Lỗ hổng kiểm soát hàng hóa

Thủ đoạn tinh vi, quản lý lỏng lẻo và công nghệ xác thực lỗi thời đang khiến mã số, mã vạch từ “lá chắn” bảo vệ người tiêu dùng trở thành công cụ tiếp tay cho hàng giả xâm nhập thị trường. Đã đến lúc cần bước chuyển mạnh mẽ trong quản lý và xác thực sản phẩm hàng hóa tại Việt Nam.

Người tiêu dùng lựa chọn hàng hóa tại siêu thị AEON Mall Long Biên, Hà Nội. (Ảnh: HÀ THU)
Người tiêu dùng lựa chọn hàng hóa tại siêu thị AEON Mall Long Biên, Hà Nội. (Ảnh: HÀ THU)

Hàng giả "đội lốt" hàng thật nhờ mã vạch

Hàng loạt vụ sản xuất, buôn bán mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả bị lực lượng chức năng triệt phá gần đây cho thấy mức độ tinh vi của các đối tượng trong việc qua mặt người tiêu dùng, đó là sử dụng mã vạch thật gắn lên hàng giả để lừa khách hàng. Thí dụ, trong vụ sản xuất, bán mỹ phẩm giả tại Thanh Hóa do Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá trong tháng 5 vừa qua, đối tượng vi phạm đã thu mua vỏ chai mỹ phẩm chính hãng đã qua sử dụng - những sản phẩm vẫn còn mã số, mã vạch hợp lệ - sau đó chiết, rót mỹ phẩm giả vào để bán ra thị trường.

Trong vụ hơn 100 mã sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe bị làm giả tại thị trấn Như Quỳnh (Hưng Yên) do Công an thành phố Hà Nội triệt phá, cơ sở sản xuất thực phẩm chức năng này cũng sử dụng thủ đoạn tương tự khi in bao bì giả mạo sản phẩm nước ngoài và dán mã số, mã vạch hợp lệ nhằm hợp thức hóa nguồn gốc. Thực trạng đáng lo ngại là hàng giả vẫn hiển thị thông tin truy xuất giống như hàng thật, khiến người tiêu dùng gần như không có cơ sở để phân biệt. Thực tế này đặt ra nghi vấn lớn về tính hiệu quả và mức độ an toàn của hệ thống mã số, mã vạch hiện hành.

Theo các chuyên gia, mã số, mã vạch là công cụ phổ biến toàn cầu để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hỗ trợ kiểm soát chất lượng và ngăn chặn hàng giả. Tại Mỹ, Australia, các nước EU, mã vạch được áp dụng bắt buộc trong nhiều ngành hàng, từ dược phẩm đến thực phẩm trẻ em. Ở Việt Nam, hệ thống mã số, mã vạch đã được triển khai hơn 30 năm qua, do Ủy ban Tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia quản lý.

Tuy nhiên, thực tế, công nghệ này vẫn có thể bị sao chép, làm giả hoặc sử dụng sai mục đích rất dễ dàng. Một doanh nghiệp có thể bị “mượn” mã vạch để dán lên sản phẩm của doanh nghiệp khác mà doanh nghiệp mình không hề hay biết. Chỉ khi cơ quan chức năng đối chiếu với cơ sở dữ liệu quốc gia về sản phẩm hàng hóa (VNPC) mới phát hiện được sai phạm.

Một yếu tố đáng lo ngại khác chính là sự thay đổi hành lang pháp lý cho mã số, mã vạch. Trước đây, việc sử dụng mã số, mã vạch của nước ngoài được kiểm soát chặt chẽ, phù hợp với các quy định của Tổ chức mã số, mã vạch quốc tế (GS1), tránh trường hợp sản xuất hàng giả, hàng nhái. Nghị định 74/2018/NĐ-CP quy định tổ chức nào sử dụng mã nước ngoài thì phải được cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cấp hoặc được chủ sở hữu mã nước ngoài ủy quyền sử dụng, sau đó, tổ chức đó phải thông báo với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền để được xác nhận việc sử dụng mã nước ngoài.

