Vai trò của dữ liệu lớn trong chuyển đổi số

Thuật ngữ “big data”, còn gọi là “dữ liệu lớn” được chú ý nhiều từ đầu thế kỷ 21, để đặt tên cho khối lượng dữ liệu ngày càng lớn, đa dạng và phức tạp mà không thể dễ dàng quản lý bằng các phương pháp quản lý dữ liệu truyền thống. Trong những năm gần đây, khi nhu cầu chuyển đổi số (CĐS) tăng lên, dữ liệu lớn (DLL) nổi lên như động lực chính cho tiến trình này.
Chuyển đổi số và dữ liệu lớn có mối quan hệ mật thiết với nhau. Ảnh: EUROPA
Chuyển đổi số và dữ liệu lớn có mối quan hệ mật thiết với nhau. Ảnh: EUROPA

CĐS là con đường, DLL là phương tiện

Theo bài viết đăng trên tạp chí khoa học MDPI của hai tác giả Panagiotis Kostakis và Antonios Kargas, thuộc Khoa Tin học và viễn thông, Trường đại học Athens (Hy Lạp), định nghĩa “dữ liệu lớn” được chấp nhận rộng rãi nhất hiện nay là của Nhóm Công tác về DLL tại Viện Tiêu chuẩn và công nghệ quốc gia Mỹ (NIST). Nhóm nghiên cứu của NIST đã chỉ ra năm đặc trưng cơ bản của DLL, gồm khối lượng, tốc độ, sự đa dạng, tính xác thực và giá trị.

Ngày nay, con người tạo ra và thu thập nhiều dữ liệu hơn bất kỳ thời điểm nào trong quá khứ. Tất cả dữ liệu này đến từ các nguồn khác nhau như các nền tảng truyền thông xã hội, điện thoại, đồng hồ thông minh, máy tính cá nhân, thiết bị chăm sóc sức khỏe, công cụ khoa học, tổ chức tài chính... DLL cung cấp cho các doanh nghiệp cơ hội hiểu người tiêu dùng tốt hơn nhiều so trước đây. Các doanh nghiệp hiện sử dụng thông tin cụ thể cũng như những hiểu biết sâu sắc về khách hàng và hành vi của họ từ dữ liệu thu thập được để tự chuyển đổi, đồng thời điều chỉnh chiến lược bán hàng và tiếp thị.

Trong một nghiên cứu, Trung tâm Kinh doanh kỹ thuật số (CDB) của Viện Công nghệ Massachusetts và Công ty tư vấn Capgemini cho rằng, “chuyển đổi kỹ thuật số” đề cập việc sử dụng công nghệ để từng bước cải thiện hiệu suất của doanh nghiệp. Các nhà khoa học chỉ ra bốn cấp độ của CĐS gồm: Dữ liệu kỹ thuật số (thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu kỹ thuật số giúp dự báo và ra quyết định tốt hơn); Tự động hóa (sự tích hợp công nghệ với trí tuệ nhân tạo (AI) tạo động lực cho các hệ thống hoạt động tự động và có tổ chức, giúp giảm lỗi và chi phí vận hành, đồng thời tăng tốc độ); Khả năng kết nối (sự kết nối của tất cả các hệ thống thông qua mạng viễn thông băng thông rộng đồng bộ hóa chuỗi cung ứng và giảm thời gian sản xuất); Tiếp cận khách hàng kỹ thuật số (việc truy cập internet cho phép doanh nghiệp tiếp cận khách hàng tức thì, minh bạch, đầy đủ).

Prashant Kelker, đối tác về chiến lược và giải pháp kỹ thuật số tại công ty tư vấn và nghiên cứu công nghệ ISG nói với The Enterprisers Project: “Nếu CĐS là con đường, thì DLL là một trong những phương tiện”. Trong khi đó, Rahul Singh, Giám đốc điều hành Công ty Tư vấn chuyển đổi dịch vụ kinh doanh và IT Pace Harmon cho rằng, khả năng phân tích một lượng lớn dữ liệu để có được những thông tin chi tiết, thường là theo thời gian thực, là cơ sở nền tảng của hầu hết các nỗ lực CĐS, vì thông tin chi tiết thu được thông qua phân tích DLL được sử dụng để thúc đẩy quá trình số hóa và tự động hóa quy trình làm việc.

