Sáu tháng qua, HPG tăng giá khoảng 20%, còn nếu xét trong khoảng 1 năm qua, CP này tăng 50%, suất sinh lời gấp 5-10 lần so với gửi tiết kiệm. Chỉ trong ba tháng gần nhất, FPT tăng giá từ 110.000 đồng/CP lên 140.000 đồng/CP, tương ứng suất sinh lời 27%, còn nếu xét trong khoảng một năm thì CP này đã từ mức 72.000 đồng lên 140.000 đồng/CP, tức là tăng gần gấp đôi. FPT hay HPG (Hòa Phát) là những thương hiệu quá quen thuộc trong xã hội và với cả NĐT chứng khoán. 2 mã này đều được xem là những CP chất lượng cao trên sàn, nằm trong rổ VN30 và các báo cáo phân tích, môi giới khuyến nghị đều nhắm đến những CP như vậy, tức là không có gì lạ lẫm, không có gì khó đoán.
Thử lấy một CP khác cũng thuộc rổ VN30 là BVH (Bảo Việt), hồi cuối tháng 4 có lúc giảm xuống gần 38.000 đồng/CP nhưng những ngày qua đã có lúc tăng lên 48.000 đồng/CP. Tức là ai đó chỉ cần chưa đến 40 triệu đồng mua 1.000 CP BVH thì đã có thể lãi chục triệu đồng chỉ sau hơn một tháng. Nhìn về tổng thể, những điều gọi là biến số, hay ẩn số trên thị trường chứng khoán (TTCK) đều đã được nhận diện rất rõ ràng. Và nó cho thấy tính chọn lọc rất tích cực trên TTCK, không có sự phi lý nào ở đây, CP tốt tăng giá mạnh. Cơ hội chia đều cho tất cả NĐT, kể cả NĐT chưa có nhiều kinh nghiệm, mới tham gia thị trường thì cũng không khó gì để sở hữu những CP như FPT, HPG, BVH…
Nhưng trong thực tế, với NĐT cá nhân không phải ai cũng có thể nắm giữ HPG, FPT trong khoảng thời gian 6 tháng đến 1 năm, hay mạnh dạn bắt đáy BVH hơn một tháng trước. Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng trọng yếu nhất vẫn là tư duy mua và giữ chưa bao giờ được thực thi một cách nghiêm ngặt nhất. Để mua và giữ thành công cần thỏa mãn hai điều kiện quan trọng: Thứ nhất, thị trường không có những đợt suy giảm mạnh trên diện rộng, ảnh hưởng nhiều đến CP. Thứ hai, chọn đúng CP có khả năng tăng trưởng trong dài hạn.
Khoảng một năm qua ghi nhận một xu hướng tương đối cân bằng trên TTCK và những cú rơi mạnh cũng từ đó giảm đi, nên điều kiện thứ nhất đã thỏa mãn. Tuy nhiên, cần sự nhạy bén để bám sát diễn biến của TTCK và tránh những sự lo lắng thái quá. Điển hình như một số phiên giảm trong khoảng giữa tháng 4 đã gợi ra khả năng VN Index giảm sâu xuống dưới ngưỡng 1.200 điểm. Nhưng thực tế đây chỉ là một đợt điều chỉnh ngắn của TTCK và nhiều CP đã phục hồi rất mạnh.
Với yếu tố thứ hai, NĐT hoàn toàn có cơ hội tìm được CP tốt khi có nhiều bộ lọc, nhiều báo cáo phân tích, khuyến nghị, hội thảo… Nhưng thường NĐT sẽ không nắm giữ CP được lâu bởi nhiều yếu tố khách quan và chủ quan chi phối. Nhưng một trong những lý do quan trọng nhất là việc NĐT chưa xem CP của những công ty tốt là một loại tài sản dài hạn, có khả năng sinh lời bền vững. Mục đích nắm giữ dài hạn, nhưng đôi khi chỉ lãi 5-10% đã tiến hành chốt lời ngay, điều này sẽ ngăn cản danh mục tiếp tục “nở”. Chưa kể, việc nắm giữ trong thời gian quá ngắn cũng ngăn cản việc NĐT thấu hiểu được biến động của CP, những đặc tính trong từng khoảng thời gian đủ để có thể theo dõi trong dài hạn.
Nói tóm lại, TTCK đang tạo ra những cơ hội lý tưởng cho hoạt động mua và giữ CP dài hạn, nhưng NĐT cần xem xét và theo đuổi chiến lược này một cách nghiêm túc để phát huy hiệu quả cao nhất.