Xây dựng văn hóa đọc từ mỗi gia đình

Khuyến khích xây dựng văn hóa đọc từ gia đình, kết hợp với những mô hình học tập cộng đồng, là cách để xây dựng một xã hội học tập. Học tập suốt đời là một hành trình. Và hành trình đó bắt đầu từ những trang sách trong mỗi gia đình.
Học tập suốt đời là một hành trình, hành trình đó bắt đầu từ những trang sách trong gia đình.
Học tập suốt đời là một hành trình, hành trình đó bắt đầu từ những trang sách trong gia đình.

Gia đình - Mái nhà của văn hóa đọc

Buổi sáng cuối tuần yên ả. Trong căn phòng nhỏ ở khu tập thể Bách Khoa, quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), bà Trần Minh Phượng và các cháu yên tĩnh đọc sách. Mỗi người một cuốn theo sở thích và nhu cầu riêng.

Thi thoảng, bà Phượng lại kéo cái kính xuống mũi, nhướn mắt nhìn lũ trẻ say mê đọc sách, có lúc lại bật cười vì bé An nhỏ tuổi nhất (6 tuổi) còn đang nhận mặt chữ, tập đánh vần ê a. Thấy các anh chị đọc được nhiều sách, cô bé An phụng phịu nói với bà: “Con muốn học chữ nhanh để đọc sách như mọi người”.

Bà Phượng rất khéo léo khi biến việc đọc sách trở thành một phong trào thi đua trong gia đình. Trong tuần, mỗi cháu sẽ tự chọn một cuốn sách để đọc. Đến buổi đọc sách chung, mỗi người sẽ giới thiệu và nói qua về nội dung của cuốn sách mà mình đọc. Bà đóng vai trò “trọng tài”, chấm điểm xem bé nào giới thiệu về cuốn sách hay nhất, sẽ được thưởng một món quà. Không khí thi đua sôi nổi, khích lệ lũ trẻ đọc nhiều sách hơn để chia sẻ với mọi người.

Tạo hứng thú đọc sách cho trẻ bằng các phong trào thi đua trong gia đình.

Tạo hứng thú đọc sách cho trẻ bằng các phong trào thi đua trong gia đình.

Bà Phượng chia sẻ: “Ngày nay, internet phát triển, trẻ nhỏ bị thu hút bởi bị các thiết bị công nghệ như điện thoại, Ipad, thời gian dành cho việc đọc sách bị hạn chế. Những buổi đọc sách chung là một trong những cách để gia đình xây dựng và duy trì thói quen cho các con. Đối với trẻ nhỏ, điều quan trọng nhất là tạo được sự hứng thú. Tôi nghĩ các phong trào thi đua để trẻ có động lực, ham thích sẽ là cách rất tốt để chúng hào hứng với việc đọc sách”.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển, người lớn cũng bị cuốn vào thế giới internet, dành thời gian cho điện thoại và máy tính nhiều hơn đọc sách. Gia đình chị Nguyễn Thị Hoa (quận Cầu Giấy, Hà Nội) là một thí dụ. Hai vợ chồng trẻ với công việc bận rộn, ngày đi làm, tối về nhà mỗi người vẫn “dán mắt” vào điện thoại. Đến khi các con bắt đầu có hiện tượng "nghiện" điện thoại vợ chồng chị Hoa mới giật mình: Phải thay đổi. Từ đó, quy định của gia đình được thiết lập: Mỗi tối, khi các con chưa đến giờ học bài, cả gia đình sẽ dành 30 phút cùng nhau đọc sách. Không ai được xem tivi hoặc dùng điện thoại. Nếu ai vi phạm sẽ bị phạt rửa bát. “Bản thân người lớn cũng cần có kỷ luật để tạo dựng thói quen tốt. Mình phải thay đổi, tạo dựng thói quen tốt thì con trẻ mới học theo được. Việc đọc sách cũng vậy, cha mẹ mà không có thói quen đọc sách thì không thể đòi hỏi con trẻ biết đọc sách, ham đọc sách được”, chị Hoa chia sẻ.

