Vụ mua bán bất ngờ
Ngày 26-3 vừa qua, người sử dụng hai ứng dụng đặt xe của Grab và Uber bất ngờ nhận được thông báo Grab chính thức thu mua toàn bộ hoạt động kinh doanh của Uber tại khu vực Đông - Nam Á. Sau đó Uber cũng công bố việc rời bỏ thị trường khu vực này. Như vậy, sau thời gian đồn đoán, thông tin đã chính thức được xác nhận. Việc Grab mua lại Uber Đông - Nam Á trở thành một trong những thỏa thuận sáp nhập lớn nhất từ trước tới nay tại khu vực.
Reuters cho biết, với việc mua lại Uber Đông - Nam Á, những ngày tới, Grab sẽ tích hợp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực đặt xe công nghệ, giao nhận thức ăn của Uber (UberEat) tại Campuchia, Indonesia, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái-lan và Việt Nam vào nền tảng công nghệ tài chính và di chuyển đa phương thức hiện có của Grab. Đồng thời, Grab cũng tiếp nhận toàn bộ tài sản của Uber tại khu vực này.
Theo một phần của bản thỏa thuận giữa Grab và Uber, phía Uber sẽ được quyền nắm giữ 27,5% cổ phần trong Grab, và Tổng Giám đốc điều hành (CEO) của Uber là ông Dara Khosrowshahi sẽ được phép tham gia ban lãnh đạo Grab. Hiện, đối tác của Grab và Uber vẫn hoạt động bình thường, vì ứng dụng Uber vẫn có mặt tại Việt Nam cũng như các nước Đông - Nam Á thêm gần hai tuần nữa, cho đến ngày 8-4 tới.
Theo Bloomberg, nơi được hưởng lợi nhiều nhất trong thương vụ này là Tập đoàn SoftBank của Nhật Bản, khi SoftBank đang là cổ đông lớn nhất ở cả Grab và Uber. Chính tập đoàn của doanh nhân Masayoshi Son được cho là đã “mai mối” để Grab và Uber đạt được thỏa thuận mua bán nhằm đẩy mạnh giảm thiểu cạnh tranh ở thị trường gọi xe Đông - Nam Á, được dự báo sẽ đạt tới giá trị 20,1 tỷ USD vào năm 2025.
Với thương vụ sáp nhập, Grab tiếp tục củng cố vị trí hàng đầu của mình với vai trò là nền tảng đặt xe hiệu quả nhất khu vực Đông - Nam Á. Ước tính, trước khi sáp nhập, Grab có năm triệu người sử dụng và đang cung cấp các dịch vụ xe tư nhân, xe máy, xe taxi và dịch vụ đi chung xe ở tám quốc gia và 195 thành phố của Đông - Nam Á. Chỉ tính riêng năm 2016 và 2017, Grab đã thu được lần lượt 750 triệu USD và 2,5 tỷ USD, đạt tổng cộng 4 tỷ USD tiền đầu tư, đưa trị giá của công ty lên đến 6 tỷ USD. Sau khi sáp nhập, Grab cũng có khả năng nhận được những khoản tiền khác từ các nhà đầu tư của Uber.
Bài học trong công tác quản lý
Theo Reuters, năm 2013, Grab và Uber lần lượt bước chân vào khu vực Đông - Nam Á. Tại thời điểm đó, Grab chỉ là một kẻ mới vào nghề còn Uber là một “gã khồng lồ” sau khi thu được nhiều thành công tại thị trường quốc tế. Uber nhanh chóng mở dịch vụ ở Đài Loan (Trung Quốc), Ấn Độ,… và lập tức phủ sóng gần như toàn bộ các quốc gia phát triển trong khu vực. Khi đó Uber mang toàn bộ hình thức kinh doanh thành công tại các nước trên thế giới áp dụng tại thị trường Đông - Nam Á.
