Đến hết tháng 10/2024, tỉnh Thái Nguyên mới giải ngân được 58% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao và hơn 37% kế hoạch vốn địa phương giao, rất thấp so với kế hoạch đề ra. 14/28 chủ đầu tư có kết quả giải ngân thấp hơn bình quân của tỉnh, trong đó hai chủ đầu tư chưa giải ngân kế hoạch vốn. Theo Sở Kế hoạch và Ðầu tư tỉnh Thái Nguyên, nguyên nhân chủ yếu do từ đầu năm đến nay mưa nhiều, lũ lớn; vướng mặt bằng tại nhiều vị trí; quy trình, thủ tục phức tạp; một số địa phương chậm giao vốn, chưa quyết tâm, quyết liệt triển khai đẩy nhanh tiến độ.
Vướng mắc trong giải phóng mặt bằng vẫn là nguyên nhân chủ yếu làm chậm tiến độ dự án, kéo dài thời gian thi công và chậm giải ngân. Ðiển hình, dự án cải tạo, nâng cấp Ðường tỉnh 274 đoạn nối từ ÐT.261 đi qua địa phận phường Ðắc Sơn và hai xã Thành Công, Vạn Phái do thành phố Phổ Yên làm chủ đầu tư có chiều dài 5,7 km, vốn đầu tư 376 tỷ đồng, chia làm hai giai đoạn, nhưng đến nay mới giải ngân 111 tỷ đồng, có nguy cơ kéo dài thời gian thi công.
Ðến cuối tháng 10/2024, thành phố Sông Công mới giải ngân được 174 tỷ đồng, bằng 29% kế hoạch vốn giao trong năm, rất thấp so với kế hoạch và trung bình của tỉnh. Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng thành phố Sông Công Trần Quang Hải lý giải, nguyên nhân chính làm cho tiến độ giải ngân vốn đầu tư công của thành phố đạt thấp do giải phóng mặt bằng ở nhiều dự án phát sinh vướng mắc.
Ðơn cử, dự án đường du lịch Sông Công-Núi Cốc có tổng mức đầu tư 320 tỷ đồng, nhưng hiện nay mới thực hiện được 45% khối lượng, rất chậm so với tiến độ vì còn khoảng 1,5 ha đất của gần 10 hộ dân chưa thu hồi được làm nhà thầu không thể triển khai thi công, dẫn đến không có khối lượng để thanh toán. Dự án Khu dân cư số 1 bên tuyến đường du lịch Sông Công-Núi Cốc có mức đầu tư 188 tỷ đồng, phải giải phóng mặt bằng 13,4 ha, sau thời gian dài mới thu hồi được 64% diện tích cho nên nhà thầu buộc phải thi công cầm chừng, làm chậm giải ngân vốn.
Tiến độ đền bù, giải phóng mặt bằng nhiều công trình, dự án trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên thời gian qua có xu hướng chững lại, do các chủ thể trong diện giải phóng mặt bằng có ý chờ Luật Ðất đai (mới) có hiệu lực từ ngày 1/8/2024 để giá bồi thường cao hơn; một số nội dung của nghị định, thông tư hướng dẫn thực hiện Luật Ðất đai mới quy định chưa rõ ràng, chưa cụ thể cho nên mất nhiều thời gian hỏi ý kiến cơ quan chức năng, dẫn đến tiến độ giải phóng mặt bằng bị chậm.
Ðể đẩy nhanh tiến độ thi công công trình, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, thời gian gần đây, Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên và các chủ đầu tư có những giải pháp linh hoạt tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với từng công trình, dự án. Cụ thể, Ủy ban nhân dân thành phố Phổ Yên quyết định giảm quy mô dự án nâng cấp Ðường tỉnh 274, đoạn nối từ ÐT.261 đi qua địa phận phường Ðắc Sơn và hai xã Thành Công, Vạn Phái về chiều rộng vỉa hè mỗi bên từ 3m xuống 2,01m, điều chỉnh hướng tuyến để giảm chiều dài gần 1 km, giảm quy mô giai đoạn 2.
Theo chủ đầu tư, việc điều chỉnh giảm quy mô dự án với giá trị khoảng 150 tỷ đồng là cần thiết, tránh những vị trí đi qua khu dân cư đông đúc, khó giải phóng mặt bằng, chi phí bồi thường lớn, không phải đầu tư khu tái định cư. Qua đó sẽ đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn thành toàn tuyến trong năm 2024, chuyển vốn do giảm quy mô dự án sang các dự án có nhu cầu nhằm tránh tồn đọng vốn, gây lãng phí.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Sông Công Vũ Duy Nghĩa cho biết: "Thúc đẩy tiến độ giải ngân vốn đầu tư công từ nay đến hết năm 2024, chúng tôi đang tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án chuyển tiếp, kéo dài từ các năm trước để bàn giao đưa vào sử dụng trong năm nay; hoàn thiện thủ tục để khởi công các dự án mới được giao vốn. Hằng tuần, lãnh đạo thành phố kiểm điểm việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về giải phóng mặt bằng, giám sát tiến độ thi công từng dự án để chỉ đạo, đôn đốc các nhà thầu, kịp thời giải quyết vướng mắc phát sinh".
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương báo cáo ngay những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai từng dự án cụ thể; đồng thời đề xuất, tham mưu giải pháp sát thực tế để có hướng xử lý ngay nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong hai tháng "nước rút" cuối năm, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội địa phương.
