Đạo diễn Vũ Thanh Huyền kể chuyện làm phim về sự hồi sinh của làng Nủ

Phim tài liệu “Mứa bản: Khúc tráng ca của sự hồi sinh làng Nủ” có thời lượng 50 phút, được thực hiện dựa trên lời kể của các nhân vật, không có lời bình. Phim do Trung tâm Phim tài liệu Đài Truyền hình Việt Nam (nay là Ban Chuyên đề - Khoa giáo) sản xuất - đạo diễn Vũ Thanh Huyền chia sẻ.

Cơn bão Yagi lịch sử đổ bộ vào Việt Nam hồi tháng 9/2024 đem lại những hậu quả nặng nề cho nhiều địa phương. Sự kiện đau thương nhất là thảm họa diễn ra tại thôn làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai. Tuy nhiên, vượt lên trên nỗi đau tận cùng đó là một sức mạnh đoàn kết chưa từng có, biểu tượng của ý chí quật cường vươn lên trong hoạn nạn của người Việt Nam khi cả nước một lòng hướng về làng Nủ.

Dự án tái thiết làng Nủ được thực hiện dựa trên lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và sự vào cuộc của Quỹ Tấm lòng Việt Đài Truyền hình Việt Nam, UBND tỉnh Lào Cai và Binh đoàn 12, Bộ Quốc phòng đã hoàn thành việc thi công ngoạn mục bàn giao cho bà con trước Tết nguyên đán 2025.

Ê-kíp thực hiện bộ phim tại làng Nủ.

Phim được thực hiện trong vòng 4 tháng. Tên phim “Mứa bản”, theo như đạo diễn Vũ Thanh Huyền giải thích, trong tiếng Tày nghĩa là “Về làng”. Cái tên bộ phim là sự tóm tắt hành trình cả nước cùng chung tay để hồi sinh làng Nủ sau thảm họa thiên tai Yagi.

“Mứa bản” không chỉ là bộ phim tài liệu ghi nhận quá trình hồi sinh tái thiết lại làng Nủ với quá trình ghi hình ròng rã 4 tháng của ê-kíp sản xuất từ khi sự kiện bi thảm xảy ra đến khi một ngôi làng mới được mọc lên trên nền đất mới, mà còn đem tới câu chuyện chân thực về nỗi đau của người đàn ông bất hạnh đã mất toàn bộ gia đình, 3 hộ gia đình xóa sổ hoàn toàn, những niềm đau khôn nguôi những gia đình chưa tìm thấy hết thi thể người thân.

Đạo diễn Vũ Thanh Huyền cho biết, ý tưởng đầu tiên của chị khi thực hiện bộ phim là làm kết cấu phim phi tuyến tính theo hai tuyến song song. Một bên là những câu chuyện người dân làng Nủ phục hồi thế nào sau thảm họa và một bên là câu chuyện của những người hùng trên công trường tái thiết làng Nủ mới cho người dân. “Nhưng quan trọng hơn, tôi đã nghĩ tới việc xây dựng một bộ phim không lời bình bởi theo quan điểm của tôi, mọi ngôn từ đều không thể nào miêu tả hết nỗi đau mà người dân làng Nủ đã phải hứng chịu trong thảm họa thiên nhiên bi thảm này bằng chính lời kể của nhân vật”.

Phỏng vấn, ghi hình những người tham gia công cuộc tái thiết làng Nủ.

Đây là bộ phim được thực hiện dài nhất và đồ sộ nhất trong trải nghiệm làm phim của đạo diễn Vũ Thanh Huyền. Phim khởi quay từ tháng 10 và kết thúc khi người dân đón cái Tết đầu tiên trên ngôi làng mới. Suốt trong 4 tháng trời là những chuyến công tác liên tục từ Hà Nội – Lào Cai và ngược lại. Đặc biệt, có những chuyến công tác kéo dài nửa tháng, đoàn làm phim sống cùng người dân, bám sát diễn biến tâm lý nhân vật để khi thời điểm chín muồi có được những trường đoạn phỏng vấn đầy cảm xúc, hoặc những cảnh quay đắt giá ghi nhận diễn biến tâm lý nhân vật khi họ phải đối diện với cuộc sống hoàn toàn mới với nỗi đau mất người thân chưa thể nguôi ngoai.

