Nổi bật trong trong chuỗi hoạt động tri ân là lễ rước vong linh các liệt sĩ hy sinh tại nước bạn Lào về an vị tại Đền - một nghĩa cử thiêng liêng hiếm có trong tiền lệ, kết nối quá khứ bi hùng với lòng tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay.
Đêm “Thắp nến-Rước Bác-Nhớ người chưa trở về”
Trong đêm 26/7, tại Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn trọng điểm Cà Roòng-ATP đường 20 Quyết thắng không gian trở nên thiêng liêng với 288 ngọn nến được thắp sáng lung linh bao quanh đền, tượng trưng cho những linh hồn chưa từng được gọi tên, gửi gắm lòng tri ân sâu sắc của thế hệ hôm nay.
Điểm nhấn của đêm tri ân là hình ảnh tượng Bác Hồ, phục dựng từ bức ảnh năm 1959 khi Người quyết định mở đường Trường Sơn, được rước vào đền trong không khí trang nghiêm, như một cuộc hội ngộ giữa Người với những người con đã ngã xuống.
Chương trình còn có đêm nhạc tri ân mang tên: “Hát cho những người nằm lại giữa đại ngàn” với những ca khúc đi cùng năm tháng như “Bác đang cùng chúng cháu hành quân”, “Trên đỉnh Trường Sơn ta hát”, “Màu hoa đỏ”… do các nghệ sĩ Trang Dung, Sim Nông, Lê Mạnh Cường thể hiện…
Đường 20 Quyết thắng: Tọa độ máu lửa của tuyến Trường Sơn huyền thoại
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, đường 20 Quyết thắng là một tuyến đường “vượt khẩu” quan trọng nhất trong toàn bộ hệ thống đường Trường Sơn. Trước đó, những tuyến đường 7 (Nghệ An), đường 8 (Hà Tĩnh), đường 12 (Quảng Bình cũ) bị địch đánh phá có thời gian gần như tê liệt. Cuối tháng 1/1966, Bộ Tư lệnh Trường Sơn quyết định mở đường mới, từ bến phà Sông Son qua biên giới Lào, đến ngã ba Lùm Bùm trên đất Lào để nối vào đường 128.
Sau hơn 4 tháng thi công, gần 8000 nhân công là bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông, dân công hỏa tuyến, hầu hết ở độ tuổi 18-20, với búa, choòng và bộc phá… đã mở thông đường mới, mang tên đường 20 Quyết thắng.
Từ tháng 4 năm 1966 đến ngày Hiệp định Paris có hiệu lực, đường 20 Quyết thắng giữ vai trò huyết mạch trong toàn bộ tuyến đường Trường Sơn, góp phần rất quan trọng vào việc vận chuyển quân lực, vũ khí, quân lương từ miền Bắc vào các chiến trường miền Nam và chi viện cho các chiến trường nước bạn.
Chỉ sau một thời gian ngắn thông đường, đường 20 Quyết thắng đã trở thành mục tiêu đánh phá ác liệt nhất của không quân Mỹ. Là nơi thử lửa, đọ sức giữa bom đạn Mỹ với lòng gan dạ, quả cảm của những chàng trai cô gái Việt Nam trong độ tuổi 20.
Từ năm 1966 đến cuối năm 1972, không một mét đường 20 nào không có dấu tích của bom, đạn, hỏa tiễn; không một cua, ngầm, đèo nào đều không là tọa độ lửa. Đặc biệt, những trọng điểm Cà Roòng, A ki, ATP (tên gọi tắt của 3 trọng điểm cua chữ A-ngầm Ta Lê-đèo Phu La Nhích kề nhau, trong khoảng 12km). Tính ra, mỗi mét đất ở đó hứng chịu đến 2,2 tấn bom.
Hàng trăm cán bộ chiến sĩ công binh, lái xe, giao liên, quân y, cao xạ, thanh niên xung phong, công nhân giao thông, dân công hỏa tuyến… đã nằm lại trên cung đường này. Trong đó không ít người không có nấm mộ và không một dòng địa chỉ…
Ngôi đền giữa mây: Một chỉ dấu tâm linh giữa lãng quên
Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn trọng điểm Cà Roòng-ATP đường 20 Quyết thắng được khánh thành ngày 24/7/2022, sau hơn 3 năm thi công. Đây là công trình được xây dựng từ tâm huyết của những người từng đi qua chiến tranh, do Tạp chí Nông thôn Việt vận động, với sự tài trợ của ông Dương Công Minh, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng Bưu điện Liên Việt và Ngân hàng Bưu điện Liên Việt. Công trình được Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình (cũ) giao cho Tỉnh Đoàn quản lý, khai thác.
Khác với các nghĩa trang - nơi quy tập hài cốt liệt sĩ từ khắp nơi - ngôi đền này được xây dựng ở chính nơi từng là “tử địa” trên cả 2 cánh đông và tây Trường Sơn, chỉ cách cột mốc biên giới 1km theo đường chim bay.
Những người hy sinh ở đây, có thể tên tuổi họ đã được ghi trên bia của một ngôi mộ ở nghĩa trang nào đó. Nhưng, không ít người trong số đó, thân xác họ đã hóa vào cây cỏ và linh hồn họ vẫn ngày đêm trấn ngự chốn biên cương này, nhưng chưa từng được ghi tên ở một nơi nào.
Do vậy, ngôi Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn trọng điểm Cà Roòng-ATP đường 20 Quyết thắng chưa có tên từng liệt sĩ, không mộ phần, không bảng ghi công, nhưng là nơi an trú cho tất cả anh linh liệt sĩ đã hy sinh trên đường 20 Quyết thắng, đặc biệt tại các địa danh như cua chữ A, ngầm Ta Lê, đèo Phu-la-nhích, Ca Tốc, Lùm Bùm… ở trên nước bạn.
Lễ rước vong linh liệt sĩ từ đất bạn Lào về nước: Sự kiện đặc biệt và đầy ý nghĩa diễn ra đúng ngày 27/7 - lễ rước vong linh các liệt sĩ hy sinh tại Lào trong kháng chiến. Đây là những người con của Tổ quốc đã nằm lại nơi rừng sâu đất bạn, không mộ chí, không thân nhân. Buổi lễ được kỳ vọng là tạo nên một nhịp cầu thiêng liêng đưa các anh chị về với đất mẹ, về với cội nguồn.
![[Ảnh] Lễ khai mạc Tuần lễ “Điện ảnh Việt Nam - Hành trình Ánh sáng” tại kinh đô điện ảnh Paris](https://cdn.nhandan.vn/images/6e57b619e7c078c0fa83b6fa2fe1fbf05a40260c02346256525e8d4a1f6dc7a1bcf52d96dff472c068845c3e9c6f36794aa4ba311f41b5cbfc9e2c7d45df3ba648b9382a8c3d1e37736b78a1be2bbad7/khai-mac-tuan-dien-anh-vn-duy-7.jpg.webp)