Todd Wright, người đứng đầu bộ phận quản lý dữ liệu cá nhân tại SAS, công ty chuyên cung cấp các giải pháp chuyển đổi dữ liệu nhận định: “CĐS là quá trình chuyển đổi doanh nghiệp để đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu, và DLL là công cụ thu thập tất cả dữ liệu có sẵn mà một tổ chức có thể tạo ra hoặc tiêu thụ. Việc nắm bắt tất cả dữ liệu có sẵn (DLL) là điều cần thiết cho các nỗ lực CĐS”.

Lộ trình phát triển hàng tỷ USD

Trong báo cáo “Chuyển đổi số: Lộ trình cho các tổ chức tỷ USD”, Viện Công nghệ Massachusetts đã chỉ ra rằng, việc tận dụng tiến trình CĐS giúp các công ty chuyển mình mạnh mẽ và tạo được đà bứt phá. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng, CĐS thành công không đến từ việc triển khai các công nghệ mới, mà từ việc chuyển đổi tổ chức để tận dụng các khả năng mà công nghệ mới mang lại. Các sáng kiến ​​chuyển đổi kỹ thuật số chính tập trung vào việc hình dung lại trải nghiệm khách hàng, quy trình hoạt động và mô hình kinh doanh. Các công ty đang thay đổi cách thức hoạt động của các chức năng, xác định lại cách các chức năng tương tác và thậm chí mở rộng ranh giới hoạt động của công ty.

Netflix, nền tảng phát nội dung trực tuyến, thành lập năm 1997, nổi lên là một trong những công ty tận dụng hiệu quả DLL trong tiến trình CĐS. Theo số liệu do công ty này công bố, tính đến hết tháng 6/2022, Netflix có hơn 220 triệu lượt đăng ký trên toàn thế giới. Tính đến tháng 2/2022, Netflix là công ty truyền thông, giải trí lớn thứ hai thế giới theo vốn hóa thị trường, xếp thứ 115 trong bảng xếp hạng “Fortune 500” và đứng thứ 219 trong bảng xếp hạng “Forbes Global 2000”. Tỷ lệ “giữ chân khách hàng” Netflix từng có thời điểm là 93% so mức 64% và 75% của các đối thủ chính là Hulu và Amazon Prime.

Theo báo cáo của Công ty tư vấn IZZI Asia, Netflix thu thập dữ liệu từ hàng trăm triệu người đăng ký và triển khai các mô hình phân tích dữ liệu để khám phá hành vi của khách hàng, cũng như mô hình mua hàng. Sau đó, sử dụng thông tin đã thu thập để giới thiệu phim và chương trình truyền hình dựa trên sở thích của người đăng ký. Công ty này thu thập chi tiết dữ liệu tương tác và phản hồi của khách hàng cho một chương trình truyền hình dựa trên các khía cạnh như: Thời gian người dùng xem một chương trình; thiết bị được sử dụng; thời gian người dùng hoàn thành một chương trình… Khi giới thiệu chương trình “House of Cards” vào năm 2013, thay vì trình chiếu hằng tuần trên các đài như thường lệ, 13 tập phim được Netflix cho ra mắt trọn vẹn trong cùng một ngày. Thông qua phân tích dữ liệu hành vi người dùng, Netflix đã thật sự thỏa mãn nhu cầu của khách hàng.

Nhờ việc thu thập dữ liệu từ các phân cảnh mà người dùng tua lại nhiều lần, nội dung xếp hạng được đưa ra hay số lượng tìm kiếm và thông tin được tìm kiếm, Netflix tạo lập hồ sơ chi tiết về người dùng từ đó sử dụng thuật toán đề xuất để gợi ý các chương trình phù hợp sở thích của từng người đăng ký. Netflix kiếm được hàng tỷ USD nhờ giữ chân khách hàng vì hệ thống đề xuất chiếm hơn 80% nội dung được phát trực tuyến trên nền tảng này.

