Dấu ấn sách điện tử tại Triển lãm Thành tựu đất nước “80 năm Hành trình Độc lập-Tự do-Hạnh phúc”

Ngành xuất bản Việt Nam, từ giai đoạn đầu hình thành và phát triển đã luôn gắn bó chặt chẽ với tiến trình cách mạng, đồng hành cùng dân tộc trong bối cảnh để không ngừng vươn lên. Toàn ngành luôn bảo đảm sứ mệnh giữ gìn, lan tỏa tri thức, đồng thời không ngừng đổi mới để thích ứng với xu thế công nghệ toàn cầu.

Phát biểu tại lễ khai mạc triển lãm thành tựu của ngành xuất bản, ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), nhấn mạnh: Triển lãm là dịp để tôn vinh chặng đường vẻ vang của ngành, đồng thời thể hiện rõ định hướng phát triển trong kỷ nguyên mới – một ngành xuất bản hiện đại, chuyên nghiệp, đóng góp trực tiếp vào công cuộc xây dựng đất nước giàu mạnh, phồn vinh và hạnh phúc, đúng như chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm".

Trong không gian triển lãm rộng khoảng 400m² quy tụ các nhà xuất bản tiêu biểu, như: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật, Nhà xuất bản Kim Đồng, Nhà xuất bản Trẻ, Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông, Nhà xuất bản Hội Nhà văn… cùng nhiều đơn vị phát hành sách uy tín.

Bên cạnh các ấn phẩm in truyền thống, ngành xuất bản còn đầu tư phát triển mảng sách điện tử, sách nói, thể hiện rõ ràng cho xu thế chuyển đổi số trong ngành xuất bản hiện nay.

Khu vực sách điện tử trở thành điểm đến sôi động của triển lãm, thu hút cả người trẻ lẫn nhiều khách lớn tuổi ngạc nhiên, thích thú khi được trải nghiệm công nghệ đọc hiện đại.

Tại gian trưng bày của Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông, nhiều học sinh, sinh viên chăm chú tương tác với màn hình cảm ứng. Cuốn sách điện tử "Biển của lòng người" của kỹ sư, nhiếp ảnh gia Trần Thành đã kịp ra mắt bạn đọc cùng thời gian với phiên bản sách in.

Một trong những hình ảnh tạo xúc động mạnh mẽ là khoảnh khắc nhà thơ Trần Đăng Khoa - cây bút gắn liền với những vần thơ tài hoa từ tuổi nhi đồng - trải nghiệm bản sách điện tử "Biển của lòng người".

Từng có thời gian sống và viết giữa Trường Sa sóng gió, đóng quân ở đảo Thuyền Chài, tác giả của cuốn "Đảo chìm" không giấu nổi xúc động khi chạm tay vào cuốn sách điện tử về chủ đề biển đảo. Chỉ một cú chạm, có thể thấy mây bay, sóng cuộn, nghe được cả tiếng biển rì rào qua màn hình điện tử.

"Không ngờ giờ đây, thơ ca, ảnh và cả âm thanh cũng có thể được đưa vào một cuốn sách số. Đây thực sự là bước tiến của công nghệ và sáng tạo. Người lính năm xưa trên đảo Thuyền Chài như tôi càng thấm thía ý nghĩa của việc lưu giữ và lan tỏa tình yêu Tổ quốc qua những hình thức hiện đại như thế này", nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ.

Ông cũng là một trong những nhà văn tiên phong ủng hộ mạnh mẽ chuyển đổi số trong xuất bản, luôn tin rằng: văn chương không đứng ngoài cuộc cách mạng công nghệ, mà phải là nhịp cầu nối giữa truyền thống và tương lai.

Sự thích thú của nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng lan tỏa tới đông đảo bạn trẻ. Nhiều học sinh, sinh viên dừng chân khá lâu tại gian trưng bày, háo hức hỏi mua bản in giấy để lưu giữ, đồng thời bày tỏ mong muốn một ngày được đặt chân đến Trường Sa – nơi những con chữ trong từng trang sách đã thắp lên khát vọng và tình yêu với non sông.

Chia sẻ tại không gian triển lãm, nhiếp ảnh gia - kỹ sư Trần Thành bày tỏ sự xúc động khi tác phẩm của mình được giới thiệu đồng thời dưới hai hình thức: sách in truyền thống và sách điện tử đa phương tiện.

"Đây là nỗ lực rất lớn của Nhà xuất bản Thông tin và Truyền thông. Việc đầu tư song song hai phiên bản đã giúp mở rộng đối tượng bạn đọc, góp phần gìn giữ giá trị nội dung trong nhiều định dạng. Ở phiên bản sách điện tử, tôi đặc biệt trân trọng cách thức mà đơn vị xuất bản đã phối hợp để thể hiện được cả hình ảnh, âm thanh, chuyển động - điều mà sách in không thể truyền tải đầy đủ", tác giả nói.

