“Đem chuông đi đánh xứ người”
Liên hoan Xiếc quốc tế diễn ra cuối tháng 7/2025 ở thành phố Almaty, Kazakhstan, quy tụ sự tham gia của gần 160 nghệ sĩ đến từ 15 quốc gia, tiết mục đu dây đôi “Duo Love” do hai Nghệ sĩ Ưu tú Thanh Tuấn và Thu Hương trình diễn đã mang về giải Vàng cho đoàn Xiếc Việt Nam.
Không chỉ gây dấu ấn với sự chỉn chu trong dàn dựng, làm nổi bật thông điệp ý nghĩa về tình yêu, sự dâng hiến, tinh thần quả cảm, “Duo Love” còn chinh phục khán giả, ban giám khảo bằng lối diễn thăng hoa và kỹ thuật đẳng cấp của cặp đôi nghệ sĩ, đặc biệt ở phần kết, khi nghệ sĩ Thu Hương dốc ngược người treo một chân trên dây, dùng tóc treo đỡ nghệ sĩ Thanh Tuấn ở tư thế cắn răng xoay tròn trong không trung ở phía dưới.
Đây là kỹ thuật rất hiếm nghệ sĩ trên thế giới có thể thực hiện. “Duo Love” dự kiến sẽ tiếp tục được mang đi thi đấu tại Liên hoan Xiếc quốc tế “Không biên giới” diễn ra ở Saint Petersburg, Nga vào tháng 9/2025.
Trước đó, với tiết mục “Đu sen”, bốn cô gái Phạm Hướng, Lưu Hường, Hồng Thúy và Nghệ sĩ Ưu tú Lô Ngọc Thúy cũng đã giành giải Đặc biệt tại Liên hoan nghệ thuật xiếc Thế giới IDOL 2025 diễn ra giữa tháng 7 ở Thủ đô Moskva, Nga.
Hội đồng giám khảo hiện nay luôn đánh giá phần dự thi của các nước dựa trên cả thang điểm kỹ thuật và nghệ thuật. Vì thế, tiết mục tham gia không thể chỉ dừng ở phô diễn tài năng thông qua các trò diễn đơn lẻ mà cần bảo đảm tính tổng thể, thống nhất từ thông điệp nội dung tới động tác, âm nhạc, đạo cụ, trang phục.
Nghệ sĩ Nhân dân Tống Toàn Thắng, Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam
Sự kết hợp tinh tế giữa ngôn ngữ xiếc với vũ đạo, âm nhạc, trang phục truyền thống khiến khán giả phải trầm trồ trước màn biểu diễn mãn nhãn của những “bông sen sống”; đồng thời không khỏi nể phục sự dẻo dai, bản lĩnh, tinh thần dấn thân của các nữ nghệ sĩ, nhất là khi hai nghệ sĩ trụ ở trên treo chân vào lụa, dùng răng cắn trụ nâng đỡ một nghệ sĩ vừa treo chân vừa dùng răng cắn vào tóc của người dưới cùng, tất cả xoay tròn trong không gian ở độ cao 10m.
“Đu sen” ngay sau đó đã được mời biểu diễn trong chương trình “Những người chiến thắng” tại Rạp xiếc trên đỉnh đồi Lê Nin - nơi được coi là trái tim của nghệ thuật xiếc chuyên nghiệp Nga, cũng là một trong những trung tâm xiếc hàng đầu thế giới.
