Lập bản đồ công nghệ cho ngành lúa, gạo Việt Nam

Trước tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng phức tạp, cần có những chiến lược ứng dụng khoa học và công nghệ (KH và CN) phù hợp, nhằm bảo đảm an ninh lương thực. Việc xây dựng bản đồ công nghệ (BĐCN) sẽ đánh giá toàn diện năng lực của ngành chọn tạo và sản xuất giống lúa trong nông nghiệp. Nhất là thông qua bản đồ công nghệ, các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân sẽ biết được nhiều thông tin để có thể tìm hướng phát triển sản phẩm trong giai đoạn hiện nay và sau này.

Thời gian qua, việc ứng dụng đổi mới công nghệ đã tăng 35% tăng trưởng của ngành nông nghiệp, giúp bảo đảm an ninh lương thực và đưa Việt Nam nằm trong những nước xuất khẩu lúa, gạo hàng đầu trên thế giới. Nhưng với tình trạng biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng phức tạp, ngành sản xuất lúa gạo cần có những chiến lược đổi mới, phát triển công nghệ phù hợp, phát triển chiều sâu, hướng đến một nền nông nghiệp sản xuất theo chuỗi hàng hóa, có giá trị gia tăng cao. Theo Cục trưởng Ứng dụng và Phát triển TS Tạ Việt Dũng, mối liên quan giữa công nghệ, sản phẩm và thị trường là không thể tách rời.

Thông qua BĐCN, cơ quan quản lý có thể nắm bắt được thông tin về thị trường và phân khúc thị trường của các sản phẩm; giá trị xuất khẩu, nhập khẩu, tình hình cạnh tranh. Nhất là sẽ đánh giá được năng lực, trình độ của các doanh nghiệp, viện, trường; số lượng, chủng loại công nghệ hiện nay của Việt Nam so với thế giới; yêu cầu của công nghệ đối với các loại sản phẩm và hướng đầu tư phát triển sản phẩm.

Doanh nghiệp sẽ có cơ hội nắm được thông tin về thị trường, sản phẩm đang sản xuất; các công nghệ mới và tiên tiến hơn công nghệ đang sử dụng đang được áp dụng ở đâu; đâu sẽ là công nghệ quan trọng, hỗ trợ cho các sản phẩm trong tương lai; xu hướng phát triển công nghệ và sản phẩm mới; các hướng hợp tác với các đơn vị, tổ chức KH và CN có năng lực ở Việt Nam. Nhất là với ngành lúa gạo, khi Việt Nam đang phải cạnh tranh với các nước xuất khẩu khác. BĐCN sẽ cung cấp các thông tin, định hướng công nghệ trong tương lai cần nghiên cứu để cải thiện năng suất, chất lượng, hạn chế tối đa ảnh hưởng xấu do biến đổi khí hậu gây ra.

Thông tin từ Bộ KH và CN cho biết, thời điểm hiện tại các đơn vị chức năng đều cơ bản đã hoàn thiện quy trình, phương pháp xây dựng BĐCN và lộ trình đổi mới công nghệ cho ngành chọn tạo lúa gạo phù hợp với điều kiện Việt Nam. Bộ KH và CN đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để hoàn thiện các định hướng công nghệ cần tập trung nghiên cứu. Đồng thời phối hợp các nhà khoa học để nghiên cứu những công nghệ đưa ngành lúa gạo phát triển, có những thương hiệu, giống lúa mới, có khả năng cạnh tranh được với các nước xuất khẩu gạo trên thế giới. Như hiện nay, đã có nhiều đề tài nghiên cứu các giống lúa chịu hạn, mặn của Viện Lúa đồng bằng sông Cửu Long, Viện Di truyền nông nghiệp… đáp ứng nhu cầu đòi hỏi của thị trường.

Tuy nhiên, theo TS Đào Thế Anh (Công ty CP giống cây trồng Trung ương), đối với ngành chọn tạo giống lúa hiện nay vẫn dựa trên công nghệ truyền thống (lai tạo), vai trò của các công nghệ mới chỉ đạt được một số kết quả bước đầu; chưa có sự liên kết, hợp tác chặt chẽ và kế thừa trong các khâu, nhánh công nghệ mới, cho nên chưa tạo được giống lúa đạt chuẩn quốc gia tương đương với giống lúa của một số nước trong khu vực và thế giới; chưa xây dựng được chế độ báo cáo và đánh giá chính xác từng giống lúa hằng năm hiện có bao gồm: diện tích, năng suất, chất lượng và thị phần xuất khẩu…

Đánh giá từ các chuyên gia cho thấy, ngay cả khi có BĐCN về lúa gạo, việc thực hiện triển khai vào thực tế còn rất nhiều rào cản về trình độ công nghệ, quỹ đất và các yếu tố khác của thị trường. Nhất là hiện nay Nhà nước vẫn chưa có cơ chế để các công ty được hợp tác cùng các cơ sở nghiên cứu công lập khai thác nguồn gien, hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật; chưa gắn hoạt động của chuyên gia tạo giống với doanh nghiệp để cùng góp vốn nghiên cứu; chưa có cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo nguồn lực và quan hệ hợp tác quốc tế và ban hành các định chế tổ chức thị trường KH và CN…

Nếu không đồng thời giải quyết những vướng mắc nói trên, thì đây sẽ là những rào cản đối với việc ứng dụng KH và CN vào sản xuất lúa gạo khi có BĐCN. Theo TS Tạ Việt Dũng, trong thời gian tới, để hoàn thiện và áp dụng kết quả xây dựng BĐCN, Bộ KH và CN sẽ xây dựng chiến lược chính sách, nghị quyết cấp quốc gia có gắn kết với phát triển KH và CN; thực hiện việc quản lý các đề tài, dự án, chương trình KH và CN; hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng lộ trình đổi mới công nghệ và thực hiện hoạt động đầu tư nghiên cứu phát triển, đổi mới công nghệ rõ ràng, hiệu quả.

