Xây dựng chiến lược mới cho ngành hàng trái cây

Sáu tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu trái cây của Việt Nam giảm mạnh sau 2 năm liên tục tăng trưởng cao. Ngành hàng này cần có chiến lược để nâng lợi thế cạnh tranh, trong đó chú trọng các mặt hàng tiềm năng đang trên đà tăng trưởng, tiệm cận đạt và vượt mốc tỷ USD như: chuối, dứa, dừa và chanh leo.

Sơ chế chanh leo xuất khẩu tại Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao. (Ảnh: ĐỨC AN)
Sơ chế chanh leo xuất khẩu tại Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao. (Ảnh: ĐỨC AN)

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cả nước hiện có hơn 1,3 triệu ha cây ăn quả với sản lượng khoảng 15 triệu tấn/năm. Trong đó, chuối chiếm diện tích 161.000ha; dứa hơn 52.000ha; dừa gần 202.000ha và chanh leo hơn 12.000ha.

Tiềm năng lớn, giá trị thấp

Theo Phó Vụ trưởng Khoa học và Công nghệ (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Nguyễn Như Cường, nhóm cây ăn quả đang khẳng định vai trò động lực tăng trưởng nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân, đóng góp quan trọng vào kim ngạch xuất khẩu nông sản.

Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có mặt hàng sầu riêng lọt vào “câu lạc bộ xuất khẩu tỷ USD”; chanh leo, chuối, dứa và dừa là những trái cây hội tụ nhiều lợi thế và tiềm năng xuất khẩu nhưng lại chưa đạt kim ngạch như mong muốn.

Cụ thể, năm 2024, giá trị xuất khẩu chuối của Việt Nam đạt 380 triệu USD, tương đương 2,5% tổng giá trị thương mại ngành chuối toàn cầu (15,3 tỷ USD). Hiện, Việt Nam đứng thứ 9 trong danh sách các quốc gia xuất khẩu chuối trên thế giới.

Ông Phạm Quốc Liêm, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần nông nghiệp U&I (Unifarm) cho rằng, từ tổng kim ngạch xuất khẩu chuối và diện tích chuối hiện có, mặt hàng này có thể tính giá trị bình quân khoảng 2.400 USD/ha/năm, mức thấp so với tiềm năng.

“Chúng tôi kỳ vọng ngành hàng chuối Việt Nam có thể đạt giá trị xuất khẩu lên đến 4 tỷ USD trong tương lai, vươn lên dẫn dắt ngành chuối toàn cầu. Mục tiêu này không dễ nhưng hoàn toàn khả thi nếu có sự đồng hành của các doanh nghiệp, hợp tác xã trong sản xuất quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và duy trì chất lượng đồng đều của sản phẩm”, ông Liêm khẳng định.

Về chanh dây (chanh leo), Việt Nam hiện nằm trong top 10 quốc gia sản xuất và xuất khẩu lớn trên thế giới. Khoảng 70-80% sản lượng chanh leo tươi và chế biến được xuất khẩu đến hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Năm 2024, xuất khẩu chanh dây đạt 172 triệu USD. Trong 5 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu các sản phẩm chanh dây thu về 89,5 triệu USD, tăng 14,5% so với cùng kỳ năm 2024.

Đây cũng là mặt hàng được kỳ vọng sớm gia nhập vào nhóm xuất khẩu tỷ USD. Đặc biệt là giống chanh dây tím của Việt Nam đang được thế giới đón nhận mạnh mẽ dưới dạng quả tươi nhờ sự khác biệt với giống chanh leo vàng của Nam Mỹ.

Tiềm năng không kém chanh leo chính là cây dứa với dự kiến sản lượng sẽ đạt 807.000 tấn vào năm 2026. Các sản phẩm từ dứa của Việt Nam đã xuất sang các nước châu Âu, Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Australia…

Theo dự báo, thị trường dứa toàn cầu có thể đạt 36,8 tỷ USD vào năm 2028. Tuy nhiên, tính đến hết tháng 5/2025 thị trường xuất khẩu dứa lớn nhất của Việt Nam là châu Âu với giá trị xuất khẩu đạt 16,56 triệu USD, tiếp theo là thị trường Mỹ với kim ngạch 7,2 triệu USD.