Những thành tích nêu trên đã tiếp tục nối dài bộ sưu tập giải thưởng của Liên đoàn Xiếc Việt Nam như: Vương miện Vàng Cuộc thi Công chúa Xiếc Nga năm 2022, giải Bạc Liên hoan Xiếc quốc tế “Không biên giới” tại Nga năm 2023, giải Bạc Liên hoan Xiếc quốc tế IDOL tại Nga năm 2024…
Rõ ràng, so với thời điểm hơn mười năm trước, xiếc Việt đã có những bước tiến dài và xa hơn. Không còn tham gia các cuộc thi quốc tế với vai trò chỉ là khách mời danh dự, học hỏi là chính, những nghệ sĩ Việt Nam đã đến với các “đấu trường” xiếc lớn bằng chính tài năng, thực lực được khẳng định qua thứ hạng cao của giải thưởng, thậm chí có nghệ sĩ còn được mời tham gia vào hội đồng giám khảo các cuộc thi, liên hoan quốc tế lớn.
Đổi mới để bứt phá
Nghệ sĩ Nhân dân Tống Toàn Thắng, Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam cho biết: Hội đồng giám khảo hiện nay luôn đánh giá phần dự thi của các nước dựa trên cả thang điểm kỹ thuật và nghệ thuật. Vì thế, tiết mục tham gia không thể chỉ dừng ở phô diễn tài năng thông qua các trò diễn đơn lẻ mà cần bảo đảm tính tổng thể, thống nhất từ thông điệp nội dung tới động tác, âm nhạc, đạo cụ, trang phục.
Phân tích những tác phẩm dự thi ấn tượng của Việt Nam thời gian qua, có thể nhận ra “chìa khóa” làm nên thành công chính là sự đầu tư rèn giũa, tính toán kỹ lưỡng cho kỹ thuật động tác, đạo cụ để phô bày được kỹ năng, kỹ xảo làm bật lên sự phi thường, quả cảm của người nghệ sĩ khi trình diễn kết hợp với những sáng tạo mới trong thiết kế, dàn dựng tiết mục nhằm chạm tới cảm xúc của khán giả.
Theo ông Thắng, bước ra sân chơi quốc tế, việc biết phát huy sở trường, thế mạnh của nghệ sĩ nước mình để sáng tạo động tác sao cho vừa phù hợp với khả năng nghệ sĩ, vừa khiến người xem cảm nhận được sự ngoạn mục là điều vô cùng quan trọng. Thí dụ, so với thế giới, vóc dáng nghệ sĩ Việt Nam nhỏ bé hơn nhưng lại sở hữu bộ tóc dày, khỏe; đây là thế mạnh để tập trung phát triển những động tác thể hiện kỹ năng treo tóc, tốc độ quay, văng…
Đặc biệt, cùng với hiện đại hóa ngôn ngữ xiếc theo xu hướng quốc tế, bí quyết để làm nên chất riêng, sự độc đáo cho xiếc Việt chính là dựa vào văn hóa truyền thống, đưa sắc màu Việt Nam hiển lộ qua âm nhạc, đạo cụ, phục trang, câu chuyện…
Theo nhiều chuyên gia trong ngành, muốn đi đường dài với xiếc đỉnh cao, Việt Nam cần có thêm những cơ chế, chính sách về đào tạo, đãi ngộ đặc thù để tài năng trẻ liên tục được ươm mầm, các nghệ sĩ có thực lực được yên tâm nuôi dưỡng đam mê, nỗ lực cống hiến, nhất là trong bối cảnh ngành xiếc nước ta đang khan hiếm nguồn nhân lực trẻ. Đồng thời cần đầu tư cho sân khấu, công nghệ hiện đại hỗ trợ biểu diễn. Như thế mới tạo được lực đẩy mạnh mẽ khơi thông nguồn lực sáng tạo, đưa xiếc Việt bứt phá trên tiến trình hội nhập bằng những bước đi vững chãi.
![[Video] Bảo tàng 800m2 lưu giữ "ngân hàng ký ức" của Quốc hội Việt Nam](https://cdn.nhandan.vn/images/8f0e69cb696c03bfdf91ec30c3d24bbdcd8aeef2121709053d99bcab1df6bee6064c7c44182f4fe92cce4a23dc16989d7c5548edf8497a7cfcbd1f880caab688/bao-tang-qh-1101.jpg.webp)
