Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Lý lịch tư pháp

Bảo vệ dữ liệu cá nhân của công dân

Qua 15 năm thi hành, bên cạnh những kết quả đã đạt được, Luật Lý lịch tư pháp chưa phản ánh được những quy định mới về bảo đảm quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp năm 2013. Đặc biệt là quy định Luật Lý lịch tư pháp chưa bảo đảm thực hiện chế định về đương nhiên được xóa án tích.

Bộ Công an tiếp nhận việc cấp phiếu Lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp từ 1/3/2015.
Bộ Công an tiếp nhận việc cấp phiếu Lý lịch tư pháp từ Bộ Tư pháp từ 1/3/2015.

Ngăn chặn cho được tình trạng lạm dụng phiếu Lý lịch tư pháp số 2

Luật Lý lịch tư pháp quy định có hai loại phiếu Lý lịch tư pháp là phiếu Lý lịch tư pháp số 1 và Phiếu Lý lịch tư pháp số 2. Khác với phiếu Lý lịch tư pháp số 1, phiếu Lý lịch tư pháp số 2 chủ yếu có tác dụng hỗ trợ cho cơ quan tiến hành tố tụng trong công tác điều tra, truy tố, xét xử và cấp theo yêu cầu của cá nhân để người đó biết được thông tin án tích của mình.

Một người đã từng bị kết án và đã được xóa án tích thì phiếu Lý lịch tư pháp số 1 cấp cho người đó sẽ ghi là “không có án tích”. Nếu người đó yêu cầu cấp phiếu Lý lịch tư pháp số 2 thì thông tin về án tích đã được xóa như tội danh, điều khoản luật áp dụng, hình phạt chính, hình phạt bổ sung, ngày tháng năm tuyên án, tình trạng thi hành án, thời điểm được xóa án tích sẽ được ghi đầy đủ trong phiếu Lý lịch tư pháp số 2.

Những năm gần đây, tình trạng lạm dụng phiếu Lý lịch tư pháp số 2 ngày càng gia tăng. Thực tiễn cấp phiếu Lý lịch tư pháp thời gian qua cho thấy, cá nhân yêu cầu cấp phiếu Lý lịch tư pháp số 2 không xuất phát từ nhu cầu muốn biết thông tin lý lịch tư pháp của mình mà từ yêu cầu của các cơ quan, tổ chức, chủ yếu để bổ sung hồ sơ xin thị thực nhập cảnh, kết hôn, xuất khẩu lao động, xin việc làm…

Chị Trần Thị Vân Anh, phường Đại Mỗ, thành phố Hà Nội cho biết, khi làm hồ sơ xin việc toàn bị yêu cầu phải có phiếu Lý lịch tư pháp. “Tôi chẳng hiểu đây là phiếu gì nên đi hỏi công an phường, họ hướng dẫn rồi đăng ký làm trên VNeID. Nhưng thấy thực sự không cần thiết. Toàn thông tin xác nhận về án tích nọ kia, làm thì làm theo yêu cầu cho đủ thôi chứ thấy lãng phí thời gian, công sức không đâu vì bản thân chẳng bao giờ dính líu hay vi phạm pháp luật gì”, chị Vân Anh cho biết.

Thực trạng này đã ảnh hưởng tới quyền được pháp luật bảo đảm bí mật cá nhân theo Hiến pháp năm 2013 và chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự của Nhà nước ta mà còn ảnh hưởng tới việc tái hòa nhập cộng đồng của người bị kết án, đặc biệt là những người được xóa án tích.

Cho ý kiến vào dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Lý lịch tư pháp tại Phiên họp thứ 49 của Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho rằng, phiếu Lý lịch tư pháp số 2 có đầy đủ thông tin về cá nhân, bao gồm việc xóa án tích. Việc sử dụng phiếu này để xin việc có thể dẫn đến phân biệt đối xử và ảnh hưởng đến quyền công dân, đặc biệt là những người đã được xóa án tích. Cần có cơ chế tự động cập nhật việc xóa án tích vào phiếu số 2 khi cơ quan có thẩm quyền đã xóa án tích cho công dân.

Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định rõ ràng hơn về việc các cơ quan tổ chức "không yêu cầu cá nhân phải nộp phiếu Lý lịch tư pháp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác" tránh việc lách luật để yêu cầu bổ sung phiếu Lý lịch tư pháp vào hồ sơ thủ tục hành chính.

Sử dụng phiếu Lý lịch tư pháp phải có sự đồng ý của người được cấp

Để khắc phục tình trạng lạm dụng phiếu Lý lịch tư pháp số 2 trong thời gian vừa qua mà vẫn đáp ứng nhu cầu thiết thực của người dân muốn biết về thông tin lý lịch tư pháp của mình, dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung quy định về việc sử dụng phiếu Lý lịch tư pháp phải được sự đồng ý của người được cấp phiếu Lý lịch tư pháp theo quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về việc Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp được kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu chuyên ngành, cơ sở dữ liệu khác có liên quan.

