Nghiên cứu mã hóa kháng lượng tử bảo vệ an toàn dữ liệu quốc gia

Máy tính lượng tử có thể mang lại những lợi ích to lớn nhưng cũng đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với an ninh mạng toàn cầu. Việt Nam đang chủ động nghiên cứu mã hóa kháng lượng tử, đặt trong tổng thể chiến lược bảo đảm an ninh thông tin quốc gia để bảo vệ chủ quyền số, an toàn dữ liệu.

Máy tính lượng tử của IBM. (Ảnh minh họa: IBM)
Máy tính lượng tử của IBM. (Ảnh minh họa: IBM)

Sức mạnh của máy tính lượng tử

Máy tính lượng tử là thiết bị tính toán tận dụng trực tiếp các hiệu ứng của cơ học lượng tử. Thay vì sử dụng bit cổ điển (chỉ có 0 hoặc 1), máy tính lượng tử dùng qubit có thể tồn tại ở trạng thái chồng chập của cả 0 và 1 đồng thời, giúp xử lý các phép tính song song, mang lại tốc độ tính toán vượt trội.

Với tốc độ phát triển hiện nay, máy tính lượng tử đang từng bước vượt ra khỏi phạm vi phòng thí nghiệm, được kỳ vọng sẽ giải quyết những vấn đề vượt quá khả năng của máy tính hiện có, trong các lĩnh vực như khoa học vật liệu, trí tuệ nhân tạo (AI)…

Theo Chuyên gia an ninh mạng Phan Phú Thuận, FPT Smart Cloud, Tập đoàn FPT, sự kết hợp giữa công nghệ lượng tử, AI và blockchain đang mở ra hướng phát triển mới cho hạ tầng kỹ thuật số. AI được ứng dụng để tối ưu hóa các hệ thống lượng tử, từ hiệu chỉnh lỗi qubit đến thiết kế thuật toán, giúp đẩy nhanh quá trình phát triển công nghệ này. Trong khi đó, blockchain đang chuyển sang các cơ chế mã hóa hậu lượng tử nhằm bảo đảm tính bảo mật trong tương lai.

Tuy nhiên, máy tính lượng tử cũng có thể khiến các phương pháp mã hóa truyền thống bị phá vỡ. Từ đây các thông tin bí mật, từ tin nhắn, email, dữ liệu cá nhân đến hồ sơ của tổ chức, báo cáo tài chính… không còn được bảo vệ trước những người xem trái phép.

Thượng tá, Thạc sĩ Phạm Đình Hưng, Phòng Quản lý công nghệ chiến lược, Cục Khoa học quân sự, Bộ Quốc phòng phân tích: “Xét theo dòng chảy của thời gian, hệ mật mã của nhân loại phân thành hai nhánh lớn: mật mã cổ điển và mật mã hiện đại. Nhánh hiện đại, hình thành hai trụ cột: mã hóa lượng tử và mã hóa hậu lượng tử. Mã hóa lượng tử gồm hai cấu phần: QKD và QRNG. Đây là loại mã hóa dựa tuyệt đối vào quy luật vật lý, nó không thể bị bẻ gãy bằng phương pháp tính toán.

Muốn tấn công phải phá vỡ chính định luật tự nhiên, điều gần như bất khả thi. Trong khi đó, mã hóa hậu lượng tử PQC (Post Quantum Cryptography), về bản chất vẫn là mã hóa cổ điển chạy trên máy tính nhị phân, nhưng được thiết kế để kháng cự máy tính lượng tử trong tương lai. Hệ mã này cần được liên tục củng cố, cập nhật, bảo đảm khả năng đề kháng trước tốc độ phát triển của năng lực lượng tử”.

Tập trung nghiên cứu mã hóa kháng lượng tử

Sau cuộc họp ngày 18/9/2025 của Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có kết luận nhấn mạnh một trong các nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện là nghiên cứu, phát triển mã hóa kháng lượng tử để bảo vệ bí mật nhà nước. Đây là chỉ đạo thể hiện định hướng chiến lược mang tầm nhìn dài hạn, tinh thần phòng thủ chủ động, bảo vệ an ninh mạng và an toàn dữ liệu quốc gia của người đứng đầu Đảng ta trước thách thức công nghệ mới.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã phát triển mã hóa kháng lượng tử. Các thuật toán được thiết kế để bảo đảm an toàn ngay cả khi máy tính lượng tử ra đời. Thực tế việc làm chủ công nghệ mật mã lõi tại Việt Nam đang được thúc đẩy.

Tiến sĩ Hồ Văn Hương, Phó Trưởng ban Ban Cơ yếu Chính phủ chia sẻ công nghệ mật mã quốc gia MKV đã đưa Việt Nam vào nhóm ít quốc gia sở hữu thuật toán bảo mật tự chủ - nền tảng để bảo vệ dữ liệu trong kỷ nguyên hậu lượng tử.

Các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều trụ cột trong phát triển và bảo vệ không gian mạng quốc gia. Trước hết, cần ưu tiên đầu tư, triển khai ngay mã hóa lượng tử (đã được phát triển và thương mại hóa trên thế giới) cho các hệ thống trọng yếu quốc gia như an ninh quốc phòng, tài chính ngân hàng.

Bên cạnh đó, phải chủ động kết hợp bổ sung với các biện pháp mã hóa do Việt Nam phát triển và làm chủ. Trong thời kỳ chuyển tiếp, Việt Nam có thể áp dụng mô hình mã hóa lai (Hybrid Encryption) - kết hợp đồng thời thuật toán cổ điển và thuật toán kháng lượng tử để bảo đảm an toàn dữ liệu.

