỏa rộng rãi hơn.

Để phát triển CNVH toàn vẹn, cần có chiến lược bền vững. Làm sao để phát triển kinh tế phải đồng thời với phát triển văn hóa chứ không làm tổn hại lẫn nhau. Cần đặt mốc cho từng giai đoạn để phát triển, cụ thể như cần chính sách giảm thuế như thế nào? Đầu tư, xã hội hóa như thế nào? Tạo ra các không gian nghệ thuật, đào tạo nghệ sĩ ra sao?…

Nghệ sĩ Nguyễn Quốc Hoàng Anh, nhà sáng lập Không gian văn hóa Lên Ngàn:

Tạo hệ sinh thái liên ngành cho CNVH

Nhà nước cần tạo thêm các không gian nhằm giúp các hợp phần của nền CNVH có thể liên kết với nhau. Đó là các viện nghiên cứu, trường đại học, các mô hình giáo dục về nghệ thuật và sáng tạo… Tiếp theo đó là sự liên kết cùng các đơn vị đang thực hành trong nền CNVH và sáng tạo. Phải có một hệ sinh thái mang tính liên ngành giữa các hợp phần nghệ thuật với nhau, giữa Nhà nước và các doanh nghiệp.

Tầm nhìn xa, cởi mở hơn với những loại hình nghệ thuật mới sẽ mang lại cho chúng ta những cơ hội và cách tiếp cận nhằm tiệm cận với những giá trị chung của thế giới. Việc mở ra những không gian có tính chất tiên phong sẽ thúc đẩy những ý tưởng, tư duy và cách thức làm việc mới để có thể tạo ra những giá trị phái sinh từ văn hóa.

Công nghiệp văn hóa được Chính phủ Việt Nam xác định bao gồm 12 lĩnh vực: Quảng cáo, Kiến trúc, Phần mềm và các trò chơi giải trí, Thủ công mỹ nghệ, Thiết kế, Điện ảnh, Xuất bản, Thời trang, Nghệ thuật biểu diễn, Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm, Truyền hình và phát thanh, Du lịch văn hóa.

Có thể bạn quan tâm

Một số tác phẩm của nhiếp ảnh gia Andy Soloman được trưng bày tại triển lãm Tiếp nối: Việt Nam.

Chưa khép lại hành trình nhiếp ảnh 30 năm

Từ những bức ảnh đen trắng những năm 1990 đến những chân dung màu chụp lại hôm nay, Soloman mở ra cuộc đối thoại giữa quá khứ và hiện tại, giữa con người và thời gian để thấy Việt Nam tuy đổi thay, nhưng những giá trị nhân văn cốt lõi vẫn vẹn nguyên.

Ảnh: SONG ANH

Mãn đình hồng trước hiên nhà cũ

Đông đã về thật rồi. Những luồng gió len lỏi qua triền đồi, khẽ lùa vào mái tóc, mang theo một mùi ẩm ướt, ngai ngái của đất trời trước khi chạm lạnh.

Giao lưu về "Tháp đồng cảm Tokyo"

Giao lưu về "Tháp đồng cảm Tokyo"

Tác giả Nhật Bản Rie Qudan, nhà văn đoạt Giải Akutagawa lần thứ 170 đã có buổi giao lưu ra mắt cuốn "Tháp đồng cảm Tokyo" (NXB Văn học) cùng độc giả Việt Nam.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Hương sắc muộn mùa

“Anh lại phải vào Tây Nguyên vì dự án trong ấy đang phát sinh một số vấn đề”. Khang vừa nhét mấy bộ quần áo vào va-li vừa nói như thanh minh.

Ảnh: KHIẾU MINH

Điểm nhấn và trách nhiệm

Cuối tháng 11, một loạt sự kiện văn nghệ đồng loạt khai mạc. Phải kể đầu tiên là triển lãm “Hội họa, điêu khắc Đinh Phong”, sẽ kéo dài đến 14/12 tại Nhà triển lãm Art Space Trường đại học Mỹ thuật Việt Nam.

