Sáng 14/8, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).
2 luồng quan điểm về thuế VAT phân bón
Về ý kiến đề nghị không chuyển phân bón và các máy móc thiết bị nông nghiệp từ diện không chịu thuế sang diện áp dụng thuế suất 5%, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết trong Thường trực Ủy ban có 2 luồng quan điểm.
Quan điểm thứ nhất đề nghị giữ như quy định hiện hành vì thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu, người chịu thuế giá trị gia tăng là người tiêu dùng cuối cùng. Việc chuyển phân bón sang chịu thuế suất 5% thì người nông dân (ngư dân) sẽ chịu tác động lớn do giá phân bón sẽ tăng khi có thuế giá trị gia tăng, dẫn đến tăng giá thành sản phẩm nông nghiệp, trái tinh thần khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn theo Nghị quyết số 19-NQ/TW.
Quan điểm thứ hai thống nhất với nội dung dự thảo Luật và cơ quan soạn thảo, vì Luật số 1/2014/QH13 đưa phân bón đang từ diện chịu thuế 5% sang diện không chịu thuế giá trị gia tăng đã tạo ra sự bất cập lớn về chính sách, ảnh hưởng bất lợi cho ngành sản xuất phân bón trong nước trong suốt 10 năm qua.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính-Ngân sách Lê Quang Mạnh báo cáo tại phiên họp. (Ảnh: DUY LINH) |
Các doanh nghiệp đã không được hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào (bao gồm cả chi phí đầu tư mua sắm tài sản), phải hạch toán vào chi phí, làm tăng chi phí và giá thành sản xuất, giá bán không thể cạnh tranh với phân bón nhập khẩu đang từ chịu thuế chuyển sang được miễn thuế. Sự bất cập về cơ chế cần được đưa trở lại đúng quỹ đạo của thuế giá trị gia tăng.
Việc quay lại áp dụng thuế suất 5% sẽ có các tác động nhất định đến giá bán phân bón trên thị trường, làm tăng giá thành phân bón nhập khẩu (hiện chỉ chiếm 26,7% thị phần); đồng thời, làm giảm giá thành phân bón sản xuất trong nước (hiện đang chiếm 73,% thị phần); các doanh nghiệp sản xuất phân bón sẽ được hoàn thuế do thuế đầu ra (5%) thấp hơn đầu vào (10%) và ngân sách nhà nước sẽ không tăng thu do phải bù trừ giữa tăng thu từ khâu nhập khẩu với việc hoàn thuế cho sản xuất trong nước.
Các doanh nghiệp trong nước có dư địa để giảm giá bán nếu giá phân bón và các nguyên liệu đầu vào trên thị trường quốc tế không thay đổi. Ngoài ra, phân bón hiện là sản phẩm bình ổn giá nên trong trường hợp cần thiết, khi có biến động lớn về giá trên thị trường thì các cơ quan quản lý nhà nước có thể thực hiện các biện pháp quản lý cần thiết để bình ổn ở mức hợp lý.
Ông Lê Quang Mạnh nêu rõ, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính-Ngân sách nghiêng về quan điểm thứ nhất. Cơ quan soạn thảo đề nghị giữ như dự thảo Luật đã trình tại Kỳ họp thứ 7. Trên cơ sở ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban sẽ chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.
Việc xác định lộ trình tăng thuế phải được tính toán kỹ lưỡng, thận trọng
Về ý kiến đề nghị triển khai định hướng tăng mức thuế suất phổ thông 10% theo lộ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu rõ, Chiến lược cải cách thuế đến năm 2030, Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030, Phương hướng nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 trong Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII đều đưa ra phương hướng, nhiệm vụ nghiên cứu tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng theo lộ trình.
Mức thuế suất phổ thông 10% của Việt Nam hiện nay là thấp so với các nước trong khu vực và thế giới, tạo ra dư địa để tăng thuế như nhiều nước đã làm để nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch.
Xu thế chính sách tài khóa giai đoạn hiện nay là tăng thuế gián thu đánh vào tiêu dùng một cách hợp lý để có điều kiện giảm thuế trực thu đánh vào đầu tư, góp phần giải quyết bài toán về số thu ngân sách, đồng thời khuyến khích đầu tư cho tăng trưởng, nhất là trong bối cảnh khó có thể ban hành sắc thuế mới như thuế tài sản trong giai đoạn trước mắt.
Vì vậy, việc sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng lần này là cơ hội để thực hiện nhiệm vụ đã đặt ra qua nhiều giai đoạn và là nội dung cơ bản để triển khai định hướng mở rộng cơ sở thu.
 |
| Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp. (Ảnh: DUY LINH) |
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính-Ngân sách đề nghị bổ sung vào khoản 3 Điều 9 dự thảo Luật lộ trình tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng từ mức 10% lên 11% vào 1/1/2028 và lên mức 12% vào 1/1/2030 (dự báo tác động tăng thu khoảng 40.100 tỷ đồng vào năm 2028 và 43.400 tỷ đồng vào năm 2030).
Theo ông Lê Quang Mạnh, lộ trình này không ảnh hưởng đến mục tiêu ổn định và tăng trưởng kinh tế trong thời gian 4-5 năm tới và bảo đảm sự rõ ràng, minh bạch để các doanh nghiệp có thể tính toán, hoạch định kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp.
Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, cần bám sát định hướng tại Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bộ Chính trị, Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 10 năm 2021-2030, Phương hướng nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025 và Chiến lược cải cách thuế đến năm 2030.
“Việc xác định lộ trình phải được tính toán hết sức kỹ lưỡng, thận trọng, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế hiện còn nhiều khó khăn. Do đó, đề nghị cân nhắc không quy định lộ trình tăng thuế trong Luật mà giao Chính phủ nghiên cứu để trình Quốc hội xem xét, quyết định”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Về mức doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế giá trị gia tăng, Chủ tịch Quốc hội tán thành quy định mức ngưỡng doanh thu trong dự thảo Luật và quy định giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm quyền điều chỉnh phù hợp với từng thời kỳ. Tuy nhiên, về ngưỡng cụ thể, các cơ quan cần tiếp tục phối hợp, đánh giá tác động, lựa chọn phương án phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội, bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước.