Tuy nhiên, Nghị định 13/2022/NĐ-CP của Chính phủ đã bãi bỏ quy định này. Sau khi hủy bỏ thủ tục xác thực mã vạch nước ngoài, có rất nhiều doanh nghiệp trong nước sử dụng mã nước ngoài nhưng không biết có được ủy quyền hay không. Điều này đặt ra câu hỏi về tính phù hợp của quy định mới, khi mà hành lang pháp lý nới lỏng có thể vô tình tạo kẽ hở cho hàng giả lợi dụng để trà trộn vào thị trường.

Cần công nghệ xác thực mới

Đến nay, cả nước đã có 1,6 triệu loại sản phẩm được gắn mã số, mã vạch, đạt 80% sản phẩm có tên trên thị trường. Tất cả các sản phẩm vào siêu thị đều có mã số, mã vạch do siêu thị yêu cầu, nhằm giúp hệ thống bán hàng và kho vận nhận diện sản phẩm một cách tự động, nhanh và chính xác.

Trong bối cảnh mã số, mã vạch truyền thống hiện nay không còn đủ sức chống chọi với hàng giả, giới chuyên gia cho rằng đã đến lúc Việt Nam cần nâng cấp công nghệ xác thực. Tem truy xuất nguồn gốc điện tử, tem chống giả thông minh là những giải pháp được đề xuất để thay thế hoặc tích hợp cùng mã vạch truyền thống.

Với công nghệ truy xuất nguồn gốc, mỗi sản phẩm sẽ có một mã định danh duy nhất, gắn liền với thông tin về lô hàng, nơi sản xuất, thời gian đóng gói… toàn bộ hành trình từ nhà máy tới tay người tiêu dùng đều được số hóa và truy cập dễ dàng qua quét mã QR. Tem chống hàng giả điện tử tích hợp cả yếu tố vật lý lẫn công nghệ số sẽ giúp nhận diện sản phẩm chính hãng, ngăn chặn hiệu quả việc sao chép mã hoặc tráo tem.

Vấn đề cốt lõi và mang tính bền vững trong cuộc chiến chống hàng giả chính là nâng cao nhận thức cho toàn xã hội. Doanh nghiệp cần chủ động bảo vệ thương hiệu bằng cách minh bạch hóa quy trình sản xuất, đăng ký mã vạch chính thống và phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng. Cơ quan quản lý cần rà soát, đánh giá tác động của quy định bỏ thủ tục xác thực mã vạch nước ngoài đối với thực trạng kiểm soát hàng giả, đồng thời, khuyến khích ứng dụng công nghệ xác thực tiên tiến trong doanh nghiệp.

Có thể bạn quan tâm

Ông Luis Alberto Hernández Tejeda, Tổng Giám đốc Công ty Alquizar và ông Nguyễn Khắc Hoàng, Tổng Giám đốc Công ty Hoàng Gia Việt ký kết văn bản hợp tác. (Ảnh: Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba)

Việt Nam và Cuba ký kết dự án hợp tác nông nghiệp trị giá hơn 50 triệu USD tại Cuba

Việc Công ty Hoàng Gia Việt ký kết Hợp đồng Liên doanh kinh tế quốc tế với Công ty Nông nghiệp Alquizar thuộc Tập đoàn Doanh nghiệp Nông-Lâm nghiệp Artemisa của Cuba không chỉ là một thỏa thuận thương mại đơn thuần mà còn là minh chứng cho nỗ lực ngoại giao kinh tế tích cực của Đại sứ quán Việt Nam tại Cuba.

Nghệ nhân chế tác phụ kiện bạc tại tỉnh Hồ Nam, miền trung Trung Quốc. (Ảnh: Xinhua)

Ngày 6/12, giá bạc khôi phục đà tăng

Tính đến 10 giờ 10 phút sáng 6/12 (giờ Việt Nam), giá bạc khôi phục đà tăng, giao dịch quanh mức 58,273 USD/ounce. Cùng chiều với giá bạc thế giới, nhiều doanh nghiệp trong nước như: Phú Quý, Ancarat, Sacombank… đồng loạt điều chỉnh tăng giá bạc giao dịch ở hai chiều mua-bán.