Những “gương mặt” biết kể chuyện

Những “gương mặt” biết kể chuyện

Đọc “86 gương mặt văn nghệ sĩ” của Phùng Văn Khai, ta không chỉ gặp người khác, mà đồng thời soi thấy chính mình, trong những câu hỏi về nghề nghiệp, về lý tưởng, về sự ngắn ngủi của đời người và sức bền của những giá trị tinh thần.

Trò chơi dân gian giúp trẻ được trải nghiệm sinh hoạt nhóm, tập thể và bồi bổ cho tâm hồn những xúc cảm nhân văn.

Lấy trò chơi dân gian nuôi tâm hồn học sinh

Trò chơi dân gian không chỉ tạo niềm vui mà còn là nơi lưu giữ tri thức dân gian, nhân cách cộng đồng và hồn cốt Việt trong từng động tác, lời ca. Việc đưa trò chơi dân gian phổ biến ở học đường còn là một cách giáo dục văn hóa, bồi dưỡng tình yêu dân tộc, nhân ái và sáng tạo trong thế hệ trẻ.

Đôn Ki-hô-tê, cát và đêm

Dãy nhà san sát, lởm chởm bên mép nước. Lòng sông mở ra rộng thênh thang, phẳng lặng đến mức tưởng như có thể bước qua mà không ướt chân. Sông Hồng luôn biết cách khởi đầu theo một kiểu khác, không còi xe, không những đoàn thuyền ngược xuôi, chỉ còn thứ im lặng lơ lửng như cơn ngủ chuẩn bị vào giấc.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ra sách mới

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ra sách mới

NXB Trẻ vừa phát hành truyện dài mới nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mang tên “Cô bé hàng xóm và bốn viên kẹo”. Chọn bối cảnh Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh những năm 1980, truyện kể về dân nhập cư, những người nghèo sống ở đô thị hoa lệ, về tình làng nghĩa xóm và bao điều đẹp đẽ giờ đây chỉ còn trong ký ức.

Viết sâu về sự tử tế, chân thành

Viết sâu về sự tử tế, chân thành

“Từng gắn bó, từng yêu thương” là tập truyện ngắn mới nhất của tác giả Trần Duy Thành, do NXB Dân trí phát hành. Tập sách có 22 truyện ngắn, được tác giả kể bằng cái nhìn rộng mở, bút lực dồi dào của một cây bút thích trải nghiệm cuộc sống, khám phá nội tâm con người.

Vở "Đêm trăng đầm Hạ" của Nhà hát Kịch Hà Nội tham dự liên hoan.

Nhu cầu lớn qua liên hoan quốc tế sân khấu thử nghiệm

Cuộc trình diễn, tương tác, giao lưu nghệ thuật giữa gần 1.000 nghệ sĩ các loại hình sân khấu trong nước và các nghệ sĩ nước ngoài cùng mối quan tâm của khán giả cho thấy nhiều điều. Đó là nhu cầu thưởng thức, nhu cầu đổi mới, nhu cầu sáng tạo để tồn tại và phát triển sân khấu. Đó đều là những nguyện vọng cần đáp ứng ngay…

Nghệ thuật đối thoại cùng khoa học

Từ ngày 2/12/2025 đến 28/2/2026, Quỹ VinFuture phối hợp Trung tâm Nghệ thuật Đương đại Vincom (VCCA) giới thiệu triển lãm “TỎA V - Điểm chạm Khoa học” (THE FOLIAGE V - The Touch of Science), sự kiện nghệ thuật trọng tâm của Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025.

Không gian trong chiếc xe "Sách trên mây".

"Sách trên mây" - Nung nấu từ vấp ngã

“Người lái xe” như anh chỉ cần làm một sứ mệnh nhỏ là lái xe, đưa những quyển sách đến tay những người cần, gieo một hạt mầm nhỏ và đợi chờ ngày những hạt mầm đó sẽ trở nên xanh hơn...