Những thách thức còn tồn tại

Tạp chí The European Business Review cho rằng, một trong những thách thức lớn nhất đối với việc sử dụng và phân tích DLL lại chính là dữ liệu. Nhiều doanh nghiệp thu thập nhiều dữ liệu hơn mức cần thiết, hay thậm chí thu thập các loại dữ liệu mà họ không cần dùng đến. Khi khối lượng và loại dữ liệu mà doanh nghiệp thu thập tăng lên, độ phức tạp của việc phân tích dữ liệu này cũng tăng theo. Trong bối cảnh CĐS bùng nổ, khi nhiều doanh nghiệp nhận ra giá trị của DLL, nhu cầu về nhân sự có kỹ năng phân tích dữ liệu sẽ tiếp tục tăng. Đây là một trong những lý do tại sao các kỹ năng phân tích và khoa học dữ liệu ngày nay lại có nhu cầu cao như vậy. Hầu hết các tổ chức thường gặp khó khăn trong việc sử dụng DLL do thiếu nhân viên, không đủ cơ sở hạ tầng và không có khả năng thích ứng với công nghệ này.

DLL cũng tạo ra những thách thức liên quan khả năng lưu trữ và mở rộng. Điều này gây ra những lo ngại về việc phát triển các hệ thống xử lý dữ liệu phức tạp nhằm đáp ứng nhu cầu lưu trữ dữ liệu. Một thách thức đáng kể khác đối với các doanh nghiệp là quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu. DLL có thể được lưu trữ và truy cập dễ dàng thông qua các thiết bị điện toán đám mây, tuy nhiên, mối đe dọa về quyền riêng tư dữ liệu luôn tiềm ẩn với các thông tin nhạy cảm như chi tiết cuộc gọi, thông tin thẻ tín dụng... Các vấn đề đạo đức phát sinh từ việc lưu trữ và phân tích dữ liệu cá nhân của người dùng được coi là một trong những thách thức lớn đối với các công ty sử dụng tài nguyên DLL.

Do đó, lời khuyên mà các chuyên gia đưa ra đối với các tổ chức, doanh nghiệp là nên thu hẹp các loại dữ liệu hữu ích nhất, giúp giảm khối lượng dữ liệu cần thu thập, lưu trữ và xử lý. Trước khi dữ liệu được thu thập, một doanh nghiệp cần xác định những thách thức lớn nhất mà doanh nghiệp phải đối mặt cả trong ngắn hạn và dài hạn.

Có thể bạn quan tâm

Mô tả giàn giáo tre trong bức tranh "Thanh minh thượng hà đồ". Ảnh: WIKIPEDIA

Giàn giáo tre trong văn hóa Trung Quốc

Hình ảnh giàn giáo tre với các mắt đan cài chặt chẽ khá phổ biến ở các công trình xây dựng Hong Kong (Trung Quốc). Trong tiếng Quảng Đông (Cantonese), giàn giáo tre được gọi là "đáp bằng", hoặc "trúc bằng".

Khuôn viên nhà trường.

Kỳ vọng ươm mầm khoa học tương lai

Một tòa nhà mầu sáng với mái vòm và kết cấu mặt tiền cổ điển, các bãi cỏ trong khuôn viên tòa nhà được cắt tỉa gọn gàng, bóng cây buổi sáng trải dài trên những con đường lát đá…, đó là khuôn viên một ngôi trường trung học chuyên mang tên N.I.Lobachevsky ở thành phố Ust-Labinsk, miền nam nước Nga.