Là người làm kỹ thuật, đồng thời theo đuổi nhiếp ảnh nghệ thuật gắn với đề tài biển đảo nhiều năm, kỹ sư Trần Thành luôn đau đáu về việc làm sao để những giá trị về văn hóa, thiên nhiên, con người Việt Nam có thể đến được với công chúng rộng rãi hơn, đặc biệt là thế hệ trẻ. Với anh, công nghệ không làm mất đi sự lắng đọng của tri thức mà bổ trợ, tương tác giúp văn hóa đọc tiếp tục lan tỏa trong một thế giới đang thay đổi nhanh chóng.

"Kho tàng văn chương Việt Nam nói riêng và tri thức dân tộc nói chung còn vô cùng đồ sộ, quý báu, nhiều vỉa tầng chưa thể khai phá hết. Tôi rất mong trong thời gian tới, các nhà xuất bản sẽ mạnh dạn phối hợp với nhiều tác giả hơn nữa để số hóa các tác phẩm giá trị, từ đó tạo nên những ấn phẩm vừa để đọc, vừa tăng tính cảm nhận, tương tác để tác phẩm có cùng lúc nhiều đời sống và sự lan tỏa hơn nữa", tác giả Trần Thành nhấn mạnh.

"Em thường có thói quen đọc sách in truyền thống hoặc qua điện thoại, nhưng trực tiếp trải nghiệm thiết bị chuyên dụng, lại có hướng dẫn rõ ràng như thế này, cảm giác thật thú vị. Đặc biệt, khi biết những cuốn sách này là sự kết hợp giữa công nghệ và tình yêu Tổ quốc, em càng thêm trân trọng", Nguyễn Hương Giang, sinh viên Học viện Ngoại giao hào hứng chia sẻ.

Bên cạnh thao tác "lật trang" bằng cảm ứng, khu vực trải nghiệm còn tích hợp tính năng đọc tự động - một hình thức của sách nói vốn ngày càng được giới trẻ ưa chuộng vì sự tiện lợi. Với tai nghe không dây, chỉ cần vài thao tác đơn giản, người dùng có thể chọn giọng đọc, điều chỉnh tốc độ và tận hưởng nội dung sách như một buổi trò chuyện thân mật.

Cùng với sách điện tử, sách nói, triển lãm còn ứng dụng công nghệ mã QR để hỗ trợ khách tham quan tra cứu thông tin về các đầu sách, ấn phẩm đặc biệt hoặc các bộ sưu tập tư liệu quý. Tiện ích này vừa giúp tiết kiệm thời gian tìm kiếm, cũng tạo sự tương tác tức thì, sinh động giữa bạn đọc và nội dung.

Bộ bưu thiếp "Một dải non sông" của nhóm tác giả: Lê Việt Khánh, Võ Việt, Trần Thành do Nhà xuất bản Hội Nhà văn phát hành là một ví dụ tiêu biểu. Mỗi tấm bưu thiếp có hình ảnh bao la, tự hào về Tổ quốc và tích hợp mã QR để người dùng nghe thêm những vần thơ, dữ liệu về địa danh in trên hình. Cách làm này đưa những sản phẩm tưởng như chỉ mang tính lưu niệm trở thành một công cụ truyền tải văn hóa đa phương tiện.

Trong bối cảnh văn hóa đọc có dấu hiệu bị lấn át bởi mạng xã hội và các nền tảng giải trí nhanh, sự phát triển mạnh mẽ của sách điện tử và sách nói chính là một chiến lược quan trọng để giữ chân bạn đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Các đơn vị xuất bản đã không ngừng đổi mới, ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, công nghệ nhận diện giọng nói, cá nhân hóa nội dung theo thói quen đọc của từng người dùng… nhằm tạo ra những sản phẩm sách số hấp dẫn và thân thiện hơn.

Theo thông tin từ Cục Xuất bản, In và Phát hành, đến nay đã có hơn 60% các nhà xuất bản trong nước triển khai hoạt động số hóa nội dung. Một số đơn vị đã bước đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo trong biên tập, kiểm duyệt, cá nhân hóa trải nghiệm đọc và phân tích nhu cầu độc giả.

Trong bối cảnh hành trình còn nhiều thách thức, từ hạ tầng công nghệ, bản quyền số, đào tạo nguồn nhân lực đến thay đổi nhận thức xã hội, việc tổ chức không gian trải nghiệm sách số tại một sự kiện quy mô quốc gia như lần này là bước đi mạnh mẽ để giới thiệu tới công chúng và thúc đẩy đối thoại về tương lai ngành xuất bản.