Gia đình coi trọng việc học, phụ huynh có thói quen đọc sách sẽ nuôi dạy nên những đứa trẻ biết yêu cuốn sách. Học tập suốt đời cũng từ đó được vun bồi. Gia đình không chỉ là nơi nuôi dưỡng thể chất mà còn là cái nôi của tri thức.

Nhân rộng các “cộng đồng đọc”

Không chỉ dừng lại ở việc đọc sách cá nhân, nhiều gia đình còn tạo ra các không gian đọc chung, tổ chức các buổi trao đổi về sách trong khu dân cư. Mô hình này giúp trẻ em hình thành thói quen đọc sách, đồng thời kết nối cộng đồng và lan tỏa tinh thần học tập suốt đời.

Để giúp con có một môi trường đọc sách thường xuyên, phù hợp lứa tuổi, sáng thứ 7 nào chị Trần Thị Thanh Nga (quận Hoàng Mai, Hà Nội) cũng đưa con đến đọc sách tại câu lạc bộ đọc sách. Nằm trong một con ngõ nhỏ ở khu tập thể Bách Khoa, quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), Câu lạc bộ “Đọc sách cùng con” được thành lập năm 2010 theo ý tưởng của Tiến sĩ Giáo dục Nguyễn Thụy Anh. Đây là mô hình hoạt động xã hội phi lợi nhuận, tập trung vào đối tượng trẻ em và gia đình của trẻ với mục tiêu tạo thói quen đọc sách và tự học cho trẻ.

Phụ huynh đọc sách cùng các con tại câu lạc bộ "Đọc sách cùng con".

Phụ huynh đọc sách cùng các con tại câu lạc bộ "Đọc sách cùng con".

Đến sinh hoạt tại câu lạc bộ “Đọc sách cùng con”, bé Tuệ Minh (8 tuổi) đã tìm được nhiều bạn có cùng sở thích. Không khí đọc hăng say càng khích lệ trẻ thêm yêu những cuốn sách.

“Các em nhỏ hơn con cũng đến sinh hoạt tại đây, các em chưa biết đọc chữ thì chúng con sẽ đọc to cho các em cùng nghe. Ở đây có rất nhiều sách thiếu nhi hay, con đã đọc được rất nhiều sách” - Tuệ Minh chia sẻ.

Theo Tiến sĩ Nguyễn Thụy Anh, duy trì thói quen đọc sách không những hạn chế được sự cám dỗ của thế giới công nghệ; mà còn giúp trẻ mở ra những chân trời mới. Sự kiên nhẫn từ người lớn là một lời khích lệ bền bỉ để trẻ em hứng thú với việc tự đọc và tự học. Việc đọc sách, tự học là một hoạt động cá nhân, độc lập. Trong thời đại công nghệ phát triển, văn hóa nghe nhìn đang lấn át như hiện nay, sự cổ vũ từ cộng đồng là rất cần thiết.

Những hoạt động chia sẻ các cuốn sách hoặc trò chuyện cùng tác giả tạo nên hứng thú cho trẻ trong việc đọc.

Những hoạt động chia sẻ các cuốn sách hoặc trò chuyện cùng tác giả tạo nên hứng thú cho trẻ trong việc đọc.

Cùng với dòng chảy chung trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, văn hóa đọc đã có những bước phát triển vượt bậc. Theo số liệu được cung cấp từ Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương: Mỗi năm toàn ngành xuất bản, xuất bản trên 500 triệu bản sách với gần 40 nghìn tên sách. Tỷ lệ sách đạt 6,02 bản/người/năm. Cả nước hiện đang xuất bản trên 600 tạp chí, gần 200 đầu báo với số lượng hàng triệu bản... Những phong trào sách hóa nông thôn, xây dựng tủ sách dòng họ, tủ sách khuyến học, khuyến tài trên nhiều vùng miền cả nước đã cung cấp nguồn sách, đáp ứng nhu cầu đọc của nhân dân.