Đầu tư vào giống và công nghệ

Thứ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cho rằng, nhu cầu thị trường thế giới đối với các mặt hàng chanh leo, dứa, dừa và chuối ngày càng lớn, thậm chí nhiều doanh nghiệp phản ánh không đủ nguồn cung để đáp ứng. Nhưng để đưa các mặt hàng đạt đến kim ngạch tỷ USD rất cần một “cuộc cách mạng công nghệ”, trong đó giống đóng vai trò quan trọng.

Nếu không chủ động tổ chức lại ngành hàng ngay từ bây giờ, chúng ta sẽ đánh mất lợi thế và tụt hậu so với các quốc gia cùng vùng địa lý. Do đó, cần đẩy mạnh nghiên cứu giống mới, như: chanh leo sạch bệnh, phục vụ nhu cầu ăn tươi; chuối chống chịu sâu bệnh (đặc biệt là bệnh héo vàng panama); dứa năng suất cao phù hợp chế biến; dừa tươi năng suất cao phục vụ xuất khẩu...

“Vùng lõi sản xuất” cần được xác lập rõ, có sự kiểm soát chất lượng và tích hợp công nghệ làm nền tảng cho đăng ký mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc.

Theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Nafoods Nguyễn Mạnh Hùng, để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, cần có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trích lợi nhuận để tái đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ; các chính sách cụ thể đối với việc nhập khẩu công nghệ. Như việc ghép giống chanh leo, cần nhập khẩu giống từ nhiều nước, rồi nhập khẩu giá thể, phân bón, băng keo, dao cắt…

Vì vậy, doanh nghiệp rất mong có quy định rõ ràng để việc nhập khẩu diễn ra nhanh chóng và hiệu quả. Nếu chính sách thuận lợi sẽ có rất nhiều doanh nghiệp sẵn sàng tham gia đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực giống.

Ngoài công nghệ chọn tạo giống, các loại trái cây như chanh leo, chuối, dứa đều dễ hư hỏng sau thu hoạch cho nên cần công nghệ bảo quản phù hợp.

Theo ông Phạm Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch, nhiều công nghệ nổi bật đã được Viện nghiên cứu, làm chủ và chuyển giao thành công: công nghệ bảo quản trái cây tươi bằng chế phẩm tạo màng; công nghệ sấy bơm nhiệt giúp giữ màu, mùi, dưỡng chất sản phẩm; sấy thăng hoa bảo toàn tối đa chất lượng và kéo dài thời gian bảo quản; cấp đông siêu tốc bằng chất lỏng giúp rút ngắn thời gian cấp đông xuống chỉ còn 18-20 phút, giảm chi phí điện năng 50% so với công nghệ IQF, giá đầu tư công nghệ chỉ bằng 30% so với nhập khẩu của Nhật Bản.

Có thể bạn quan tâm

Ông Luis Alberto Hernández Tejeda, Tổng Giám đốc Công ty Alquizar và ông Nguyễn Khắc Hoàng, Tổng Giám đốc Công ty Hoàng Gia Việt ký kết văn bản hợp tác. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba)

Việt Nam và Cuba ký kết dự án hợp tác nông nghiệp trị giá hơn 50 triệu USD tại Cuba

Việc Công ty Hoàng Gia Việt ký kết Hợp đồng Liên doanh kinh tế quốc tế với Công ty Nông nghiệp Alquizar thuộc Tập đoàn Doanh nghiệp Nông-Lâm nghiệp Artemisa của Cuba không chỉ là một thỏa thuận thương mại đơn thuần mà còn là minh chứng cho nỗ lực ngoại giao kinh tế tích cực của Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba.

Nghệ nhân chế tác phụ kiện bạc tại tỉnh Hồ Nam, miền trung Trung Quốc. (Ảnh: Xinhua)

Ngày 6/12, giá bạc khôi phục đà tăng

Tính đến 10 giờ 10 phút sáng 6/12 (giờ Việt Nam), giá bạc khôi phục đà tăng, giao dịch quanh mức 58,273 USD/ounce. Cùng chiều với giá bạc thế giới, nhiều doanh nghiệp trong nước như: Phú Quý, Ancarat, Sacombank… đồng loạt điều chỉnh tăng giá bạc giao dịch ở hai chiều mua-bán.