Tranh vẽ mô tả trận Sekigahara. Ảnh: BẢO TÀNG GIFU

Trận chiến Sekigahara

Sekigahara không chỉ là trận đánh quyết định, dẫn tới việc thống nhất Nhật Bản, nó còn chấm dứt 150 năm chiến loạn, mở ra thời kỳ ổn định kéo dài, là nền tảng cho cuộc Minh Trị Duy Tân sau này.

Một tổ hợp nhà máy điện hạt nhân của Nga. Ảnh: GETTY IMAGES

Động lực phát triển năng lượng của Nga

Theo các chuyên gia, nhu cầu về năng lượng toàn cầu vẫn đang ngày càng tăng lên bất chấp những khó khăn về kinh tế và bất ổn chính trị. Theo ước tính, nhu cầu dầu mỏ toàn cầu năm nay sẽ đạt 104,5 triệu thùng mỗi ngày, tăng hơn một triệu thùng so năm ngoái.

Du khách tham quan bên trong đại bảo tàng. Ảnh: GETTY IMAGES

Kỳ quan mới của Ai Cập

Sau hơn hai thập kỷ xây dựng, tiêu tốn khoảng 1 tỷ USD, đại bảo tàng Ai Cập đã chính thức mở cửa đón khách. Đây là một trong những bảo tàng lớn nhất thế giới, niềm tự hào mới của người Ai Cập. Công trình thế kỷ của người Ai Cập nằm ở phía tây và cách Thủ đô Cairo 8 km.

Hoàng gia Anh xuất hiện trong một sự kiện ở London hồi năm 2023. Ảnh: AFP

Quyền lực của Hoàng gia Anh

Dù không nắm thực quyền, Vua và Hoàng gia Anh vẫn sở hữu ảnh hưởng lớn cả về chính trị và tôn giáo, giữ vị trí biểu tượng và vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống xã hội của Vương quốc Anh.

Kỹ sư Tan De Hao giới thiệu hệ thống làm mát cho tòa Marina Bay Sands.

Singapore làm mát cho các tòa cao ốc

Từ cửa ra khu phức hợp Marina Bay Sands, chúng tôi được dẫn tới hệ thống làm mát ngầm được xem là lớn nhất thế giới, "lá phổi" khổng lồ trong lòng đất của Singapore.

Mỹ triển khai hoạt động quân sự tại Caribe. Ảnh: DEFENSE.GOV

Chiến dịch chống ma túy của Mỹ ở Caribe

Trong bối cảnh căng thẳng địa-chính trị toàn cầu, khu vực Mỹ latin một lần nữa trở thành tâm điểm chú ý khi Mỹ đẩy mạnh các hoạt động quân sự nhằm chống lại nạn buôn bán ma túy.

Một đơn vị thu thập tin tức trực thuộc IC. Ảnh: BUSINESS INSIDER

Vai trò của Cộng đồng Tình báo Mỹ

Trong thế giới hiện đại, nơi các mối đe dọa an ninh quốc gia ngày càng phức tạp và đa chiều, Cộng đồng Tình báo Mỹ (US Intelligence Community - IC) nổi lên như một biểu tượng của “sức mạnh và sự tinh vi”, giữ vai trò then chốt trong các quyết sách đối ngoại, quân sự và an ninh quốc gia của nước này.

Một triển lãm về công nghệ không dây thế hệ thứ 6 tại Trung Quốc. Ảnh: CHINA DAILY

Cuộc đua công nghệ 6G toàn cầu

Trong khi thế giới vẫn đang khai thác hết tiềm năng của công nghệ 5G, cuộc đua hướng tới 6G - thế hệ mạng không dây tiếp theo - trở thành tâm điểm của các cường quốc công nghệ.

Cuộc khủng hoảng nước sạch tại châu Phi

Cuộc khủng hoảng nước sạch tại châu Phi

Hơn 1,34 tỷ người (tương đương 85% dân số châu Phi) đang đối mặt tình trạng mất an ninh nguồn nước. Đây là cuộc khủng hoảng nước nghiêm trọng nhất toàn cầu hiện nay. Theo số liệu của Liên hợp quốc (LHQ) năm 2024, khoảng 70% dân số toàn cầu đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận nước sạch.