Để củng cố năng lực tự chủ, Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư vào các phòng thí nghiệm lượng tử chuyên sâu. Tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hình thành và kết nối với mạng lưới chuyên gia tin cậy về lượng tử trên toàn thế giới. Cùng với đó, cần hoàn thiện thể chế và tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia, tích hợp yêu cầu bảo mật kháng lượng tử vào các sản phẩm, dịch vụ công nghệ trong nước.

Có thể bạn quan tâm

Ông Nguyễn Văn Khoa - Chủ tịch LAEP đại diện ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược với JUIDA.

Liên minh Kinh tế tầm thấp Việt Nam bắt tay Hiệp hội Máy bay không người lái Nhật Bản phát triển UAV, drone

Ngày 15/12, tại Nhật Bản, Liên minh Kinh tế tầm thấp Việt Nam (LAEP) ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược với Hiệp hội Máy bay không người lái Nhật Bản (JUIDA), mở ra hướng phát triển mới trong lĩnh vực giao thông vận tải thế hệ mới, đặc biệt là các ứng dụng UAV, drone và hệ sinh thái công nghệ liên quan.

Lãnh đạo Tỉnh ủy và Tập đoàn CT Group chứng kiến hai bên ký kết biên bản hợp tác.

Tây Ninh hợp tác CT Group tạo ra sản phẩm điển hình máy bay không người lái

Để chinh phục khát vọng đưa Tây Ninh bước vào kỷ nguyên phát triển mới, trở thành tỉnh điển hình về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thuộc nhóm đầu khu vực, chiều 15/12, Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh ký kết với Tập đoàn CT Group về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chỉ với 2.500 điểm VinaPhone Plus, Hội viên có thể đổi ngay mã ưu đãi giảm 15% khi sử dụng dịch vụ của Xanh SM.

VinaPhone Plus tung loạt ưu đãi di chuyển dịp cuối năm

Thấu hiểu nhu cầu di chuyển tăng cao của khách hàng dịp cuối năm, chương trình khách hàng thân thiết VinaPhone Plus chính thức triển khai loạt ưu đãi hấp dẫn khi hợp tác với Xanh SM và VETC, mang đến cho hội viên nhiều lựa chọn tiện lợi với chi phí tiết kiệm hơn bao giờ hết.

Công ty cổ phần Misa luôn đón đầu xu thế công nghệ, nắm bắt cơ hội, phát triển các sản phẩm, dịch vụ chuyển đổi số.

Tạo nền tảng thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp

Chuyển đổi số giúp doanh nghiệp đổi mới tư duy, linh hoạt thích ứng và khai thác dữ liệu từ AI, Big Data… để tối ưu quy trình, tăng sức cạnh tranh. Nhưng thực tế nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn từ thiếu nguồn lực, hạ tầng yếu, dữ liệu phân mảnh đến hạn chế nhân sự số cho nên chưa thể chuyển đổi toàn diện và hiệu quả.

Diễn giả thuyết trình về khu công nghiệp ESG.

Chuyển đổi ESG dành cho khu công nghiệp

Chiều 14/12, tại Hà Nội, trong khuôn khổ sự kiện Techfest Việt Nam 2025, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội tổ chức Tọa đàm Startup và khu công nghiệp ESG.

Hoạt động nghiên cứu, phát triển sản phẩm tại Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam-Hàn Quốc (VKIST). (Ảnh ĐỨC TÙNG)

Khoa học, công nghệ “chảy” mạnh hơn vào doanh nghiệp

Một năm thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, một sự dịch chuyển quan trọng là khoa học, công nghệ bắt đầu “chảy” nhiều hơn vào doanh nghiệp, qua những hợp đồng chuyển giao, những dự án đầu tư cụ thể và mô hình hợp tác đến cùng.

Toàn cảnh Hội thảo.

Động lực mới cho phát triển kinh tế địa phương

Hội thảo “Chính sách phát triển kinh tế địa phương thông qua hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, diễn ra ngày 12/12/2025 tại Hà Nội trong khuôn khổ Techfest Việt Nam 2025, ghi nhận nhiều kinh nghiệm thực tiễn từ các địa phương. 

Đoàn Bộ Khoa học và Công nghệ kiểm tra hệ thống lọc nước tại Vĩnh Long.

Nước sạch vì một nông thôn xanh, bền vững tại Đồng bằng sông Cửu Long

Nước sạch là điều kiện tiên quyết để người dân nông thôn sống khỏe, sản xuất ổn định và thích ứng với biến đổi khí hậu. Ở Đồng bằng sông Cửu Long, hệ thống lọc nước nhiễm mặn do Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam-Hàn Quốc (VKIST) phối hợp Viện Khoa học và Công nghệ Hàn Quốc (KIST) phát triển là một hướng đi quan trọng.

Các đại biểu thực hiện nghi thức hưởng ứng chiến dịch truyền thông.

Phát động chiến dịch truyền thông "Kết nối 3 an-Làm chủ không gian số"

"Nếu phụ nữ và trẻ em không được nâng cao nhận thức, kỹ năng và tiếng nói trên không gian mạng, thì khoảng cách giới và các hình thức bạo lực giới sẽ tiếp tục dịch chuyển từ đời thực sang đời sống số, khó nhận diện hơn và hậu quả khó lường hơn", Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Minh Hương nêu rõ.