Việc xây dựng BĐCN cho ngành lúa gạo là chủ trương hoàn toàn đúng, nhờ đó các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân có thể tìm được hướng nghiên cứu, phát triển và sản xuất để đạt hiệu quả cao. Nhưng đồng thời, để BĐCN có thể áp dụng, đi vào thực tiễn có hiệu quả, vẫn cần những cơ chế, giải pháp để kết nối giữa doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân. Có như vậy thì BĐCN mới thật sự trở thành công cụ hữu ích phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Có thể bạn quan tâm

Giải thưởng Chính VinFuture 2025 đã được trao cho Tiến sĩ Douglas R Lowy, Tiến sĩ John T Schiller, Tiến sĩ Aimée R Kreimer và Giáo sư Maura Gillison – Vì những khám phá và phát triển vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Công nghệ đột phá: Một liều vaccine phòng nhiều bệnh ung thư

HPV không chỉ gây ung thư cổ tử cung ở phụ nữ, mà còn gây ra các bệnh nguy hiểm khác như ung thư hậu môn, cũng như các bệnh ảnh hưởng đến nam giới. Thành tựu nghiên cứu vaccine HPV nhằm phòng ngừa các khối u do virus papilloma ở người gây ra đã và đang giúp thế giới giải quyết các vấn đề của toàn nhân loại.

Bên lề Đại hội, các đại biểu tham quan gian hàng của Công ty cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco).

Doanh nghiệp khoa học-công nghệ: Củng cố nội lực để bứt phá

Trong bối cảnh đất nước bước vào kỷ nguyên kinh tế tri thức, với những đột phá mạnh mẽ về trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, cộng đồng doanh nghiệp khoa học-công nghệ đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới tư duy, tái cấu trúc nguồn lực và đầu tư chiều sâu để tạo ra năng lực cạnh tranh mới.

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

[Video] Việt Nam tiên phong xây dựng khung pháp lý cho trí tuệ nhân tạo

Dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo không chỉ là khung pháp lý cho một công nghệ mới mà là bước đi chiến lược giúp Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội của kỷ nguyên số. Khi được ban hành, luật sẽ tạo nền tảng để AI phát triển an toàn nhân văn và hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Các diễn giả trao đổi tại Diễn đàn. (Ảnh: Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài)

Thúc đẩy hợp tác khoa học-công nghệ, kinh tế xanh và chuyển đổi số vì tương lai bền vững

Diễn đàn Tây Australia -Việt Nam “Tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ vì tương lai bền vững” là cơ hội để lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp Việt Nam và Australia chia sẻ tầm nhìn, tăng cường hiểu biết và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực khoa học-công nghệ, kinh tế xanh, năng lượng tái tạo và chuyển đổi số.

Đại biểu tham dự hội thảo.

Vĩnh Long: Phối hợp chuyển giao ứng dụng khoa học-công nghệ phục vụ phát triển kinh tế-xã hội

Chiều 4/12, Văn phòng Bộ Khoa học và Công nghệ tại miền nam phối hợp Sở Khoa học và Công nghệ Vĩnh Long tổ chức Hội thảo với chủ đề “Phối hợp giữa Bộ Chủ trì Chương trình Khoa học-công nghệ cấp quốc gia với các địa phương trong chuyển giao ứng dụng kết quả nghiên cứu phục vụ phát triển kinh tế- xã hội khu vực phía nam”.

Ảnh minh họa.

Cảnh báo chiến dịch ‘Hanoi Thief’ tấn công mạng doanh nghiệp Việt Nam

Hàng loạt email giả mạo hồ sơ xin việc, đính kèm tệp “Le Xuan Son CV.zip”, được gửi đến các doanh nghiệp lớn, nhỏ tại Việt Nam. Đây là lớp vỏ ngụy trang cho chiến dịch tấn công mạng mang tên Hanoi Thief, với mục tiêu xâm nhập mạng nội bộ, chiếm quyền hệ thống và đánh cắp dữ liệu khách hàng, bí mật doanh nghiệp.

Toàn cảnh tọa đàm.

Những nghiên cứu mới hỗ trợ ngành nông nghiệp giảm phát thải, chăn nuôi bền vững

Các giải pháp đổi mới trong nông nghiệp và chăn nuôi bền vững, bao gồm việc áp dụng công nghệ gene, hệ vi sinh vật, nông nghiệp chính xác, AI và IoT để cải thiện năng suất, giảm hóa chất và phát thải, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu vừa được giới thiệu tại tọa đàm “Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm”.