Ngày 30 tháng 7 năm 2021, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1373 phê duyệt Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021-2030”. Đề án với mục tiêu tiếp tục tạo chuyển biến cơ bản trong xây dựng xã hội học tập. Bảo đảm đến năm 2030 mọi người dân đề có cơ hội, bình đẳng trong việc tiếp cận hệ thống giáo dục mở. Góp phần đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước. Trong các giải pháp tổ chức thực hiện có việc xây dựng văn hóa đọc sách là một trong những nội dung quan trọng trong học tập suốt đời.

Văn hóa đọc có thể xem là cốt lõi của mọi nền văn hóa, là thành tố trung tâm trong xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc cũng như xây dựng nền tảng tri thức, phương cách ứng xử văn hóa của mỗi cá nhân, cộng đồng xã hội.

Một xã hội học tập, một thành phố học tập bao giờ cũng cần xuất phát từ các cá nhân học tập và gia đình học tập. Môi trường gia đình chính là môi trường đầu tiên tạo dựng thói quen đọc sách. Để xây dựng văn hóa đọc phải bắt đầu từ những trang sách đầu tiên của trẻ trong gia đình.

Có thể bạn quan tâm

Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng.

Xử lý phản ánh, kiến nghị của người dân đạt hiệu quả cao

Chiều 5/12, Đoàn giám sát số 14 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội đã làm việc với Đảng ủy xã Tam Hưng, nhằm giám sát công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chuyên đề trọng tâm, cấp bách cuối năm 2025; kiểm điểm tự đánh giá xếp loại chất lượng của Ban Thường vụ Đảng ủy xã năm 2025.

Các đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Lương Quốc Đoàn (lần lượt thứ nhất và ba từ trái sang) trao giải A Giải báo chí và giải A Cuộc thi viết cho các tác giả, đại diện nhóm tác giả tiêu biểu.

Trao giải báo chí về "tam nông" tặng 34 tác phẩm xuất sắc

Năm nay, Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn ghi nhận kỷ lục về số lượng tác phẩm dự thi với gần 1.900 bài gửi. Từ đây, Ban tổ chức đã đánh giá, lựa chọn và tìm ra hai giải A, bốn giải B, sáu giải C, mười giải Khuyến khích và 12 giải chuyên đề. Báo Nhân Dân có một tác phẩm giành giải chuyên đề.

Trao giải "Vinh danh người truyền lửa" cho 15 cá nhân xuất sắc.

Vinh danh những “Người truyền lửa” vì cống hiến, đóng góp thiết thực cho cộng đồng

Những cá nhân tiêu biểu nhất của giải thưởng “Vinh danh Người truyền lửa” đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau nhưng đều có chung một tinh thần luôn nỗ lực không ngừng vì những điều tốt đẹp. Câu chuyện họ mang theo đã truyền cảm hứng, góp phần bồi đắp niềm tin, khơi dậy khát vọng cống hiến và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng.

Anh Lương Minh Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, Bí thư Tỉnh đoàn Đắk Lắk trao tặng Bằng khen của Ban Chấp hành Tỉnh đoàn Đắk Lắk cho anh Nguyễn Văn Minh.

Tặng Bằng khen cho anh Nguyễn Văn Minh vì đã có hành động dũng cảm cứu người trong mưa lũ

Hành động dũng cảm của anh Nguyễn Văn Minh không chỉ hỗ trợ lực lượng chức năng kịp thời đưa người dân ở vùng lũ đến nơi an toàn, anh còn có tinh thần trách nhiệm, xả thân vì cộng đồng, là tấm gương điển hình về người tốt, việc tốt để đoàn viên, thanh niên trong và ngoài tỉnh học tập, rèn luyện.

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Tin nổi bật ngày 5/12: Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và chính sách phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; làm rõ nguyên nhân vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, TP Hồ Chí Minh

Chính phủ cho ý kiến về đề án khu thương mại tự do và đề xuất cơ chế, chính sách thúc đẩy phát triển trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng quốc gia; điều tra làm rõ nguyên nhân, khắc phục hậu quả vụ cháy tại phường Cầu Ông Lãnh, Thành phố Hồ Chí Minh … là một số tin tức đáng chú ý ngày 5/12.

Đoạn bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long đã bị nước biển cuốn trôi hoàn toàn.

