"Trẻ" hóa báo chí để thu hút Gen Z

Với mong muốn cung cấp những thông tin hữu ích xoay quanh việc xây dựng và phát triển chiến lược thu hút độc giả của các cơ quan báo chí, ngày 17/6, Báo Điện tử VietnamPlus (TTXVN) tổ chức Tọa đàm chuyên đề “Báo chí thu hút gen Z bằng nội dung sáng tạo”.

Chương trình có sự tham gia của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực đào tạo báo chí-truyền thông; các chuyên gia công nghệ; lãnh đạo, phóng viên các cơ quan báo chí và nhiều bạn trẻ Gen Z.

Đổi mới cách thức sản xuất báo chí - yêu cầu sống còn để thu hút độc giả

Khảo sát từ Statista - nền tảng dữ liệu và thông tin kinh doanh toàn cầu cho thấy, mỗi ngày, 50% Gen Z nhận thông tin từ mạng xã hội và chỉ sử dụng điện thoại di động để tiếp nhận thông tin. Họ tạo ra thói quen tiêu dùng kỹ thuật số hằng ngày khi tiếp cận tin tức. Thế hệ Z đang trở thành một trong những nhóm người tiêu dùng truyền thông lớn nhất hiện nay.

Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus Trần Tiến Duẩn chia sẻ: "Độc giả nói chung và Gen Z nói riêng ngày càng có những yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng nội dung, về trải nghiệm đa phương tiện mới mẻ và hấp dẫn".

Ông Trần Tiến Duẩn thông tin, kết quả từ một khảo sát gần đây của Báo Điện tử VietnamPlus (với 764 người trẻ tham gia trả lời) chỉ rõ, 83,9% Gen Z tiếp cận thông tin trên không gian số bằng điện thoại thông minh. Trong khi đó, chỉ 12% trong số những người tham gia khảo sát tiếp cận thông tin qua máy tính. Số còn lại là qua máy tính bảng.

Các lĩnh vực Gen Z ưa thích tìm hiểu trên không gian số là: xã hội (66,8%), văn hóa (66%); đời sống (63,6%); du lịch (40,7%), phát triển bản thân (56,2%); tình yêu, tình cảm gia đình (50%).

Đáng chú ý, 78,4% công chúng Gen Z được hỏi có nhu cầu tiếp nhận thông tin qua video. Loại hình này được quan tâm hàng đầu trong các phương tiện truyền tải thông tin đối với thế hệ trẻ. Bên cạnh đó, 67,8% độc giả trẻ có nhu cầu tiếp nhận thông tin qua hình ảnh; 64,7% tìm hiểu qua bài viết ngắn; 28,8% qua sản phẩm đa phương tiện; 27,5% qua Podcast và 23,8% qua đồ họa.

Việc chủ động nắm bắt xu hướng, ứng dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo trong sản xuất và phân phối nội dung nhằm thu hút đa dạng đối tượng độc giả trở thành yêu cầu mang tính sống còn.

Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus Trần Tiến Duẩn

"Sự phát triển của các nền tảng công nghệ mới và mạng xã hội cũng đang đặt ra những thách thức không nhỏ về mô hình hoạt động, khả năng cạnh tranh và duy trì nguồn thu cho các cơ quan báo chí. Việc chủ động nắm bắt xu hướng, ứng dụng công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo trong sản xuất và phân phối nội dung nhằm thu hút đa dạng đối tượng độc giả trở thành yêu cầu mang tính sống còn", Tổng Biên tập Báo Điện tử VietnamPlus Trần Tiến Duẩn khẳng định.

Các nhà xuất bản báo chí đang đối mặt với thách thức lớn từ việc giảm lưu lượng truy cập từ các nền tảng truyền thống và phải chuyển hướng tập trung vào các kênh trực tiếp hoặc các nền tảng mới. Mặt khác, thế hệ Z thích tiếp cận các sản phẩm truyền thông nhanh, nhiều, ngắn và trực tiếp hơn. Dù quan tâm đến tin tức, song nhóm công chúng này thường chủ yếu tập trung vào các chủ đề mà họ hứng thú.

Nhìn nhận những khó khăn của báo chí trong việc tiếp cận đối tượng công chúng Gen Z, nhà báo Trần Ngọc Long, Trưởng Phòng Truyền thông-Đa phương tiện Báo Điện tử VietnamPlus cho hay: "Báo chí truyền thống chủ yếu tập trung vào báo cáo dựa trên văn bản. Mặc dù mạnh mẽ, nhưng hình thức này thường gặp khó khăn trong việc 'giữ chân' sự chú ý của người xem giữa thế giới đầy rẫy kích thích thị giác ngày nay".

Nghiên cứu của Nic Newman trong Journalism, Media, and Technology Trends and Predictions 2024 chỉ ra rằng, các nền tảng dựa trên video đang làm thay đổi cách thức truyền thông. Những nội dung ngắn, trực quan đang chiếm ưu thế. Mạng xã hội đang chiếm lĩnh phần lớn thời gian của người dùng trẻ tuổi, trong khi các kênh thông tin truyền thống như báo chí và truyền hình ngày càng mất đi sức ảnh hưởng.

Để thu hút Gen Z tiếp nhận thông tin qua báo chí chính thống, theo nhà báo Trần Ngọc Long cần hiểu được sở thích của nhóm đối tượng này. "Gen Z ưa chuộng các hình thức báo chí trực quan, tương tác và đa nền tảng hơn so với báo chí truyền thống chỉ dựa trên văn bản. Họ yêu cầu nhiều hơn về hình ảnh, sự tương tác và yếu tố gây bất ngờ", ông Long thông tin thêm.