Nữ đạo diễn chia sẻ, kỷ niệm đầu tiên và ấn tượng nhất đối với ê-kíp là ngày đầu tiên xuống hiện trường, ê-kíp đến đúng lúc gia đình anh Hoàng Văn Thới đang thực hiện nghi thức ma chay cho những người đã khuất. Dù đã thông báo trước cho chính quyền địa phương nhưng trong lúc tang gia bối rối, gia đình nhân vật đã không thể phân biệt giữa ê-kíp của một đoàn làm phim chính thống với những tiktoker, facebooker tự do. Vì thế, dân làng đã phản ứng khá tiêu cực, khiến ê-kíp gặp khó khăn trong quá trình tác nghiệp.

Đạo diễn Vũ Thanh Huyền và thành viên đoàn phim Lê Trung Kiên tại lễ khánh thành Khu tái định cư.

Khi đó, đoàn làm phim đã quyết định không triển khai máy, dành hẳn một ngày chỉ đến trấn an tâm lý gia đình, trực ở nhà nhân vật từ sáng đến tối để họ quen với sự xuất hiện của ê-kíp, “xin” bằng được bữa cơm tối để làm quen với họ, để họ cởi mở với đoàn làm phim. “Kế hoạch đó đã thành công tốt đẹp khi chúng tôi tạo dựng được mối quan hệ tốt với nhân vật để có những cảnh quay đắt giá sau này mà khán giả có thể xem được trên phim” – đạo diễn kể.

Một trong những cảnh quay ấn tượng của bộ phim là trường đoạn nỗi đau của những người đàn ông làng Nủ mất hết vợ con. Đạo diễn Vũ Thanh Huyền cho biết, thông qua tuyến nhân vật nước mắt đàn ông làng Nủ, chúng ta càng ngẫm hơn nữa triết lý cuộc đời vốn dĩ vô thường, ngày nay còn có nhau ngày mai đã sinh ly tử biệt không lời từ biệt, để lại niềm tiếc nuối khôn nguôi với người ở lại.

Ngoài ra, bộ phim còn có những đại cảnh công trường thi công tái thiết làng Nủ rất ấn tượng, phần nào lột tả tinh thần đồng tâm hiệp lực của rất nhiều tổ chức đơn vị trong đó đứng đầu là Quỹ Tấm lòng Việt Đài Truyền hình Việt Nam, UBND tỉnh Lào Cai và Binh đoàn 12 để việc thi công công trình đúng tiến độ.

Đạo diễn Vũ Thanh Huyền cho biết, ngay từ khi được giao nhiệm vụ thực hiện một bộ phim về quá trình xây dựng tái thiết làng Nủ, ê-kíp đã nghĩ ngay đến việc phải đặt timelapse ghi lại toàn bộ quá trình xây dựng trên công trường. Timelapse là cách quay tối ưu nhất để người xem có thể cảm nhận được cả một tiến trình xây dựng từ khi công trường chỉ là khoảnh đất trống rộng 10,5 ha cho đến khi 40 ngôi nhà đẹp đẽ đã được hoàn thành.

Lãnh đạo Trung tâm Phim Tài liệu (nay Ban Chuyên đề - Khoa giáo) trực tiếp chỉ đạo nội dung bộ phim - NSND Nguyễn Hoàng Lâm cùng quay phim Nguyễn Đức Dân đã có một chuyến đi khảo sát thực địa làng Nủ trước khi bộ phim chính thức được bấm máy. Ba góc quay timelapse đã được NSND Nguyễn Hoàng Lâm chọn chính là 3 góc máy timelapse mà khán giả được nhìn thấy trên phim. Bộ phim không có một cảnh quay kỹ xảo nào vì điểm nhấn chính trong phim chính là những trường đoạn bi mà phải mất rất nhiều công sức đoàn làm phim mới thực hiện được và những cảnh timelapse, flycam hoành tráng để toát lên sự hào hùng, khí thế hừng hực trên công trường của những chiến sĩ Binh đoàn 12 kịp tiến độ giao nhà cho bà con trước Tết âm lịch 2025. Điều này vừa bảo đảm yếu tố chân thực của bộ phim mà vẫn mô tả được sự hoành tráng, đồ sộ của dự án tái thiết.

Đạo diễn Vũ Thanh Huyền chia sẻ: “Quan điểm làm phim của tôi là luôn mang tới cho khán giả sự logic và rõ ràng dù mình có chọn lối kể chuyện bằng phương thức nào. Tôi mong muốn đưa ra được cái nhìn tổng quan toàn diện về cách người dân dần vượt qua nghịch cảnh để vươn lên như thế nào, sau một quá trình dài sống cùng những người dân”.