Ánh sáng tràn ngập khắp không gian lễ hội. Ảnh: GETTY IMAGES

Lễ hội ánh sáng lớn nhất của người Hindu

Deepavali (còn gọi là Diwali) là lễ hội ánh sáng lớn nhất của người Hindu (Ấn Độ), kéo dài khoảng 5 ngày, diễn ra từ ngày 20/10 vừa qua, đánh dấu sự khởi đầu của mùa lễ hội kéo dài qua các dịp như Dhanteras và Chhath Puja.

Những nàng geisha Nhật Bản qua ống kính của các nhiếp ảnh gia phương Tây. Ảnh: BOKKSU

Biểu tượng văn hóa Nhật Bản

Geisha được xem như hiện thân cho tinh hoa nghệ thuật Nhật Bản. Ngày nay, chỉ còn khoảng 1.000 geisha thực thụ, chủ yếu ở các khu đô thị cổ thuộc Kyoto và Tokyo.

Mạng lưới trung tâm AI toàn cầu của Google sẽ trải rộng tại nhiều quốc gia. Ảnh: GETTY IMAGES

Cuộc đua hạ tầng công nghệ AI

Công ty mẹ của Google là Alphabet vừa công bố dự án đầu tư 15 tỷ USD trong vòng 5 năm tới để xây dựng một trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) tại bang Andhra Pradesh, miền nam Ấn Độ. Động thái đánh dấu một trong những khoản đầu tư lớn nhất từ trước đến nay của Google.

Hệ thống phóng tàu vũ trụ thuộc dự án Artemis ở Florida. Ảnh: NASA

Kế hoạch trở lại Mặt trăng

Hơn nửa thế kỷ sau ngày phi hành gia Neil Armstrong của Mỹ đặt chân lên Mặt trăng, nhân loại đang muốn tiến thêm một bước trên hành trình chinh phục tinh cầu này. Những phát kiến trong giai đoạn này đã trở thành nền tảng cho hành trình thám hiểm vũ trụ của nước Mỹ nói riêng và nhân loại nói chung.

Đoàn công tác tham quan Nhà máy BMI tại Gimhae, Busan.

Công nghệ đóng tàu của Hàn Quốc

Trong khoảng 50 năm qua, Hàn Quốc đã trở thành một trong những trung tâm đóng tàu hàng đầu thế giới, cùng với Trung Quốc và Nhật Bản tạo nên “tam giác vàng” của ngành công nghiệp này. Năm 2025, nước này không chỉ khẳng định vị thế số một toàn cầu mà còn mở ra cơ hội hợp tác sâu rộng với các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.

Giáo dục số giúp tăng tỷ lệ xóa mù chữ tại những nước nghèo. Ảnh: SHUTTERSTOCK

Giáo dục số trong cuộc chiến chống mù chữ

Không biết chữ được xem là một rào cản lớn đối với sự phát triển cá nhân và xã hội, là thách thức nghiêm trọng ở nhiều khu vực nghèo như châu Phi cận Sahara, Nam Á. UNESCO cho biết, tính đến năm 2025 khoảng 617 triệu người trên toàn cầu, trong đó 60% tập trung ở châu Phi cận Sahara và Nam Á, không biết đọc và viết ở mức cơ bản.

Hình ảnh cao bồi miền Tây nước Mỹ.

Cao bồi thời hiện đại

Từ trên lưng ngựa tới trước vô-lăng xe bán tải, từ dây thừng tới máy tính bảng, hình tượng cao bồi miền Tây nước Mỹ đã thay đổi rất nhiều nhưng vẫn giữ nguyên những phẩm chất từng làm nên danh tiếng cho họ.

Các nhà hoạt động ở Đức tuần hành phản đối tình trạng lãng phí thực phẩm. Ảnh: REUTERS

Đông Phi với bài toán an ninh lương thực

Lãng phí thực phẩm là một trong những vấn đề cấp bách nhất của thế kỷ 21, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh lương thực toàn cầu và làm trầm trọng thêm các tác động của biến đổi khí hậu.