Để bảo đảm thực hiện chế định về đương nhiên được xóa án tích theo quy định của Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về nhiệm vụ của cơ quan Tòa án, Viện kiểm sát, cơ quan điều tra trong việc cung cấp thông tin về hành vi phạm tội mới như Quyết định khởi tố bị can, Quyết định đình chỉ điều tra bị can, Quyết định đình chỉ vụ án đối với bị can, bị cáo… cho Cục Hồ sơ nghiệp vụ Bộ Công an, Công an cấp tỉnh để phục vụ việc rà soát, cập nhật thông tin trong trường hợp người bị kết án được xóa án tích.

Về vấn đề cập nhật đương nhiên xóa án tích, Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Công an cho biết, việc xóa án tích theo thời gian thực là một trăn trở lớn. Nguyên nhân chính liên quan đến cơ sở dữ liệu về bản án và quyết định của tòa án, vốn vô cùng quan trọng đối với việc cấp lý lịch tư pháp.

Thứ trưởng Long cho biết thêm, có rất nhiều triệu bản án và quyết định của tòa là dữ liệu lịch sử, rất khó làm sạch vì trước đây không có quy định về kiến trúc khung dữ liệu cho các quyết định, bản án.

Hiện Bộ Công an đang phối hợp và giúp ngành tòa án triển khai nền tảng dùng chung và cơ sở dữ liệu về vấn đề này. Khi thực hiện được, tất cả những thông tin liên quan đến bản án, quyết định của tòa án sẽ được cập nhật theo thời gian thực.

Cá nhân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp trên VNeID

Theo tờ trình của Bộ Công an, một trong những mục tiêu của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật lý lịch tư pháp năm 2009 đó là ứng dụng hiệu quả thành tựu khoa học, công nghệ trong quản lý Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp hướng tới xây dựng, quản lý, quản trị tập trung hệ thống Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp, liên thông, đồng bộ với hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư, khắc phục tình trạng phân tán hiện nay.

Theo Thượng tướng Nguyễn Văn Long, trong thời gian tới, khi mà cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp và các trường thông tin liên quan đến lý lịch tư pháp đã được cập nhật đầy đủ, hoàn thiện bảo đảm “đúng, đủ, sạch, sống” và kết nối toàn diện với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ quan, tổ chức có thể khai thác các thông tin lý lịch tư pháp trong hệ thống định danh và xác thực điện tử hoặc cá nhân có thể tự mình xuất trình lý lịch tư pháp đã được xác thực qua ứng dụng định danh quốc gia để giải quyết các thủ tục hành chính, dịch vụ công trên môi trường điện tử.

lltp-0o-1609.png
Người dân dễ dàng đăng ký cấp phiếu Lý lịch tư pháp trên VNeID.

Dự thảo luật đã bỏ giấy tờ là bản chụp sổ hộ khẩu hoặc giấy chứng nhận thường trú hoặc tạm trú của người được cấp phiếu Lý lịch tư pháp để phù hợp với Luật Cư trú.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, dự thảo Luật đã cắt giảm thời hạn cấp phiếu Lý lịch tư pháp xuống còn 5 ngày; trường hợp người được cấp phiếu Lý lịch tư pháp là công dân Việt Nam đã cư trú ở nhiều nơi hoặc có thời gian cư trú ở nước ngoài, người nước ngoài, trường hợp đã bị kết án thì thời hạn không quá 15 ngày.

Dự án Luật này dự kiến sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp thứ 10 tới đây.

Có thể bạn quan tâm

Quốc hội thông qua Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) với đa số đại biểu tán thành (92,81%). (Ảnh: DUY LINH)

Mở rộng phạm vi xã hội hoá một số lĩnh vực giám định tư pháp

Luật quy định theo hướng mở rộng thêm phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp ở một số lĩnh vực, chuyên ngành, trong đó riêng chuyên ngành giám định ADN, tài liệu, kỹ thuật số và điện tử, dấu vết đường vân chỉ được thực hiện đối với tố tụng dân sự, hành chính.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp phiếu lý lịch tư pháp số 2

Cơ quan, tổ chức, cá nhân không được yêu cầu cá nhân cung cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2. Với Phiếu lý lịch tư pháp số 1, chỉ được yêu cầu cung cấp trong trường hợp luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc nghị định, nghị quyết của Chính phủ quy định.

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

[Video] Hơn 20.000 người được đặc xá năm 2025

Bộ Công an vừa tổ chức Hội nghị tổng kết công tác đặc xá và tái hòa nhập cộng đồng đối với người được đặc xá năm 2025, khẳng định đây là chủ trương lớn thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước.