Sớm gia cố bờ bao ngăn triều cường xã đảo Đông Hải

Những ngày này, triều cường kết hợp với sóng to, gió lớn đã gây sạt lở hơn 500m bờ bao ngăn triều cường khu vực Cồn Nhàn thuộc 2 ấp Đông Thành, Hồ Thùng, xã Đông Hải, tỉnh Vĩnh Long. Nước biển tràn vào đất liền gây thiệt hại thủy sản, hoa màu, ảnh hưởng khoảng 50ha đất sản xuất của hàng chục hộ dân.

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

[Video] Khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy làm 4 người tử vong tại TP Hồ Chí Minh

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình đã ký Công điện số 236/CĐ-TTg ngày 5/12/2025, yêu cầu các cơ quan chức năng khẩn trương xử lý vụ cháy xảy ra lúc 4 giờ 37 cùng ngày tại số 227 Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh (TP Hồ Chí Minh), khiến bốn người thiệt mạng và hai người bị thương. 

Dự án "Mắt sáng cộng đồng" bố trí các xe phẫu thuật lưu động đạt chuẩn bệnh viện để hỗ trợ người dân vùng sâu, vùng xa.

Dự án "Mắt sáng cộng đồng": Mỗi đôi mắt sáng trở lại là một cuộc đời lần nữa mở ra

Hơn 10 năm về trước, đoàn bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế DND không quản ngại khó khăn, đến Quỳnh Nhai (Sơn La) để tiến hành thay thủy tinh thể cho hơn 100 người cao tuổi. "Đó là những ngày trời rét căm, chúng tôi 'mang' cả phòng mổ lên núi, với mong muốn đem ánh sáng trở lại cho bà con vùng cao", bác sĩ Quỳnh hồi tưởng.

Thành phố Đà Nẵng họp triển khai "chiến dịch Quang Trung".

Đà Nẵng tăng tốc triển khai "chiến dịch Quang Trung"

Ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng yêu cầu việc sửa chữa và xây dựng lại nhà cửa phải bảo đảm tiêu chí an toàn, bền vững, không để tình trạng nhà làm xong 2-3 năm đã hư hỏng. Tại các địa bàn khó khăn chưa triển khai được phải có phương án tạm thời cho dân ngay.

Phối cảnh cầu vượt trực thông trên tuyến đường Cổ Linh.

Làm cầu vượt trực thông dài hàng trăm mét giải quyết ùn tắc đường Cổ Linh

Do lưu lượng phương tiện lớn, đường Cổ Linh (Hà Nội) luôn trong tình trạng ùn tắc, mất trật tự an toàn giao thông, là “điểm nghẽn” phát triển kinh tế-xã hội của khu vực. Dù mới đi vào hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng phường Long Biên đã chủ động đề xuất giải pháp giải quyết căn cơ tình trạng này.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi Hồ Văn Niên cùng lãnh đạo các ban, sở, ngành của tỉnh và địa phương thực hiện nghi thức khởi công xây dựng nhà mới cho gia đình bà Hồ Thị Hương, ở xã Tây Trà.

Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu sớm hoàn thành việc xây mới và sửa chữa nhà cho người dân vùng bão lũ

Sáng 5/12, tại buổi lễ trao kinh phí hỗ trợ cho các gia đình có nhà bị hư hỏng do mưa lũ ở xã Tây Trà, đồng chí Hồ Văn Niên, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi yêu cầu địa phương huy động tối đa nguồn lực, sớm hoàn thành việc xây mới, sửa chữa nhà, để các gia đình nhanh chóng ổn định chỗ ở, an cư, lạc nghiệp.

Văn phòng Làng trẻ em SOS Việt Nam.

Cần giải quyết tốt các vấn đề đặt ra khi chuyển các Làng SOS về địa phương quản lý

Gần 40 năm qua, với sự hỗ trợ của Làng trẻ em SOS quốc tế và các nhà tài trợ, Việt Nam có hơn 7.000 trẻ em, thanh, thiếu niên được nuôi dưỡng tại 17 cơ sở. Hiện nay, do nhiều nguyên nhân, nhiều Làng trẻ SOS cơ sở bị dừng nguồn tài trợ dẫn đến gặp nhiều khó khăn trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em.