Triển khai Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ về mở đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản, tổ chức hội nghị quán triệt các chỉ đạo từ Trung ương, thành lập Tổ công tác chỉ đạo, giám sát, đôn đốc đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên địa bàn.
Chiến dịch quyết liệt
Thực hiện các chỉ đạo của Chính phủ và thành phố, các lực lượng chức năng trên địa bàn thành phố Hà Nội đã chủ động triển khai quyết liệt, kịp thời, phát hiện nhiều vụ việc lớn, nghiêm trọng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân và doanh nghiệp.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo chống buôn lậu và gian lận thương mại, hàng giả (Ban Chỉ đạo 389) thành phố Hà Nội, tính từ ngày 15/5/2025 đến ngày 15/6/2025, các lực lượng chức năng trong Ban Chỉ đạo đã kiểm tra 937 vụ; xử lý 814 vụ (trong đó khởi tố hình sự 7 vụ đối với 16 bị can); phạt hành chính hơn 14 tỷ đồng; truy thu thuế 1,2 tỷ đồng; trị giá hàng vi phạm gần 39 tỷ đồng...
Trong đó, nhiều vụ việc nổi bật, vi phạm điển hình đã được các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý, ngăn chặn, nhất là liên quan đến các sản phẩm như thuốc, sữa, thực phẩm, thực phẩm chức năng…, tạo hiệu ứng xã hội, được dư luận ghi nhận, đánh giá cao.
Đơn cử, ngày 15/5/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an thành phố Hà Nội) đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự sản xuất hàng giả là lương thực, thực phẩm với số lượng đặc biệt lớn do Phạm Ngọc Tiến và vợ là Đoàn Thị Nguyệt (cùng sinh năm 1988, địa chỉ: số 1, LK 11, khu đô thị Xa La, phường Phúc La, quận Hà Đông, Hà Nội) cầm đầu. Số lượng hàng hóa thu giữ được gồm 30 khuôn bế dập gân vỏ hộp, 28.531 hộp thực phẩm chức năng; 34.822 lọ thực phẩm chức năng; 38.935 vỉ chứa các viên thực phẩm chức năng; 8.535 thùng chứa nhiều vỏ hộp các loại, gần 100 thùng tem nhãn.
Tất cả các nhãn mác trên sản phẩm này đều được ghi bằng tiếng nước ngoài, thể hiện hàng hóa có nguồn gốc xuất xứ từ nước ngoài như: Tây Ban Nha, Pháp, Mỹ…, cùng nhiều điện thoại, máy tính, ổ cứng các loại...
Mở rộng điều tra xác định, các đối tượng đã xuất bán hàng hóa cho hàng trăm đơn vị, tổ chức, cá nhân trên toàn quốc. Phòng Cảnh sát kinh tế đã tổ chức thu hồi tại nhiều tỉnh, thành phố với nhiều loại mẫu mã sản phẩm khác nhau.
Tổng giá trị giá hàng hóa khám xét, thu hồi ước tính khoảng hơn 77 tỷ đồng. Căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập được, ngày 20/5/2025, cơ quan chức năng đã ra quyết định khởi tố 7 bị can cùng về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm quy định tại Khoản 4, Điều 193-BLHS.
Ngày 14/5/2025, Phòng Cảnh sát kinh tế (Đội 6) (Công an thành phố Hà Nội) phối hợp Đội Quản lý thị trường số 1 (Chi cục quản lý thị trường Hà Nội) kiểm tra cơ sở kinh doanh gạo Tuyết Kỳ, tại số 248 Xuân Đỉnh, phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm đã phát hiện hành vi làm giả nhãn hiệu ST 25 Gạo Ông Cua đối với 875 kg gạo.
Ngày 26/5/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra (Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an thành phố Hà Nội) đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố 4 bị can về danh này.
Ngày 28/5/2025, Sở Công thương Hà Nội chỉ đạo Đội Quản lý thị trường số 1, 2 (Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội) kiểm tra cơ sở kinh doanh tại số 64, phố Hàng Giấy, phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm, phát hiện, thu giữ 61.780 sản phẩm mỹ phẩm giả mạo các nhãn hiệu và 885 bao bì, túi, giấy, tem. Đáng chú ý đây là hành vi kinh doanh phân phối, bán buôn hàng mỹ phẩm nước hoa giả trên thương mại điện tử và mạng xã hội.
Ngày 13/6/2025, Đội Quản lý thị trường số 5 (Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội) phối hợp Phòng PC03 (Công an thành phố Hà Nội) kiểm tra điểm cất giữ hàng hóa tại tầng 4, tòa nhà 60-62 phố Bạch Mai, quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), phát hiện hơn 7.000 sản phẩm sữa, thực phẩm chức năng, thực phẩm dành cho trẻ em mang nhãn hiệu Hipp, Aptamil, Alete, Nivea… do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ…
Trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, thành phố Hà Nội thực hiện theo đúng phương châm “xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực” và “không có vùng cấm, không ngoại lệ”.