Sự khác nhau về văn hóa, cơ sở hạ tầng, thói quen người sử dụng đã nhanh chóng khiến Uber nhận ra những sai lầm về chiến lược kinh doanh. Cụ thể, lối tiếp cận chủ động, mạnh mẽ và phần nào đó là sự dạn dĩ quá mức của Uber phù hợp văn hóa Mỹ, nhưng khó để được ưa chuộng ở những nơi đặt nặng tính cộng đồng như Đông - Nam Á. Điều này đã khiến Uber bị người sử dụng trong khu vực coi là một công ty nước ngoài, không am hiểu khách hàng và luôn là tâm điểm cho mọi chỉ trích liên quan “taxi công nghệ”. Theo một thống kê mới đây, tính đến quý IV-2017, Uber đã lỗ đến 4,5 tỷ USD.
Trong khi đó, Grab với lợi thế là một công ty khởi nghiệp trong khu vực Đông - Nam Á, đã luôn tỏ ra là nơi cung cấp dịch vụ thông thái. Trước tiên, Grab hợp tác với các hãng taxi truyền thống để rồi dần dần lớn mạnh, trở thành hãng xe công nghệ số một trên thị trường, bao sân cả dịch vụ taxi, đặt xe công nghệ, xe máy, giao hàng và giao đồ ăn. Grab cũng khôn ngoan khi đưa ra hình thức thanh toán bằng tiền mặt (mà sau này Uber cũng học theo) ở một khu vực mà phần đông dân cư không dùng thẻ tín dụng.
Bên cạnh đó, Grab cũng thể hiện là dịch vụ đặt sự an toàn của người sử dụng lên trước tiên khi cho phép chia sẻ lịch trình chuyến đi, có số máy gọi khẩn cấp trong tình huống nguy hiểm... Những thay đổi dù rất nhỏ khiến Grab trở nên “thân thiện” hơn với khách hàng. Do đó, dù ra đời sau nhưng ứng dụng này nhanh chóng dẫn đầu về dịch vụ đặt xe công nghệ cao tại khu vực.
Nguồn: TIME OUT
Dù vậy, các chuyên gia kinh tế cho rằng, việc Grab mua lại Uber tồn tại nhiều nguy cơ, nhất là khi Grab có thể độc chiếm thị trường Đông - Nam Á. Trước đây, người tiêu dùng thường xuyên nhận được các mã khuyến mãi, những chuyến đi giá rẻ từ Uber và Grab do chiến thuật cạnh tranh. Không chỉ vậy, chất lượng các chuyến đi cũng được nâng cao đáng kể. Tuy nhiên, thời gian tới, khi chỉ còn một doanh nghiệp mạnh nhất gần như độc chiếm, người tiêu dùng không còn lựa chọn khác, việc giá cước tăng hay chất lượng chuyến đi giảm cũng là vấn đề người tiêu dùng phải đối mặt.
Trong khi đó tại thị trường Đông - Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng, sau độ phủ sóng cao của Grab, nhiều doanh nghiệp kinh doanh mảng taxi cũng đã và đang thử nghiệm các ứng dụng đặt xe công nghệ. Dù vậy, khách hàng đánh giá cách thức vận hành của các doanh nghiệp là kém chuyên nghiệp và hoạt động “èo uột”. Vì vậy, việc Grab nắm giữ độc quyền thị trường tại các nước trong khu vực cũng là điều dễ hiểu.
Các chuyên gia cũng cho rằng, trong tương lai, nếu Grab lợi dụng thế độc quyền trong khu vực, bỏ qua quyền lợi của người sử dụng như một số vụ việc được ghi nhận gần đây ở Việt Nam và một số quốc gia Đông - Nam Á khác, thì việc một ứng dụng đặt xe mới được hình thành để tạo ra thế cạnh tranh nhiều khả năng sẽ xảy ra. Do đó, sau khi mua lại Uber trong khu vực, Grab vẫn còn nhiều điều phải làm để vừa có thể chiếm lĩnh thị trường, vừa giữ được sự tín nhiệm của người sử dụng, tránh đi vào “vết xe đổ” của “gã khổng lồ” Uber tại thị trường Đông - Nam Á.