Xu thế robot giúp đỡ người cao tuổi đang gia tăng tại nhiều nước. Ảnh: NBC NEWS

Già hóa dân số trong kỷ nguyên công nghệ

Dân số thế giới đang già hóa nhanh. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), số người từ 60 tuổi trở lên dự kiến sẽ tăng từ 1,4 tỷ vào năm 2030 lên 2,1 tỷ vào 2050. Sự gia tăng này cùng tỷ lệ sinh giảm, lực lượng lao động thu hẹp đặt ra áp lực lớn lên các hệ thống y tế, chăm sóc xã hội và kinh tế toàn cầu.

Đảo và nhà tù Alcatraz nhìn từ trên cao. Ảnh: GETTYIMAGES

Lịch sử nhà tù Alcatraz

Nổi tiếng với danh xưng “Đảo quỷ của chú Sam”, nhà tù Alcatraz là cơ sở giam giữ khét tiếng trong lịch sử nước Mỹ, đồng thời là nguồn cảm hứng lớn cho điện ảnh và văn học nhiều thập kỷ qua.

AI mang lại lợi nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ảnh: CNN

Rủi ro tiềm ẩn từ Shadow AI

Trong kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi cách thức làm việc, khái niệm “Shadow AI” (AI trong bóng tối) đang nổi lên như một mối đe dọa âm thầm và nghiêm trọng đối với các tổ chức, quốc gia.

Người dân Cuba được các bác sĩ thăm khám tại nhà. Ảnh: YEMMI VALDÉS

Hệ thống y tế công cộng của Cuba

Giữa gọng kìm cấm vận, trừng phạt kinh tế kéo dài hơn sáu thập kỷ từ Mỹ, đất nước Cuba vẫn duy trì một hệ thống y tế công cộng miễn phí, toàn diện và hiệu quả. Với dân số khoảng 11 triệu người, đảo quốc Caribe này đạt được các chỉ số sức khỏe ngang bằng hoặc vượt trội so nhiều nước phát triển, bất chấp nguồn lực hạn chế.

Tàu phá băng Arktika của Nga. Ảnh: ROSATOMNEWS

Tàu phá băng hạt nhân của Nga

Tuyến đường biển phía bắc của Nga đã trở thành một trong những tuyến vận tải then chốt nhờ có đội tàu phá băng hạt nhân. Nga tự hào là một trong những nước duy nhất trên thế giới có tàu phá băng hạt nhân mang khả năng dẫn đường cho tàu chở hàng hóa xuyên qua lớp băng dày tới 3m.

Sóng thần tràn vào Nhật Bản năm 2011. Ảnh: GETTY IMAGES

Thách thức mới từ biến đổi khí hậu

Sóng thần là một thảm họa thiên nhiên đáng sợ và biến đổi khí hậu (BĐKH) đang làm tăng nguy cơ và tác động của hiện tượng này. Các hệ thống cảnh báo sớm giúp cải thiện khả năng phát hiện, ứng phó sóng thần, được chứng minh tại Nhật Bản, Indonesia và Mỹ.

Một khu resort tuân thủ các điều kiện du lịch bền vững tại Maldives. Ảnh: RIA NOVOSTI

Xu hướng phát triển du lịch bền vững

Du lịch bền vững trở thành một trong những xu hướng chủ đạo của ngành công nghiệp không khói trong thập kỷ qua, phản ánh nhu cầu ngày càng tăng về hoạt động du lịch giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và tôn trọng văn hóa bản địa.

Hiệp định Abraham được ký kết năm 2020. Ảnh AFP

Triển vọng mở rộng Hiệp định Abraham

Ngày 7/8 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã kêu gọi các quốc gia Trung Đông tham gia Hiệp định Abraham, nhấn mạnh rằng việc phá hủy chương trình hạt nhân của Iran đã mở ra cơ hội cho hòa bình khu vực.