Các đối tượng trong đường dây lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Thanh Hóa triệt phá đường dây lừa đảo xuyên quốc gia

Ngày 4/12, Công an Thanh Hóa cho biết: Dưới sự chỉ đạo của Thủ trưởng Cơ quan An ninh điều tra, hơn 100 lượt cán bộ, chiến sĩ được huy động, đồng loạt đấu tranh triệt phá đường dây sử dụng máy tính, phương tiện điện tử, mạng internet thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Nhóm người Hàn Quốc điều hành lừa đảo bị Interpol truy nã bắt tại Đà Nẵng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Bắt nhóm người Hàn Quốc điều hành đường dây lừa đảo tại Campuchia bị Interpol truy nã

Tối 4/12, lực lượng chức năng Công an thành phố Đà Nẵng phối hợp Cục Đối ngoại Bộ Công an tiến hành các thủ tục bàn giao 3 đối tượng người Hàn Quốc có lệnh truy nã quốc tế cho cơ quan chức năng Hàn Quốc. Ngay trong đêm, cơ quan chức năng Hàn Quốc đã di lý các đối tượng này về nước để xử lý theo quy định của pháp luật.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng. (Ảnh: DUY LINH)

Tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế

Việc xây dựng Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế nhằm tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia, thu hút đầu tư nước ngoài vào Trung tâm tài chính quốc tế.

Toàn cảnh buổi họp báo.

Bước chuyển quan trọng góp phần tạo thuận lợi thương mại và tăng cường hiệu lực quản lý

Ngày 4/12, Cục Hải quan tổ chức họp báo chuyên đề nhằm giới thiệu, giải thích những điểm mới của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Các văn bản này được đánh giá là bước chuyển quan trọng nhằm chuẩn hóa, minh bạch hóa các chính sách thuế, góp phần tạo thuận lợi thương mại, tăng cường hiệu lực quản lý.

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép tại sông Vàng. (Ảnh: Công an cung cấp)

Công an Đà Nẵng bắt tạm giam giám đốc công ty nhiều lần tổ chức khai thác cát trái phép

Ngày 4/12, Phòng Cảnh sát Kinh tế (Công an thành phố Đà Nẵng) cho biết, đơn vị vừa tống đạt Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn từ cấm đi khỏi nơi cư trú sang bắt bị can để tạm giam và thực hiện Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Văn Đức Quý, vì hành vi khai thác khoáng sản (cát) trái phép.

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Tăng cường rà soát, giải quyết các vụ việc, vụ án tạm đình chỉ

Đại biểu Quốc hội kiến nghị, tại Nghị quyết Kỳ họp thứ 10, Quốc hội bổ sung nội dung liên quan đến việc giao các ngành tố tụng tiếp tục rà soát định kỳ đối với các trường hợp vụ án đang tạm đình chỉ và có những đợt cao điểm tiến hành rà soát để khẩn trương phục hồi những vụ án sắp hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày báo cáo. (Ảnh: DUY LINH)

Gần 97% số vụ việc liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai đã được giải quyết

Báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn cho thấy, các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 96,71% về số vụ và 92,82% về số bị cáo phạm các tội liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, vượt 8,71% so với chỉ tiêu Quốc hội giao.

Cơ quan Cảnh sát điều tra đọc Lệnh bắt bị can để tạm giam với Nguyễn Thị Hoa (áo đen ở giữa).

Bắc Ninh: Khởi tố, bắt tạm giam hai cán bộ cơ quan thuế

Mở rộng điều tra vụ án “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty H. có địa chỉ tại xã Hợp Thịnh, tỉnh Bắc Ninh, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh đã khởi tố bổ sung vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với bà Nguyễn Thị Hoa và bà Nguyễn Thị Phương - cán bộ Cục thuế Bắc Ninh về tội "Nhận hối lộ".

Tổ công tác của Phòng Nghiệp vụ, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La chủ trì phối hợp bắt giữ 3 đối tượng về hành vi vận chuyển trái phép 100.000 viên ma túy tổng hợp.

Vững vàng nơi “tuyến lửa” cuộc chiến chống ma túy

Biên giới Sơn La dài hơn 274km, tiếp giáp với nước bạn Lào, là địa bàn trọng điểm mà các đường dây tội phạm ma túy quốc tế thường xuyên lợi dụng để trung chuyển ma túy. Trong bối cảnh đó, Bộ đội Biên phòng Sơn La đã thể hiện rõ vai trò tuyến đầu, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo đảm cuộc sống bình yên của người dân.

Các cơ quan chức năng triển khai công tác cưỡng chế tại hộ bà Phạm Thị Hiền, thôn Quán Thẻ 2, xã Thuận Nam (Khánh Hòa). (Ảnh: NGUYỄN TRUNG)

Cưỡng chế thu hồi đất thực hiện Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná

Ngày 2/12, các cơ quan chức năng xã Thuận Nam (Khánh Hòa) đã tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đối với hộ bà Phạm Thị Hiền ở thôn Quán Thẻ 2 để bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công bảo đảm tiến độ Dự án Đường đấu nối cao tốc bắc-nam với Quốc lộ 1 và Cảng biển tổng hợp Cà Ná.