Hãy để Gen Z cùng kiến tạo nội dung số

Bên cạnh các chuyên gia, nhà quản lý về báo chí, truyền thông, Tọa đàm chuyên đề “Báo chí thu hút gen Z bằng nội dung sáng tạo” cũng thu hút đông đảo độc giả Gen Z tham dự.

Trịnh Thảo My, sinh viên năm nhất Học viện Ngoại giao, chia sẻ: "Khi tiếp cận một sản phẩm ngẫu nhiên trên nền tảng số, mình thường sử dụng 5 giây đầu tiên để quyết định có nên ở lại và xem tiếp nội dung đó hay không".

Theo Thảo My, những nội dung gần gũi, ngắn gọn và kịch tích hay các video có tiết tấu nhanh thường thu hút hơn những sản phẩm sở hữu dung lượng dài. "Nhu cầu của mình cũng như nhiều bạn bè xung quanh là nghe và xem nhiều hơn là đọc. Theo mình, các sản phẩm báo chí cần đầu tư nhiều hơn về mặt hình ảnh, chú trọng về tính dữ liệu của hình ảnh để thu hút các độc giả trẻ", Thảo My nói.

Tiến sĩ Vũ Tuấn Anh, Trưởng Khoa Truyền thông và văn hóa đối ngoại, Học viện Ngoại giao, nhận định: Ngày nay, Gen Z là thế hệ khó tiếp cận báo chí nhất. Họ tiếp nhận tin tức nhưng đồng thời cũng là đối tượng sản xuất thông tin hằng ngày.

Trao đổi về vấn đề "Gen Z cần nội dung gì trên không gian mạng ngày nay?", Tiến sĩ Vũ Tuấn Anh cho rằng: "Công chúng Gen Z cần những nội dung có tính cá nhân hóa, những sản phẩm tương tác đa chiều. Thay vì chỉ đọc tin tức đơn thuần, các bạn trẻ muốn trải nghiệm tin tức. Vì thế, hãy để Gen Z trở thành người kiến tạo nội dung, cùng tham gia vào quy trình truyền thông".

Bên cạnh đó, Gen Z cũng chú trọng đến cảm xúc hơn cả. Họ dễ bị lôi cuốn bởi những nội dung giàu cảm xúc. Mô hình "storytelling" cần được phát huy để giải quyết nhu cầu này. "Nên có cách kể chuyện thật mới cho người trẻ, đặc biệt, cần tận dụng nhân lực trẻ để làm việc này vì họ có sự đồng cảm với độc giả Gen Z hơn bất cứ ai", Tiến sĩ Vũ Tuấn Anh bày tỏ.

Công chúng Gen Z cần những nội dung có tính cá nhân hóa, những sản phẩm tương tác đa chiều. Thay vì chỉ đọc tin tức đơn thuần, các bạn trẻ muốn trải nghiệm tin tức. Vì thế, hãy để Gen Z trở thành người kiến tạo nội dung, cùng tham gia vào quy trình truyền thông.

Tiến sĩ Vũ Tuấn Anh, Trưởng Khoa Truyền thông và văn hóa đối ngoại, Học viện Ngoại giao

Cùng quan điểm ấy, ông Bùi Công Duyến, Giám đốc sản phẩm Tòa soạn hội tụ ONECMS, Công ty Cổ phần Công nghệ NEKO phân tích, các cơ quan báo chí không nên "copy-paste" nội dung mà cần có cách kể chuyện khác nhau cho những nền tảng khác nhau.

Chẳng hạn, từ nội dung đăng tải trên báo điện tử, các cơ quan báo chí nên tiếp tục đưa ra các tóm tắt, đặt câu hỏi thảo luận trên Facebook/Threads; sản xuất video 60s thể hiện rõ phần hấp dẫn nhất trên TikTok/Reels; hay đào sâu vấn đề thông qua các cuộc thảo luận sâu với chuyên gia trên Podcast.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đổi mới của các sản phẩm báo chí, theo nhà báo Thi Uyên, Báo Nhân Dân, trải nghiệm đọc tốt không nhất thiết đến từ hiệu ứng ấn tượng hay màu sắc xanh-đỏ mà đơn giản là báo chí cần phải mang đến cho độc giả trẻ một điều gì đó mới mẻ. Và Gen Z thích các nội dung chất lượng, cũng như có những trải nghiệm đọc khác lạ.

Mong muốn kéo Gen Z lại gần các tờ báo chính thống, Thạc sĩ Nguyễn Văn Hào, giảng viên Viện Báo chí-Truyền thông, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã đưa ra một số giải pháp nhằm thay đổi thói quen trong khâu tiếp nhận thông tin của nhóm công chúng này.

"Ngoài việc sản xuất những nội dung nhanh, ngắn, trực quan và giàu tính cá nhân hóa, các sản phẩm báo chí cần có tính đối thoại để thu hút bạn đọc. Ngoài ra, có thể chọn lọc và sử dụng 'ngôn ngữ Gen Z' để các bạn trẻ dễ dàng tiếp nhận nội dung mà không làm mất đi tính chính xác vốn có của báo chí", Thạc sĩ Nguyễn Văn Hào chia sẻ thêm.