Vận hành nhà máy điện rác ở Gia Bình, Bắc Ninh. (Ảnh NAM PHONG)

Thúc đẩy các dự án đầu tư xanh

Trong hành trình hiện thực hóa cam kết Net Zero vào năm 2050, bên cạnh các chính sách chung, những chính sách cụ thể thúc đẩy đầu tư xanh giữ vai trò then chốt. Thách thức lớn nhất hiện nay là ngoài yêu cầu về kỹ thuật, hạ tầng, cơ chế phối hợp và nhân lực, các dự án xanh luôn cần nguồn vốn rất lớn.

ESG đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp muốn duy trì tính cạnh tranh, thu hút nhà đầu tư và phát triển bền vững. (Ảnh: Đỗ Bảo)

Thực hành ESG cần sự đột phá

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước liên tục ban hành các chủ trương, chính sách, định hướng quan trọng thúc đẩy kinh tế xanh và thực hành ESG (Môi trường-Xã hội-Quản trị); trong đó, nổi bật là Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050.

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

[Video] Tuyến Cát Linh – Hà Đông vận hành hệ thống soát vé tự động không dùng tiền mặt

Sáng 5/12, tại ga Cát Linh, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông chính thức vận hành hệ thống kiểm soát vé tự động. Hệ thống được lắp đặt đồng bộ tại các nhà ga, cho phép hành khách thanh toán bằng căn cước công dân gắn chip, mã QR, thẻ ngân hàng quốc tế cùng nhiều phương thức điện tử khác.

Sản xuất phân bón tại Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc.

Tái cấu trúc công nghệ sản xuất hóa chất

Giám đốc Công ty cổ phần DAP số 2 - Vinachem Vũ Việt Tiến cho biết, những tháng đầu năm, đơn vị đối diện nhiều khó khăn như giá nguyên liệu phục vụ sản xuất tăng cao, quặng tuyển apatit thiếu, chất lượng suy giảm so với thiết kế.

Người dân tỉnh Quảng Ninh nuôi trồng thủy sản trên biển.

Nâng sức cạnh tranh cho nghề nuôi trồng thủy sản biển

Việt Nam có đường bờ biển dài, nhiều đảo, vịnh, đầm, phá… tạo điều kiện thuận lợi để phát triển đa dạng các loại hình nuôi trồng thủy sản. Hiện nay, nhiều hợp tác xã, nhân dân tại các địa phương ven biển đang ứng dụng công nghệ mới vào nuôi trồng thủy sản giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập.

Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) tiếp tục được điều chỉnh để phù hợp hơn với mức độ sống của người dân hiện nay. (Ảnh: minh họa)

Đề xuất những điểm đột phá về ngưỡng chịu thuế và biểu thuế tại Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi)

Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, Bộ Tài chính đã phối hợp với các cơ quan có liên quan hoàn thiện quy định về thuế thu nhập cá nhân, theo đó đề xuất sửa đổi về ngưỡng chịu thuế, biểu thuế suất tại Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Đại diện lãnh đạo các đơn vị ký kết biên bản hợp tác giai đoạn 2026-2030.

Phát triển mô hình kinh tế nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn liên kết chuỗi giá trị tại Hà Tĩnh

Sáng 5/12, Hội Người cao tuổi Việt Nam phối hợp Hội Nông nghiệp tuần hoàn Việt Nam, Ủy ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh và Tập đoàn Quế Lâm tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả giai đoạn I và triển khai hợp tác giai đoạn II về phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn tại Hà Tĩnh giai đoạn 2026–2030.

Ảnh minh họa.

Bất động sản dẫn nhịp kéo thị trường, VN-Index giữ được sắc xanh dù áp lực bán lan rộng

Phiên giao dịch ngày 5/12, thị trường chứng khoán Việt Nam giao dịch trong sắc đỏ, thanh khoản toàn thị trường giảm, nhưng VN‑Index vẫn duy trì đà tăng với 1.741,32 điểm. Bất động sản là tâm điểm kéo thị trường, tuy nhiên sắc đỏ lan rộng tại các ngành khác, cho thấy áp lực điều chỉnh ở các nhóm vốn hóa lớn vẫn hiện hữu.