Vận hành nhà máy điện rác ở Gia Bình, Bắc Ninh. (Ảnh NAM PHONG)

Thúc đẩy các dự án đầu tư xanh

Trong hành trình hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050, bên cạnh các chính sách chung, những chính sách cụ thể thúc đẩy đầu tư xanh giữ vai trò then chốt. Thách thức lớn nhất hiện nay là ngoài yêu cầu về kỹ thuật, hạ tầng, cơ chế phối hợp và nhân lực, các dự án xanh luôn cần nguồn vốn rất lớn.

ESG đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp muốn duy trì tính cạnh tranh, thu hút nhà đầu tư và phát triển bền vững. (Ảnh: Đỗ Bảo)

Thực hành ESG cần sự đột phá

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước liên tục ban hành các chủ trương, chính sách, định hướng quan trọng thúc đẩy kinh tế xanh và thực hành ESG (Môi trường-Xã hội-Quản trị); trong đó, nổi bật là Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

Sáng 5/12, tại ga Cát Linh, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông chính thức vận hành hệ thống kiểm soát vé tự động. Hệ thống được lắp đặt đồng bộ tại các nhà ga, cho phép hành khách thanh toán bằng căn cước công dân gắn chip, mã QR, thẻ ngân hàng quốc tế cùng nhiều phương thức điện tử khác.

Sản xuất phân bón tại Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc.

Tái cấu trúc công nghệ sản xuất hóa chất

Giám đốc Công ty cổ phần DAP số 2 - Vinachem Vũ Việt Tiến cho biết, những tháng đầu năm, đơn vị đối diện nhiều khó khăn như giá nguyên liệu phục vụ sản xuất tăng cao, quặng tuyển apatit thiếu, chất lượng suy giảm so với thiết kế.

Người dân tỉnh Quảng Ninh nuôi trồng thủy sản trên biển.

Nâng sức cạnh tranh cho nghề nuôi trồng thủy sản biển

Việt Nam có đường bờ biển dài, nhiều đảo, vịnh, đầm, phá… tạo điều kiện thuận lợi để phát triển đa dạng các loại hình nuôi trồng thủy sản. Hiện nay, nhiều hợp tác xã, nhân dân tại các địa phương ven biển đang ứng dụng công nghệ mới vào nuôi trồng thủy sản giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập.

Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) tiếp tục được điều chỉnh để phù hợp hơn với mức độ sống của người dân hiện nay. (Ảnh: minh họa)

Đề xuất những điểm đột phá về ngưỡng chịu thuế và biểu thuế tại Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi)

Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, Bộ Tài chính đã phối hợp với các cơ quan có liên quan hoàn thiện quy định về thuế thu nhập cá nhân, theo đó đề xuất sửa đổi về ngưỡng chịu thuế, biểu thuế suất tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Đại diện lãnh đạo các đơn vị ký kết biên bản hợp tác giai đoạn 2026-2030.

Phát triển mô hình kinh tế nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn liên kết chuỗi giá trị tại Hà Tĩnh

Sáng 5/12, Hội Người cao tuổi Việt Nam phối hợp Hội Nông nghiệp tuần hoàn Việt Nam, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và Tập đoàn Quế Lâm tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả giai đoạn I và triển khai hợp tác giai đoạn II về phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn tại Hà Tĩnh giai đoạn 2026–2030.

Ảnh minh họa.

Bất động sản dẫn nhịp kéo thị trường, VN-Index giữ được sắc xanh dù áp lực bán lan rộng

Phiên giao dịch ngày 5/12, thị trường chứng khoán Việt Nam giao dịch trong sắc đỏ, thanh khoản toàn thị trường giảm, nhưng VN‑Index vẫn duy trì đà tăng với 1.741,32 điểm. Bất động sản là tâm điểm kéo thị trường, tuy nhiên sắc đỏ lan rộng tại các ngành khác, cho thấy áp lực điều chỉnh ở các nhóm vốn hóa lớn vẫn hiện hữu.