- Giám đốc Sở Công thương Hà Nội Võ Nguyên Phong
Thủ đoạn ngày càng tinh vi
Theo lãnh đạo Sở Công thương Hà Nội, do lợi nhuận cao nên hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn tiếp tục diễn biến rất phức tạp và tiếp tục có chiều hướng gia tăng.
Qua đấu tranh cho thấy, thủ đoạn của các đối tượng ngày càng tinh vi, chủ yếu là giả mạo về hình thức, nhãn hiệu; gian lận về chất lượng, thành phần; lợi dụng cơ chế tự công bố sản phẩm và hoạt động tại các cơ sở khép kín để né tránh kiểm tra...
Một hình thức mới là nhập thuốc thật, sau đó tách vỉ hoặc gói, thay thế một số viên bằng thuốc giả kém chất lượng để tăng lợi nhuận, rất khó phát hiện bằng kiểm tra thông thường…
Hoạt động của các đối tượng được tổ chức chặt chẽ, trên địa bàn rộng, liên tỉnh, liên tuyến; thường xuyên thay đổi phương thức, lợi dụng công nghệ hiện đại, mạng xã hội để che giấu hành vi vi phạm, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong xác minh, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý.
Đại tá Thành Kiên Trung, Phó trưởng Phòng Cảnh sát kinh tế - Công an thành phố Hà Nội cho biết thêm, hiện, các tổ chức, cá nhân có thể dễ dàng lập và sử dụng nhiều tài khoản khác nhau để kinh doanh hàng hóa trên các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook, TikTok... Cùng với đó, các đối tượng còn thuê, sử dụng hình ảnh nhiều người nổi tiếng, có tầm ảnh hưởng để PR, quảng cáo, livestream giới thiệu sản phẩm, thổi phồng công dụng, gây hậu quả nghiêm trọng.
Hầu hết các đối tượng kinh doanh không có địa điểm và kho hàng cố định, chỉ thông qua các website, trang mạng xã hội để quảng bá, giới thiệu, sau đó, giao hàng qua các đơn vị chuyển phát và thanh toán theo thỏa thuận. Hàng hóa được phân tán nhỏ lẻ, cất giấu ở nhiều nơi, thậm chí chỉ bán hàng qua cộng tác viên, trung gian…, gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng khi xác minh địa điểm, kho hàng.
Đáng chú ý, nhóm sản phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, hay dược phẩm có thành phần dinh dưỡng đặc biệt do Bộ Y tế quản lý. Với nhóm sản phẩm này, lực lượng quản lý thị trường không được thanh tra chuyên ngành, kiểm tra định kỳ hay hậu kiểm, mà chỉ có thể kiểm tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ được giao.
Lấp những lỗ hổng trong công tác quản lý, kiểm soát
Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đánh giá, kết quả đạt được sau đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm sở hữu trí tuệ là rất đáng khích lệ. Tuy nhiên, đây chỉ là kết quả bước đầu. Các đối tượng buôn lậu, làm hàng giả ngày càng có nhiều thủ đoạn tinh vi, phức tạp hơn.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đề xuất, Quốc hội, Chính phủ sớm sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Trong đó có các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn quốc gia đối với thực phẩm, tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho doanh nghiệp tự công bố sản phẩm, đồng thời, giúp cơ quan chức năng có căn cứ kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm lưu thông trên thị trường.
Bên cạnh đó, các bộ, ngành xem xét, bổ sung nhân lực, trang thiết bị, vật tư và ứng dụng khoa học công nghệ cho các tổ chức giám định chất lượng, phòng thí nghiệm, kiểm nghiệm…; bổ sung kho vật chứng chuyên dụng, có điều kiện bảo quản phù hợp với đặc thù hàng hóa thu giữ như thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị điện tử...
Các lực lượng chức năng tăng cường chia sẻ thông tin, phối hợp, công khai địa chỉ thư điện tử, số điện thoại đường dây nóng để tiếp nhận và xử lý kịp thời các tin báo về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.
Với tinh thần “làm thường xuyên, liên tục, không ngừng nghỉ”, mới đây, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội tiếp tục chỉ đạo Sở Công thương Hà Nội (Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 thành phố) chủ trì, phối hợp đơn vị liên quan và Ủy ban nhân dân các quận, huyện, thị xã tiếp tục thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của trung ương và thành phố.
Trong đó, thành lập Tổ công tác liên ngành để kiểm tra, rà soát tình hình buôn lậu, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng trên địa bàn; tập trung vào các địa bàn, lĩnh vực, mặt hàng có nguy cơ cao vi phạm, nhất là các mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân như thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra, tổng hợp, đánh giá tình hình, làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm; tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố các giải pháp cụ thể, kịp thời, khả thi nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng.