Bữa cơm mùa gặt.

Nhớ cơm mới ngày mùa

Những chiều nắng rựng lên vài cơn the thắt. Ba ngồi chỗ hiên tay đong đưa ca nước chè, ngó lên phía cây cam trước sân.

Giới thiệu sản phẩm tại lễ hội cà-phê Tây Nguyên. Ảnh: HẢI NAM

Cà-phê Đắk Lắk trước kỳ vọng di sản

Nhìn nhận văn hóa cà-phê từ góc nhìn “di sản sống”, Đắk Lắk đang bảo vệ, phát huy giá trị di sản gắn với phát triển bền vững. Di sản cà-phê ở Đắk Lắk vì thế không chỉ là tri thức sản xuất, mà là nền tảng cho mô hình kinh tế sinh thái - văn hóa.

Ngẫm những vấn đề thời đại để soi chiếu đến hôm nay

Ngẫm những vấn đề thời đại để soi chiếu đến hôm nay

Tiểu thuyết “Cuộc phân tranh” của nhà văn Thiên Sơn do công ty Tao Đàn và NXB Văn học ấn hành gây được chú ý với việc tái dựng bức tranh toàn cảnh về lịch sử hiện đại và những màn đối thoại, đấu trí cam go giữa các nhân vật lịch sử trong hoàn cảnh nước ta những năm mới giành được độc lập và bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến.

Minh họa: NGUYỄN MINH

Chạy trước tử thần

Cần gạt nước đã ở mức độ làm việc tối đa mà không xua được nước mưa ào ạt tuôn lên mặt kính.

Phát động sáng tác “Sống mãi với thời gian”

Phát động sáng tác “Sống mãi với thời gian”

Hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2030) và 85 năm Ngày Quốc khánh Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2030), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ phát động sáng tác tác phẩm văn học nghệ thuật “Sống mãi với thời gian” giai đoạn 2026-2030.

Những cái nhìn rộn ràng trong trẻo

Những cái nhìn rộn ràng trong trẻo

Trong một loạt triển lãm cuối năm đang rộn ràng lần lượt khai trương, thì một sự kiện đáng chú ý vừa được khai mạc sáng 23/11 ở Bảo tàng - Thư viện Bà Rịa-Vũng Tàu (Thành phố Hồ Chí Minh) là triển lãm chuyên đề: “Tổ quốc nhìn từ biển”.

Lễ khai mạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24.

Chờ sức bật của điện ảnh Việt

Có số phim tham gia nhiều nhất từ trước đến nay, Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 còn ghi nhận cuộc tranh tài cam go giữa các sản phẩm điện ảnh được đầu tư hoành tráng, doanh thu nổi bật.

Tác phẩm tại triển lãm. Ảnh từ facebook của họa sĩ.

Ký tự không gian Doãn Hoàng Kiên

Mấy chục năm, người nghệ sĩ đa tài Doãn Hoàng Kiên như luôn muốn đi tìm đa diện chính mình, luôn như mở ra, như cộng thêm, để cuối cùng, hoàn thiện hơn chỉ một con người nghệ thuật.

Ayun Pa ngày lũ

Là nước. Nhưng lũ về khiến bờ sông tan hoang, bãi bờ rách nát. Nhưng nước về, cỏ cây quên đi ngày nắng hạn, cần mẫn vá víu đôi bờ. Ngày tôi đến Ayun Pa (Gia Lai), thị xã nhỏ bên dòng sông Ba, một vùng chuyển tiếp giữa Tây Nguyên và duyên hải, chênh vênh bên những khô cằn.

Ra mắt tập truyện về Trường Sơn

Ra mắt tập truyện về Trường Sơn

Sáng 21/11, tại Hà Nội, NXB Hội Nhà văn và Viện Nghiên cứu Văn hóa và Phát triển ra mắt tập truyện ngắn “Góc khuất Trường Sơn” của nhà văn Phạm Việt Long.