Giúp người cao tuổi tránh lừa đảo trực tuyến

Chương trình “An toàn thông tin trên không gian mạng cho người lớn tuổi” được Google triển khai với trọng tâm là xây dựng thói quen tốt cho người lớn tuổi như bảo mật tài khoản, thận trọng khi chia sẻ thông tin trên mạng, nhận diện các thủ đoạn lừa đảo, các nguyên tắc hành động khi gặp trường hợp lừa đảo và khi đã bị lừa đảo.

Video đã giả lập ba tình huống lừa đảo trực tuyến mà người lớn tuổi thường gặp phải và hướng dẫn cách xử lý đối với từng tình huống được phát sóng trên kênh YouTube chính thức của Cục An toàn thông tin. Đây là nỗ lực của Google nhằm giúp người lớn tuổi tại Việt Nam tự tin sử dụng internet, tăng cường nhận thức về an toàn thông tin và phòng tránh lừa đảo.

Các tình huống gồm trang web giả mạo, ứng dụng không rõ nguồn gốc, kẻ gian chiếm tài khoản. Nội dung video được nghệ sĩ Xuân Bắc thể hiện thông qua những lời thơ dí dỏm và dễ nhớ, nhấn mạnh thông điệp “Nâng cao cảnh giác - Cập nhật thường xuyên - An tâm vui sống”.

Cũng trong các hoạt động hướng đến Ngày An toàn mạng thế giới 2024, Google đã thực hiện khảo sát trên 1.248 người dùng internet Việt Nam về an toàn thông tin trực tuyến. Kết quả khảo sát cho thấy, 90% người dùng đã từng tiếp xúc với lừa đảo trực tuyến và hơn 70% từng là nạn nhân. Nhóm tuổi trên 55 đặc biệt dễ bị tổn thương, với 49% đã từng bị lừa đảo. Trước đó, theo thống kê của Cục An toàn thông tin, xu hướng lừa đảo trực tuyến hướng vào nhóm đối tượng người cao tuổi vẫn tiếp tục tăng.

Theo phân tích của Google, tốp ba lý do khiến người lớn tuổi sập bẫy lừa đảo trực tuyến là: Không nhận ra tình huống là một trò lừa đảo (48%); Giao dịch, giải thưởng có vẻ hấp dẫn (39%); Cảm thấy tò mò (38%). Về ảnh hưởng của thói quen, 78% người dùng có thói quen online không an toàn đã từng bị lừa, cao hơn so với con số tương ứng là 66% ở nhóm người dùng có thói quen online an toàn.

Một số thói quen không an toàn phổ biến là: Sử dụng các tổ hợp dễ nhớ làm mật khẩu, sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản, hoặc bỏ qua các cảnh báo từ trình duyệt web hoặc cửa hàng ứng dụng. Điển hình như việc sử dụng mật khẩu đơn giản, khảo sát cho thấy, 33% nhóm người dùng trên 55 tuổi mắc phải thói quen này - chiếm tỷ lệ cao nhất trong các nhóm tuổi.

Lưu ý rằng, người dùng internet tại Việt Nam không có sự khác biệt rõ ràng về tỷ lệ bị lừa đảo giữa nhóm nông thôn và thành thị hoặc theo thời gian online. Cụ thể, người sống ở nông thôn có tỷ lệ bị lừa là 69% so nhóm sống ở thành thị là 73%. Tỷ lệ bị lừa ở nhóm online nhiều (hơn 7 giờ/ngày trong ba tháng gần nhất) là 69% so với nhóm online ít là 75%. Như vậy, sự cẩn trọng trong thói quen lên mạng là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất đến năng lực phòng, chống lừa đảo trực tuyến.